پایان کار جرگهٔ بزرگ عدالت قومی پشتون

با وصف التیماتوم های شدید و ممانعت خونین حکومت پاکستان از تدویر جرگهٔ بزرگ قومی بنام «جرگهٔ عدالت قومی پشتون» این جرگه شام روز جمعه به ابتکار خارق العادهٔ جنبش تحفظ پشتون با پیام رهبر جوان و با انرژی این جنبش منظور پشتین با شرکت بیشتر از شصت هزارنفر از سران اقوام، ریش سفیدان، نمایندگان گروه های مختلف اقوام و عشیره های قومی، نمایندگان احزاب سیاسی و سازمانهای اجتماعی حدود شصت ساحهٔ پشتون نشین آغاز بکار کرد و طی حدود دو روز بحث بر موارد مشکلات پشتون های آنطرف خط دیورند و توضیح ابعاد وحشیانهٔ ظلم و استبداد نظامیان و مراجع حکومتی پاکستان برمردمان ساحات پشتون نشین شام روز یکشنبه مؤرخ ۱۳ اکتوبر سالجاری با بیانیهٔ اختتامیهٔ رهبر جنبش تحفظ پشتون که حثیت قطعنامه را داشت وادای سوگند عمومی مبنی بر وفاداری همه پشتون ها از فیصله های جرگهٔ عدالت قومی به پایان رسید.

رئوس و خطوط اساسی فیصله های این جرگهٔ بزرگ پشتون ها که در بیانیهٔ پایانی ذکر گردید، را بشرح ذیل میتوان بیان کرد:

• اردوی پاکستان، گروه های مسلح چون تحریک طالبان، داعش و سایر گروهک های مسلح از تمام مناطق خیبر پښتونخواه درظرف شصت روز آینده خارج گردند. در غیر آن جرگه اقدامات ضروری را در این زمینه بررسی و بمنصهٔ اجرا خواهد گذاشت.
• هر حوزهٔ اشتراک کننده در این جرگه سه هزار نفر غیر مسلح به جرگه معرفی کند تا جرگهٔ بزرگ عدالت قومی برای تحقق فیصله ها و خواسته های مردمی در بخش های عدالت، امنیت و تدویر اعتصابات و تظاهرات در مجموع یک اردوی ۲۴۰ هزار نفری تحت نام لشکر ملی پشتون داشته باشد.
• بر طبق قانون اساسی پاکستان اردوی پاکستان حق مداخله در امور سیاسی و سیاست را ندارد.
• آئین ایجاد پاکستان و یا معاهدهٔ عمرانی پاکستان در مناطق خیبر عملی نیست. برای طرح و ایجاد آئین جدید با مشارکت مستقیم مردم پښتونخواه اقدامات عملی صورت ګیرد.
• تمام زندانیان سیاسی پشتون ها بدون هر نوع قید و شرطی رها گردند.
• شناختی کارت یا کارت هویت و پاسپورت هزاران پشتون که از طرف حکومت مرکزی باطل گردیده به اسرع وقت احیا و توزیع گردد در غیر آن مناطق خیبر پښتونخواه کارت هویت و پاسپورت مختص منطقهٔ خود را چاپ و صادر میکنند.
• تولید برق بوسیلهٔ منطقهٔ خیبر صورت میگیرد، بناً این برق برای مناطق قبایلی رایگان توزیع گردد و در سایر مناطق خیبر پښتونخواه به فی کیلووات ۵ کلدار توزیع گردد.
• تردد و تجارت در امتداد خط دیورند همچو گذشته بصورت آزاد و بدون ویزه و پاسپورت انجام پذیرد و اگر به این فیصله اقدام عملی صورت نگیرد. جرگه در زمینهٔ حذف دروازه ها و موانع اقدامات لازم را عملی خواهد کرد.
• تمام انواع تبعیض و دوگانگی ها در برابر تجار، کسبه کاران، محصلان، مامورین پشتون ومردم عوام پشتون در ایالت های پنجاب و سند پاکستان مرفوع گردد. در صورت تکرار همچو اعمال تبعیضی جرگه خود اقدامات مقتضی را عملی خواهد کرد.

ده ها هزاراشتراک کنندگان این جرگهٔ بزرگ تمام موارد یاد شده که من به اختصار از آن ذکر بعمل آوردم با سایر طرح های منظور پشتین به اتفاق آرا لبیک گفته و برای تحقق آن سوگند یاد کردند. از بدو ایجاد پاکستان تا کنون در مناطق پښتون نشین پاکستان جرگه های بیشماری راه اندازی شده و روی مسایل مختلف بحث و مداقه صورت ګرفته است. آنچه این جرګه را از سایر جرګه ها متمایز میسازد این است که این جرګه به ابتکار یک جنبش مردم توسط مردم دعوت ګردیده است. حکام وسردمداران مستبد نه تنها در آن نقش ندارند بلکه خلاف امیال و منافع شان نزج و سرو سامان یافته است. در بیانیهٔ پایانی منظور پشتین آمده است که منبعد اگر کسی بدون حکم کدام محکمهٔ با اعتبار بگونهٔ غیر قانونی و بطریقهٔ غیر اسلامی و غیر پشتونوالی بک باشندهٔ این خطه را دستگیر و زندانی بسازد. لشکر ملی پشتون شخص دستگیر شده را آزاد کرده و باز خواهند گرداند و یا اگر کسی یک باشندهٔ این منطقه را بکشد، لشکر ملی پشتون شخص قاتل را بسزای اعمالش رسانده بدار خواهد آویخت.

شاید بسیاری از مردم انتظارات بیشتری را از این جرګه داشتند، اما به نظر من تا همین جا هم موفقیت های بزرگ  و تاریخ سازی نصیب دایر کنندگان این مجلس بزرگ گردیده است.

مردمان این مناطق حق دارند فضای امن و بدون تفنګ را تجربه کنند و تاسیسات مدنی در مناطق شان ایجاد گردد. یکی از شاخص های پر اهمیت این جرگه که از تشکیل پاکستان تا کنون سابقه نداشته است همانا اعلام حمایت حکومت خیبر پښتونخواه از فیصله های جرگهٔ عدالت قومی میباشد. جریان این جرگه بخوبی نشان داد که پشتون هاي این خطه بیدارتروآگاه تر از دیروز اند و در بارهٔ مسایل سرنوشت ساز شان با بسیار خویشتنداری و تعمق در حرکت اند و بدین ترتیب زمینه ها برای احقاق حقوق حقهٔ شان بیشتر ازهر وقت دیگر فراهم گردیده است.

هلند، اکتوبر ۲۰۲۴

نگاهی مختصر بر جرگهٔ عدالت قومی پشتون