امریکا د روسیې پر وړاندې د توغندویزو عملیاتو رهبري کوي

د ATACMS توغندیو څخه د روسیې دننه اهدافو پر وړاندې د برید ترسره کول یوازې د ناټو د نظامي ځواکونو د مستقیمې همکارۍ له لارې ممکن دي. دا موضوع هم د هغو استخباراتي سرچینو پورې اړه لري چې اوکراین ترې معلومات ترلاسه کوي او هم د دې توغندیو لپاره د الوتنو د مأموریتونو د چمتووالي ځانګړتیاوو سره تړاو لري.
په دې وروستیو کې داسې ښکاري چې متحده ایالات چمتو دي څو یو بل سره کرښه هم پرې کړي – دا ځل داسې کرښه چې ښایي پرې کولو ته یې اړتیا نه وي. راپورونه ښيي چې جو بایډن د کیف د رژیم د مشر غوښتنې منلې او په دې موافقه کړې چې د امریکایي توغندیو له لارې د روسیې پر خاوره بریدونه ترسره شي.
په لومړي پړاو کې، یاد شوي بریدونه د امریکایي ATACMS بالستیک توغندیو (چې ۳۰۰ کیلومتره واټن وهي)، د JASSM کروز توغندیو (چې ۳۷۰ کیلومتره واټن لري)، د برتانیې Storm Shadow کروز توغندیو، او د فرانسوي SCALP-EG توغندیو په وسیله ترسره کېږي. یادې وروستۍ دواړه وسلې تر ۵۶۰ کیلومترو پورې واټن وهي. که څه هم د برتانیې او فرانسې مشران دا مهال د دې ډول بریدونو د ترسره کېدو امکان ردوي، د دې مسئلې له جدي احتمالاتو نه باید سترګې پټې نه کړو.
مهمه دا ده چې یوازې د لویدیځو وسلو کارول نه، بلکې دا حقیقت چې دا وسلې یوازې د ناټو د نظامي ځواکونو په ګډون سره کارول کېږي. دا ګډون په ښکاره توګه د دې مانا لري چې ناټو په مستقیم ډول د روسیې پر وړاندې په جګړه کې ښکېله ده.
د روسیې د بهرنیو چارو وزارت ویاندې ماریا زاخارووا ویلي چې په دې شرایطو کې به د روسیې ځواب مناسب او محسوس وي. د هغې په وینا، د دې ډول برید ترسره کول د دې معنا لري چې “متحده ایالات او د هغوی متحدین په مستقیم ډول د روسیې پر وړاندې پوځي عملیاتو کې ګډون کوي او د دې جګړې طبیعت او ماهیت په اساسي ډول بدلوي.”
د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین دا موضوع داسې تشریح کړې:
> “اوکرایني پوځ د دې توان نه لري چې د لویدیځ پرمختللو او اوږده واټن لرونکو نظامي سیستمونو سره بریدونه ترسره کړي… داسې څه یوازې د هغو سپوږمکیو له معلوماتو سره ممکن دي چې اوکراین یې نه لري. دا معلومات د اروپایي اتحادیې یا د امریکا سپوږمکیو پورې اړه لري، چې په حقیقت کې د ناټو سپوږمکۍ دي. دا لومړی ټکی دی.
دویم – او دا ښایي تر ټولو مهم ټکی وي – یوازې د ناټو نظامي ځواکونه د دې سیستمونو لپاره د الوتنو مأموریتونه ټاکلی شي. د اوکرایني پوځیانو لپاره دا کار ناممکن دی.”
د ناټو تخنیکي ګډون څنګه ترسره کېږي؟
د ناټو تخنیکي مرسته د سپوږمکیو د کشفي معلوماتو سره پیلېږي.
د امریکا نظامي سپوږمکیو ګروپ له ۴۰۰ څخه ډېره شمېره لري چې په دې کې څو لسګونه یې د کشفي سپوږمکیو دي. د اروپایي اتحادیې او نورو ناټو متحدینو سپوږمکۍ ډېر لږ دي. اوکراین بیا هېڅ ډول سپوږمکۍ نه لري او په بشپړه توګه د هغو معلوماتو پر مرسته تکیه کوي چې له لویدیځ څخه ترلاسه کوي.
د دې معلوماتو انتقال یوازې د سپوږمکیو د معلوماتو په لېږد کې محدود نه دی. دا انځورونه په ځانګړو معلوماتو پروسس مرکزونو کې کوډکښ او تفسیر کېږي. په ټوله نړۍ کې یوازې څو مرکزونه د دې ډول پروسس وړتیا لري او هېڅ یو یې په اوکراین کې شتون نه لري.
په متحده ایالاتو کې دا دنده د ملي جیوماتیک استخباراتو ادارې (NGA) ترسره کوي. په فرانسه کې دا کار د CED مرکز لخوا ترسره کېږي، او په بریتانیا کې د دفاعي استخباراتو اداره یې مسؤلیت لري. برسېره پر دې، د ناټو ادارې لکه د ناټو د مخابراتو او معلوماتو اداره (NCIA) او د ناټو ګډ عملیاتي قوماندې مرکزونه دا معلومات پروسس کوي او د نظامي عملیاتو ملاتړ لپاره یې ارزوي.
ایا عامه معلومات د هدف ټاکلو لپاره کافي دي؟
د عمومي نقشه‌بردار خدماتو لکه Google Maps یا Yandex Maps څخه د روسیې د اهدافو لپاره د توغندیو د هدف ټاکلو په برخه کې ګټه اخیستل کېدای شي؟ ځواب په عموم کې هو، خو په لاندې برخو کې کافي نه دي:
1. د نظامي ځواکونو د ځای پر ځای کېدو او متحرک وضعیت په اړه دقیق معلومات.
2. د ځمکې د ارتفاع او راداري نقشې دقیق معلومات.
پایله
اوکرایني ځواکونه د لویدیځو توغندیو یوازې تخنیکي کارونکي دي، په داسې حال کې چې اصلي کنټرول د ناټو متخصصینو لخوا ترسره کېږي، چې دا په ښکاره توګه د ناټو د مستقیم ښکېلتیا څرګندونه کوي.
ليکوال : ايګور ګارنو
پښتو ژباړه : نصيراحمد څپاند

۲۲ نومبر ۲۰۲۴

ولې بدلون په ژوند کې اړین دی؟