مکثی بر مضمون -افغان به معنی پشتون نیست

مکثی بر مضمون «افغان به معنی پشتون نیست»

مضمون تحقیقی شاغلی محترم استاد نوید تحت عنوان فوق الذکر در سایت وزین آریانا از نظرم گذشت.

شاغلی استاد نوید علاوه از اینکه یک شخصیت علمی و یک محقق مسلکی است، افغانی است صاحب تفکر و وجدان ملی و انسانی است مانند درخت پر ثمر متواضع و سر بر زمین. بدین مفهوم که هرگز نخوانده ام که جناب استاد نوید، مانند یک عده از خود راضی سایت افغان جرمن که بر حمار خود بینی و تفرعن و خود پسندی سوار اند وحق ابراز نظر در مسائل تحقیقی و تاریخی را منحصر به خود و چیز نویسان همفکر و هم نظر و هم پایه خود میدانند و بس، شخصی را به ارتباط اظهار نظرش ولو مخالف نظر استاد نوید باشد حتی به اشاره و ایما و کنایه و متلک های مبتذل رایج مغز های متفکر و از خود راضی سایت افغان جرمن، مورد اهانت قرار داده باشد. لذا این نجابت جبلی بزرگواری شان به من جرئت میدهد که با وجود کمسوادی و بضاعت مزجات فهم و دانشم در موارد تحقیقی، نظریات خود را بدون ترس از فرود آمدن چکش های اعتراض و انتقاد استبداد رأی به اصطلاح منور، در زمینه نوشته تحقیقی شان ابراز دارم.

بعد از نشر نوشته تحقیقی استاد نوید، دانشمند و نویسنده گرانقدر شاغلی محمد اکبر یوسفی صاحب، در دریچه نظریات، در زمینه ابراز نظر فرموده که من  پاراگراف ذیل محترم یوسفی را خیلی موزون و جالب یافتم. یوسفی صاحب مینویسند:

«…از مدتی است که این موضوع دامن زده میشود. اگر هدف افراد مطالعات (ایتنی) باشد بدون بحث روی موضوعات سیاسی، در تاریخ طولانی این ترکیب(خالص) اگر افراد از نگاه (نسب) و (کلتور خاص) در نظر بگیرند، اولاً ثابت نیست که سیاحان و یا (مؤرخین) جمعیت های را که در آن مناطق بطور مثال منسوب به (افغان) یا (پشتون) یا (پختون) گزارش داده باشند، روشن نیست که همه را از یک نسب تشخیص کرده باشند. ثانیاً این مهم نیست که هردو گروپ یکی باشد و یا نباشد. ختم تبصره یوسفی صا حب»

نگارنده این سطور در مجموع با نظر دانشمند محترم داکتر صاحب یوسفی که فوقاً تذکر یافت موافقم.

طرح همچو مطالب در یک سمینار علمی تحقیقی بین المللی که امکانات آن در شرایط موجود بعید به نظر میرسد، کاری خواهد بود نهایت مناسب و معقول، ولی در ظروف و احوال و شرایط موجود و مسلط در وطن، نه دردی را دوا میکند و نه مورد قناعت گروه های ذیعلاقه و حتی به اصطلاح روشن فکران قرارمیگرد.

باور دارم نیت و منظور اصلی استاد نوید کاملاً بی شائبه و مخلصانه و صلح طلبانه بوده، ولی عرض این است که اگر جبرئیل امین هم با پیام الهی به دشمنان پدر زاد و مادر زاد پشتون تباران کشور و منطقه یعنی سقوی های دوم، گروه های شرف فروشان شورای نظار، ستمی ها، جمعیتی ها و پرچمی های ببرکی که تنها روی انگیزه فاسد نژاد پرستی علیه یک پرچمی و رهبر بزرگ شان داکتر نجیب کودتا کردند، مراجعه نماید و ابرام ورزد که افغان و پشتون مفاهیم مترادف نیست، ولی ایشان به کتب غبار و فرهنگ که مقام بالاتر از قرآن کریم را به ایشان دارد، استناد خواهند نمود که نام این سرزمین ایران و خراسان است نه افغانستان، افغانستان نامی که افغان ها«پشتون ها» بر این سرزمین گذاشته اند، لذا ما افغان نه بلکه ایرانی و خراسانی هستیم.

ترویج و اسعمال اصطلاحات ایرانی مانند: ویژه، واژه، واکنش، دانشگاه، نشست، شهروند، گفتگو و امثال آن در مطبوعات و حتی در نوشته های عناصری که دعوای ملیگرایی دارند و طرد اصطلاحاتی که ریشه عربی دارد و یا هم اصطلاحاتی که از زبان پشتو مانند پوهنتون  و غیره در مطبوعات کشور به سویه ملی رایج بود، دلیل روشن بیگانه پرستی این گروه ها و عناصر گمراه است.

به صورت قطع میتوان گفت که در نتیجه ترویج اصطلاحات ایرانی و حمایت از تهاجم فرهنگی ایران، زبان دری در مطبوعات دیده نمیشود و فارسی ایران اکنون کاملاً جاگزین زبان وطنی و اجدادی دری شده است و استعمار زبانی ایران بر ثقافت ملی ما حکومت میکند. دیری نخواهد گذشت  که نوبت به استعمار مذهبی ایران نیز خواهد رسید.

بیچاره استاد معروفی که  بیش از دوصد و پنجاه مقاله معادل پنج کتاب در قسمت اصالت زبان دری و تقدس ثقافت ملی نوشت و از خطرناک ترین خطر فرهنگی یعنی تهاجم و تاراج فرهنگ ایران هشدار داد، کجاست گوشی که بشنود، کجاست چشمی که ببیند و کجاست ذهن و شعوری که درک کند.َ

که نن ویښ نه شوۍ د ښاغلی معروفی په چیغو

بیا به مو لدی خوبه شپلۍ د اسرافیل ویښوی

احیاناً اگر از نظر ضرورت تحقیقی، و تنویر ذهنیت هم وطنانی که آرزومندی درک همچو مسائل و تحقیقات را دارند، طرح کردن همچو مطالب و تحقیقات لابدی پنداشته شود، باید این تحقیقات صرف و تنها از یک زاویه مورد مداقه قرار نگرفته بلکه شکل دو بعدی را داشته، در زمینه تحقیقات، نظریات برعلیه و برله یعنی اینکه افغان و پشتون مفاهیم مترادف است و یا اینکه هم این مفاهیم مترادف نیست هردو مورد غور و بحث و مداقه قرار گیرد، زیرا تحقیق یک جانبه که افغان معادل پشتون نیست ممکن با نظر و زعم محققینی که معتقد به هم گونی کلمات افغان و پشتون هستند در تضاد قرار گیرد و احیناً دال بر کم بهاء شمردن نظریات و تلقیات شان گردد.

زیرا هستند محققین داخلی و خارجی معتقد بر اینکه افغان و پشتون، کلمات و مفاهیم مترادف را افاده مینماید ولی درعین حال ممکن اعتقاد به قدامت نام پشتون بر افغان را داشته باشند. چنانکه صاحب نظر و محقق افغان محترم شاغلی عطا محمد میاخیل صاحب در زمینه مینویسند:

«د افغان کلمه د لرغونی افغانستان د اوسیدنکو له پاره له پخوا راهیسی دود ده چی د پښتون کلمی دپاره په ډیرو ځایونو کی په مترادفه توګه کارول شوی ده.

د پښتون کلمه د پکت او پکتویس او پکتویکی له مفاهیمو څخه اشتقاق شوی، پکتویکی یوولس ګونو اریایی ټبرونو څخه یو ټبر دی چی د پښتون له کلمی سره سمون لری، دا مطلب د پروفیسر«دورن» په اند، د هیرودت په کتاب کی راغلی دی او ویلی یی دی چی اوسنی پښتون او افغان د هم همغه پکت له کلمی څخه جوړ شوی دی.

د هیرودوت په ارزښتمن اثر د «د کندهارا رپورت » کی راغلی دی چی د کسپارتوس ښار یعنی پيښور په دغه پکتویکی کی موقعیت لری.

پروفیسر «ګاردون » هم دا منی او تأییدوی چی پښتانه د پکتیکوس یا پکتویس له نسله دی په لرغونی شرقی آثارو کی معمولا د (افغان) او (پشتون) تر مینځ توپیر نشته، دا ځکه چی ددغه تاټوبی اوسیدونکی ټول پښتانه (افغان) ووه، دا پدی معنی چی اصل اساس ددی کلمی له پاره هماغه اریایی د پکت یا پکتویکی ټبر موجودیت دی موږ د (پښتون) او (افغان) کلمی یو د بل څخه نشو بیلولای، خو دا جوته ده چی پشتنو قومونو ځان ته افغان ویل، او د پشتون قوم یی د افغان په نامه پیژانده، دی خلکو خپله نظریه په دی بنسټ ټینګه کړی وه چی پښتون افغان دی، او دا لفظ د ټولو پښتنو لپاره استعمال شو، دی نامه دومره پراختیا او عمومیت وموند چی د ټول پښتون قام نوم وګرځید او هغه ټول خلک د افغان په نامه مشهور شول. د پروفیسر مورګان سترن په عقیده (افغان) ددغی اصطلاح نوی بڼه او پښتون یی کلاسیکه بنه بولی.

خو دا څرګنده ده چی پښتون یا پختون له پکتویس سره ګډه ریشه او ټينګه اړیکه لری. هنری بیلو لوونتال، اولف کیرو او د آف اندیا سروی مؤلف جورج ګریرسن، د هیودت د پکت، پکتویس او پکتویک(پکتیکا) او پختویس په عبارتونو کی دا الفاظ په ترتیب د ننۍ پختونخوا او پشتون د کلمو معادل بولی، څومره چی معلومه ده د افغان کلمه د (اوغان) له کلمی نه معربه شوی ده چی په اسلامی دوره کی د اعرابو لخوا اوغان په افغان بدل شوی دی.

د شپر لنګ یا  شیر لنګ په خپلی هغه مفصله لیکنه کی چی سر لیک یی لمړی شاه پور د زردشت په هدیره باندی دی، دی کتیبی د ابګان یا اوګان کلمی ته معاصر افغان له نامه نه بل غوره معادل نشی پیدا کولای، ځینی نومیالی پوهان بیا په دی عقیده دی چی د افغان نوم د لمړی ځل دپاره یوه ارغونی هندی منجم (وراهه مهیرا) د اوګانه په بنه یاد کړی دی.

علامه حبیبی وایی چی د افغان  ۱۷۰۰ کاله لرغونتوب د تاریخی اسنادو، شواهدو او لاسوندونو په رڼا کی لری . د افغان کلمه چی اوس د افغانستان د ټولو خلکو ملی نوم دی او د آسیا په زړه کی تر ټولو تاریخی، اقتصادی او ټولنیزو شرایطو لاندی یی یو نه بیلیدونکی واحد یی جوړ کړی یو غښتلی لرغونی او ملی اصالت لری.

د افغان نوم په تاریخ کی اوږدی ریشی لری او په همدی سیمه کی د هلمند او سند د لویو سیندونو تر مینځ په همدی نامه (افغان) خلکو ژوند کاوه .»

بل افغان محقق محترم محمد عثمان څولیزی هم لیکی:

« پښتانه د تاریخ په اوږدو کی په ګڼو او بیلو بیلو نومونو سره یاد شوی دی، چی له هغی ډلی دوه نومونه (افغان او پټان) یی ډیر د پام وړ دی، پخوا او د تاریخ په ګنو پاڼو او پیړیو کی پښتانه د افغان په نوم یاد او نومول شوی دی.

په (فیروز الغات اردو) قاموس کی د پټهان کلمه په بهادر، او جنګیالی سره ژباړلی شوی ده.

پکتویس، پکتوان، پکتها، باخدی، بخدی، پکت، پکهت، پخت، پښت، پشت، پټهان او پښتون مشترکی ریشی لری.

د پشتنو نیکونه د ساکه، سکه، ساکانو، او کاسیانو په نومونو سره یادیدل او پښتو ژبه هم له ساکی ژبی سره تړاو لری. ساکان د اوستایانو، پارتیانو او پارسیانو تر څنګ، پنځم اریایی ټبر دی چی د میلاد څخه دمخه یی له منځنی ختیځ (قفقاز) څخه تر چین، هند او کشمیر پوری ستری ستری امپراطورۍ را مینځ ته کړی.

پښتانه د لسو آریایی قبیلو څخه یوه قبیله ده چی په ریګویدا کی د پکته، پکتویس، پکهت په نومونو یا شوی او ددی قبیلی مشر توریانه یعنی تور وهونکی« شمشیر زن- مومند»  بلل شوی.

هیرودت لیکی چی پکتیکا د اندوس سیند پر غاړه پرته ده او خلک یی ډیر غښتلی او بهادر دی.»

هم چنان واقعیت های عینی و معتقدات مسلط مردم ما در زمینه یکی بودن کلمات و مفاهیم افغان و پشتون و زبان پشتو و افغانی، این ادعا را مسجل میسازد.

این جانب مدت هشت سال در صفحات شمال، یکی دوسال در مربوطات هرات، مدت سه سال در ننگرهار وبقیه عمرم را تا خروج از وطن در کابل سپری نموده ام، در تمام این بلاد اقوام مختلف از هزاره تا ازبک، از ترکمن تا تاجک و غیره پشتون تباران را بلا استثناء «افغان» و زبان شان را «افغانی» مینامیدند و طبعاً این یک امر حادثی نبوده بلکه از چندین نسل به شکل توارث در جامعه ما ریشه داشته است.

اصطلاح پشتون و پشتو در محاوره اقوام مختلف وطن ما به استثنأ خود پشتون ها اصلاً درک و مورد استعمال نداشت.

در محیط کابل عناصر سقوی و ستمی پشتون ها را افغان غول میگفتند، افغانه گفتم راشه چپلی به پایش باشه، افغان تبرغان، افغان هستی یا مسلمان؟ و امثال همچو حقارت ها علیه قوم پشتون ورد زبان بود.

در مورد زبان پشتو میگفتند:

فارسی شیر و شکر است

افغانی …..خر است

همچو اهانت های تاریخی علیه پشتون تباران در اشعار و افکار بزرگترین دانشمندان ایران مانند سعدی شیرازی نیز ملاحظه میگردد.

سالیان قبل این شعر سعدی را در یکی از مضامین داکتر صاحب روغ مطالعه نموده بودم.

سعدیا روز ازل حسن به ترکان دادند

عقل و دانش همه به مردم ایران دادند

عشوه و ناز و کرشمه، همه با مردم هند

خری و احمقی و جهل به افغان دادند

ولی داکتر صاحب روغ ابراز عقیده نموده بود قوم افغانی که سعدی از آن مذمت نموده، قومی بوده غیر از افغان های موجود درافغانستان.

اشاره سعدی به قوم افغان این تیوری را منتفی میسازد که معنی نام افغان منشأ قومی ندارد.

هم وطنان هزاره ما نیز افغان را معادل پشتون دانسته چنانکه میگویند:

ازره، اوغو، تاجک برار مه یه

در جایی دیگری نیز از هم وطنان هزاره نقل قول شده است که:

ازره خو ازره یه، اوغو خو اوغو یه، پس تاجک کیه؟

هم وطنان ازبک نیز در زمینه مقولۀ دارند بدین عبارت :

قهر افغان، رحم ازبک

اکنون در مورد اینکه نه تنها اقوام مختلف افغانستان مانند تاجک، ازبک، هزاره، ترکمن و دیگران زبان پشتو را افغانی میگفتند بلکه یک سلسله اسناد تاریخی نیز مؤید این واقعیت است.

به روایت سراج الاخبار، علامه محمود طرزی از زمره نخستین کسانی بود که مسئله زبان را در بستر سیاست طرح کرد و نوشت که:« در مکتب های ما، مهمترین آموزش ها باید تحصیل زبان افغانی(پشتو) باشد. از آموختن زبان انگلیزی، ترکی، حتی فارسی، تحصیل زبان افغانی را اهم و اقدم باید شمرد به فکر عاجزانه خود ما یگانه وظیفه انجمن عالی معارف باید اصلاح و ترقی و تعمیم زبان وطنی و ملتی افغانی باشد.»

از نوشته فوق الذکر علامه محمود طرزی بزرگترین دانشمند روشن فکر و ملیگرای تاریخ افغانستان به صراحت معلوم میگردد که زبان افغانی و پشتو مفاهیم مغایر الفظ متحد المعنی است، و علاوه برآن این زبان را بنام زبان ملتی یاد میکند که مفهوم زبان اکثریتی و ملی را میدهد.

در دوره اعلیحضرت محمد ظاهر شاه مبتنی بر نظریات و پیشنهادات علامه محمود طرزی و وعده قهرمان بزرگ معارک تل و نجات افغانستان یعنی غازی محمد نادر خان با زعیم بزرگ پشتون تبار کشور یعنی محمد گل بابا در قسمت انکشاف و تعمیم زبان افغانی پشتو به حیث یک زبان ملتی، در سال 1315 فرمانی عنوانی مارشال شاه ولی خان وکیل صدراعظم صادر نمود بدین عبارت:

«بعد از القاب.

 مسلم است که مسئله زبان در وحدت ملی و حفظ آداب و شعایر یک ملت اثرات معتنابهی داشته و توجه به این مطلب از جمله ضروریات حیاتیه یک مملکت به شمار میرود.

چون در مملکت عزیز ما از طرفی زبان فارسی مورد احتیاج بوده و از جانب دیگر به علت اینکه قسمت بزرگ ملت ما به لسان(افغانی) متکلم بوده مامورین علی الاکثر به علت ندانستن زبان پشتو دچار مشکلات میشوند، لذا برای رفع این نقیصه و تسهیل معاملات رسمی و اداری، اراده نموده ایم، هم چنانکه فارسی در داخل افغانستان زبان تدریس و کتابت است در ترویج و احیای لسان پشتو هم سعی به عمل آمده و از همه اولتر مامورین دولت این زبان را بیاموزند.

شما به وزارت خانه و ولایات امر بدهید که مامورین لشکری و کشوری مربوط خود را مکلف نمایند که در مدت سه سال لسان (افغانی) را آموخته و در محاوره و کتابت مورد استفاده قرار دهند.)

فرمان فوق الذکر سند تاریخی دیگری است که وحدت مفاهیم زبان افغانی و پشتو را ثابت میسازد.

قابل تذکر است که برای اولین باردر قانون اساسی دوره انسانی و آزادی خواهانه دهه دیمکراسی زبان افغانی را «پشتو» و زبان فارسی را «دری» نامیدند.

تحقیقات مؤرخین و زبان شناسان ثلاثه متذکره در نوشته استاد نوید که گویا کلمه افغان در ازمنه قدیم به سوارکاران و ساکنین کابل و اطراف اطلاق میشده، چندان چنگی بدل نمیزند، این تحقیقات و نظریات در سطح نظریات قرار داشته شباهت به افسانه های میر غلام غبار و میر صدیق فرهنگ در مورد نام دو هزار ساله خراسان قبل از افغانستان را دارد.غبار پرستان تاریخ غبار را یگانه تاریخ علمی میدانند.

داشتن اسپ  و سوار کاری و مسابقات اسپ دوانی و سپورت باستانی بز کشی تنها به باشندگان ازبک و ترکمن صفحات شمال کشور مانند قطغن و مزار منحصر بوده و در مناطق دیگرکوهستانی کشور، رونق نداشته است.

چنانکه محترم استاد نوید نوشته اند:«سلسله شاهان اسپه یا اسپه گان باختر در جلگه های شمال هندوکش جایی که پرورش گاه اسپان اصیل و تازنده بود..»

استاد نوید در یک پاراگراف دیگر فرموده اند:«در فرهنگ اوستایی کیاشاهان سوار کاری و داشتن اسپ ممتاز علامه سلحشوری و دلیری بود و شاهان قدیم بلخ کلمه اسپ را پساوند خویش میساختند مانند گشتاسپ، زراسپ،لهراسپ و غیره.

داهی بزرگ ملت افغان خوشحال بابای کبیر نزدیک به چهارصد سال قبل خود را در فن اسپ سواری خود رامعادل «ازبک » میداند، و این دلیل روشن دیگری است که در تمام اقوام افغانستان از سند گرفته تا دریای آمو وهرات مانند پشتون تباران، تاجک ها، هزاره ها، بلوچ ها و غیره تنها اقوام ازبک و ترکمن سوار کاران بوده چنانکه عنعنه سپورت باستانی بزکشی بصورت میراث فرهنگی نیاکان شان تا هنوز در مناطق شمال کشور بصورت برازنده باقیست.

ما در مرکز کابل منطقه کوچکی داریم بنام ده افغانان که پنجاه فیصد این منطقه در دامنه کوه ده افغانان قراردارد، اگر کلمه افغان معادل سوار کاران پذیرفته شود، آیا در کابل بزرگ و اطراف و نواحی آن تنها ساکنین ده افغانان سوار کار بودند و موجودیت این گروپ کوچک موجب گردید که سیاحان تمام ساکنان این مرز و بوم را سوار کار دانسته و کلمه افغان را معادل سوار کار بدانند؟

این ادعا نه تنها چنگی بدل نمیزند بلکه موجودیت ساحه کوچک ده افغانان در شهر کابل دلیل آن است که درین منطقه پشتون تباران زندگانی مینمودند، نامی که اقوام دیگر افغانستان به قوم پشتون داده بود و پشتون ها را بنام افغان یاد میکردند، نه پشتون.

محترم استاد نوید در قسمت دیگری میفرمایند:«به اساس تحقیق در متون اوستایی کلمه آبگان یا آوگان به معنی کوبنده مترادف به جنگجو آمده است که این کلمه در کتیبه های شاهپور اول و دوم ساسانی به صورت اپگان و ابگان ذکر است.»

محتویات این پاراگراف بهترین و راقی ترین تعبیر و تفسیر کلمه افغان را افاده کرده میتواند، بدیهی است که کلمه «اپگان» در طول ادوار و ازمنه گوناگون به شکل معرب آن یعنی افغان امروزی تغییر شکل یافته است.

اقوام و مردم افغانستان به هر قبیله و محل سکونت که ارتباط داشته اند، بلا اسثنأ مردم سلحشور و جنگجو هستند، کلمات افغان و افغانیت بیانگر غیرت و شهامت و وطن دوستی و دفاع از ناموس خاک و وطن است.

مفکر افغان، پادشاه تغزل، درامه نویس و نویسنده نامدار استاد امیر حمزه شینواری، مفاهیم افغان و افغانیت را در بیت پر مغز ذیل چنین متجلی ساخته است:

باڼه می ورته ټیت کړه زما سر نه ټټیده

شاید چی په الفت کی هم افغان پاتی کیدم

محترم استاد نوید در یکی از پاراگراف های اخیر مضمون خود تحریر میدارند:

«گرچه عده ای با گرایش های سیاسی ای که دارند، کلمات افغان و پشتون را مترادف هم میدانند و از این رو در مقابل آن ابراز مخالفت مینمایند، اما در میان 25 یا 26 قبیله پشتون چون افریدی، مهمند، احمدزی،یوسف زی، پوپل زی،امر خیل و قبایل دیگر، قومی به نام افغان زی و یا افغان خیل وجود ندارد.»

منظور و تذکر استاد نوید از عده ای با گرایش سیاسی همانا گروه های مفسد سقو پرستان، ستمی ها، شورای نظاری ها، جمعیتی ها و پرچمی های ستمی گروپ ببرک ملعون است که دشمنان مادر زاد و پدر زاد نام افغان و افغانستان و مؤسس افغانستان نوین لوی احمد شاه بابا هستند.

در مورد همچو گروه های ضد ملی که روده های شان به ایران بستگی دارد، در زبان افغانی، ملتی پشتو وجیزه پر مغزی داریم که مشعر است:

کاڼی به وروست نشی، دشمن به دوست نشی

اما در قسمت این استدلال محترم استاد نوید که در اقوام مختلف پشتون تباران منطقه، قومی به نام «افغان زی» و «افغان خیل» وجود ندارد، به حضور شان معروض میدارم که در نام های تمام اقوام متذکره پشتون، نام های «پشتون زی» و «پشتون خیل» نیز وجود ندارد ولی در مجموع تمام اقوام مذکور به نام پشتون و پشتانه یاد میشود، لذا عدم موجودیت قومی بنام «افغان زی» و یا «افغان خیل» در اقوام پشتون دلیل این این نیست که نام افغان و پشتون مترادف شده نمیتواند.

به فرموده محترم استاد ولی جان نوری، «افغانستان گلستان اقوام است»،

به عقیده نگارنده این سطور، موجودیت ما وابستگی به شعور ملی، وجدان ملی و وحدت ملی و در نهایت اعتقاد به سرزمین مشترکی دارد که ما آن را افغانستان میگوییم و تا قاف قیامت افغانستان خواهد بود، نه خراسان و ایران.

نه افغانیم و نی ترک و تتاریم

چمن زادیم و از یک شاخساریم

تمیز رنگ و بو بر ما حرام است

که ما پرورده ای یک نوبهاریم

په مینه او درناوی

د خپلو املایی او انشایی نیمګړتیاو څخه معذرت غواړم.