شب یَلدا یا شب چلّه یکی از کهنترین جشنهای ایرانی است. در این جشن، طی شدن بلندترین شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها در نیمکرهٔ شمالی، که مصادف با انقلاب زمستانی است، گرامی داشته میشود.
یلدا به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر تا طلوع آفتاب در اول ماه دی گفته میشود.
شب چله هم که مترادف شب یلداست از آن روست که چهل روز اول زمستان را «چله بزرگ» و بیست روز بعد از آن را «چله کوچک» نامیدهاند. چلّه، دو موقعیت گاهشمار در طول یک سال خورشیدی با کارکردهای فرهنگ عامه دارد یکی در آغاز تابستان (تیرماه) و دیگری در آغاز زمستان (دیماه)، هریک متشکل از دو بخش بزرگ (چهل روز) و کوچک (بیست روز) است. واژهٔ چلّه برگرفته از “چهل” و مخفف “چهله” و صرفاً نشاندهندهٔ گذشت یک دورهٔ زمانی معین (و نه الزاماً چهل روزه) است.
درباره ریشه شناسی واژه یلدا چند دیدگاه وجود دارد. دیدگاه نخست همان دیدگاه رایج است که آن را واژهای سریانی میداند. نظر به این که سریانی و عربی یکی از زیرشاخه های زبان آرامی هستند و با توجه به هم ریشه بودن واژه سریانی یلدا با واژههای عربی «ولادت»، «تولد»، «میلاد»، «یلد» و «یولد» و… این دیدگاه طرفداران بیشتری دارد و منطقی تر به نظر میرسد….
تنوع جغرافیایی نشان میدهد که واژه یلدا در بیشتر مناطق ایران فرهنگی دست کم نزد ادیبان و شاعران واژهای شناخته شده بوده است. با این حال ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه که در حدود سال های ۳۹۱ یا ۳۹۲ هجری قمری نگارش آن را پایان رساند، از جشنی به نام ” یلدا” در میان جشنهای ایرانیان نام نمیبرد اما به اهمیت شب میلاد اکبر در تقویم سریانی اشاره میکند.
زمان دقیق انقلاب زمستانی یا میلاد اکبر مورد اشاره بیرونی را در کتاب «التنبیه و الاشراف» نوشته «مسعودی» میتوان دید. مسعودی آنجا که به تقسیمات سال به چهار فصل میپردازد، جایی که درباره فصل سوم سال یا پاییز سخن می گوید آخرین شب پاییز را شب پیش از انقلاب شتوی (زمستانی) یا وقتی که به اولین دقیقه «جَدی» درآید یا روز ۲۲ ماه کانون اول سریانی ( برابر با ۲۲ دسامبر یا یکم دی ماه) میداند.
پس روشن است که بیرونی زمان میلاد اکبر را از زمان شب میلاد مسیح (۲۵ ماه کانون اول سریانی برابر با ۲۵ دسامبر و برابر با پنجم دی ماه) جدا میدان
د دعوت رسنیز مرکز ملاتړ وکړئ
له موږ سره د مرستې همدا وخت دی. هره مرسته، که لږه وي یا ډیره، زموږ رسنیز کارونه او هڅې پیاوړی کوي، زموږ راتلونکی ساتي او زموږ د لا ښه خدمت زمینه برابروي. د دعوت رسنیز مرکز سره د لږ تر لږه $/10 ډالر یا په ډیرې مرستې کولو ملاتړ وکړئ. دا ستاسو یوازې یوه دقیقه وخت نیسي. او هم کولی شئ هره میاشت له موږ سره منظمه مرسته وکړئ. مننه
د دعوت بانکي پتهDNB Bank AC # 0530 2294668 :
له ناروې بهر د نړیوالو تادیاتو حساب: NO15 0530 2294 668
د ویپس شمېره Vipps: #557320 :
Support Dawat Media Center
If there were ever a time to join us, it is now. Every contribution, however big or small, powers our journalism and sustains our future. Support the Dawat Media Center from as little as $/€10 – it only takes a minute. If you can, please consider supporting us with a regular amount each month. Thank you
DNB Bank AC # 0530 2294668
Account for international payments: NO15 0530 2294 668
Vipps: #557320
Comments are closed.