د بلخی مولوی د مثنوی نه د جهانی د مثنوی پوری

د افغان جرمن په سایت کی د محترم (هاورن حکیمی) د لیکاڼی نه خبر شوم چی د ښاغلی باری جهانی، د مثنوی اثر چی تر لسو زرو ډیر ابیات لری، په څلور سوو پاڼو کی چاپ او خپور شوی دی، چی واقعاً د هیواد، ملتی پښتو ژبی د ادب او ثقافت میننانو ته لوی تاریخی زیری بلل کیږی.

څه مهال چی په شعر کی د مثنوی نوم واخستل شی، سمدلاسه، بلخی جلال الدین محمد او د هغه د مثنوی اثر ذهن ته تداعی کوی، چی د خپلی زمانی داسی یو ادبی عارفانه شاهکار بلل کیږی، چی د تصوف اوعرفان په برخه کی تر اوسه پوری، ساری نلری، تردی چی مولانا جامی یی په پهلوی ژبه کی کلام الله بولی.

داکتر اقبال چی د تصوف او عرفان په برخه کی مولانا، د ځان لارښود بولی، په خپل یوه شعر کی د مولانا او بوعل سینا مقایسه پداسی الفاظو څرګندوی:

بوعلی  اندر غبار ناقه  گم

دست رومی پردۀ محمل گرفت

وین فروتر رفت و تا ګوهر رسید

وان به دریایی چو خس منزل ګرفت

څرنګه چی مثنوی نژدی اته سوه کاله دمخه لیکل شویده، دا د هماغی زمانی او دوری د اسلامی  پوهی او معرفت او عرفان او اخلاقیاتو یوه روښانه هنداره ده.

نن اته سوه کاله وروسته، د جهانی مثنوی زموږ د پښتنو په ملتی پښتو ژبه کی کښل کیږی، ولی لوی او اساسی تفاوت په دی کی دی چی جهانی د دی عصر او زمان پوری تعلق لری او لکه داکتر اقبال د شرق اوغرب د تهذیب، ثقافت، د ټولنیز ژوند د فلسفی او تمدن سره ژوره آشنایی لری.

زه باور لرم چی د جهانی په مثنوی کی به هغه مفاهیم نغښتی وی چی د متقدمینو په آثارو او اشعارو کی نه میندل کیږی.

د دی عصر نسل، د نن ورځی، د ټولنیز ژوند ټولو اړخونو او پدیدو ته د شعر او هنر په شمول، د علم او معرفت او هنر، د نوی ایجاباتو، اقتضآتو او معیارونو په سترګه ګوری، نه د سوونو کلونو، پخوانی ارزښتونو او معیارونو پر بنسټ.

فقید ملک الشعراء بهار، نظم او شعر ته، د پیغام او ټولنیز رسالت له محتوی له اړخه، په ځانګړی سترګی ګوری، په بل عبارت که د منظوم کلام هدف د هنرد پیاوړی کول او د هنری استعداد د تبارز په منظور وی او هنر د هنر دپاره د پیاوړتیا دپاره استخدامیږی، داسی کلام نظم او ویونکی یی ناظم دی او که چیری شعر د یوه ټولنیز رسالت محتوی ولری نو شعر د ټولنی دپاره دی او ویونکی یی شاعر بلل کیږی. بهار په څرنګنده وایی :

صنعت و سجع و قوافی نظم است و شعر نیست.

ددی څخه څرګندیږی چی بهار د منظوم کلام مادی اړخ او عروضی او بدیعه صنایعو ته، د نظم په سترګه ګوری نه دشعر.

بهار بل ځای وایی:

ای بسا شاعر که او درعمر خود نظمی نساخت

وی بسا ناظم که او در عمر خود شعری نګفت

زه باور لرم، که د ملک الشعراء بهار قضاوت ته د شاعر او ناظم په مینځ کی د یوه معیار او حد فاصل په سترګه وګورو، جهانی د پښتو ژبی او ادب او شعری صلابت په لرولوسره، سرآمد اقران، شمع فروزان او ماه تابان دی.

ښاغلی محترم (هارون حکیمی) د جهانی د مثنوی په باب یوه کره لنډه تبصره کی لیکلی دی: (زه باور لرم ددغه اثر لوست به په فکری تعمیر او تعمیری فکر په خپرولو کی بارزه ونډه ولری.)

واقعا د فکر د تطهیر او تعمیر رسالت، د مفکرانو کار دی، نه د عادی او معمولی تخیلاتو خاوندانو.

علامه داکټر اقبال پدی اړه فرمایی:

شعر را مقصود اګرآدم ګریست

شاعری هم وارث  پیغمبریست

زه په خپل نوبت ښاغلی جهانی ته د داسی ادبی رسالت په سر ته رسولو او د شعر او ادب تولو میننانو ته د داسی ناب او کمیاب اثر د خپریدو له امله مبارکی وایم.

په درناوی