سریزه:
پاکستان د خپل جغرافیایي موقعیت، اقتصادي اړتیاوو او سیاسي حالاتو له امله تل د بهرني سیاست په ډګر کې له ننګونو او فرصتونو سره مخامخ دی. د سیمې پیچلي حالات، نړیوال اقتصادي سیالۍ، د قدرتونو بدلېدونکي تګلارې، او د کورنیو مسایلو اغېزې د دې هېواد بهرنی سیاست د وخت له غوښتنو سره سمون ته اړوي. د پاکستان نوی بهرنی سیاست د سیمې د اقتصادي همکارۍ، امنیت او نړیوالو اړیکو پراختیا ته ځانګړې پاملرنه کوي.
په دې مقاله کې به د پاکستان د بهرني سیاست نوي اړخونه، د سیمې پر ثبات د هغې اغېزې، د نړیوالو اړیکو پراختیا، او د اقتصادي ډیپلوماسۍ هڅې په تفصیل سره وڅېړو.
الف. د پاکستان د بهرني سیاست عمومي څېړنه:
پاکستان د خپل بهرني سیاست له لارې هڅه کړې چې خپل ملي ګټې خوندي کړي او د نړیوالو بدلونونو پر وړاندې خپل دریځ روښانه کړي. د دغه هېواد بهرنی سیاست له درې اصلي برخو څخه اغېزمن دی:
۱. اقتصادي اړخونه:
پاکستان په اقتصادي ډګر کې د پرمختګ لپاره هڅه کړې چې د سیمې هېوادونو او نړیوالو قدرتونو سره همکارۍ پراخې کړي.
۲. امنیتي مسایل:
د افغانستان وضعیت، د هند سره سیالي، او د ترهګرۍ پر وړاندې مبارزه د دې سیاست مهمې برخې دي.
۳. جیوپولټیک موقعیت:
د پاکستان جغرافیایي موقعیت دې هېواد ته د نړیوالو قدرتونو په ستراتیژیکو پلانونو کې ځانګړی اهمیت ورکړی دی.
ب. د پاکستان د نوي بهرني سیاست ځانګړتیاوې:
د پاکستان بهرنی سیاست په تېرو څو کلونو کې د پام وړ بدلونونه کړي.
۱. اقتصادي ډیپلوماسي:
پاکستان هڅه کوي خپلې اقتصادي اړیکې د چین، منځني ختیځ، او د مرکزي آسیا هېوادونو سره پراخې کړي. د چین-پاکستان اقتصادي دهلیز (CPEC) په دې برخه کې د اقتصادي پراختیا یوه مهمه بېلګه ده.
۲. د سیمې امنیت:
پاکستان د افغانستان د سولې په پروسه کې فعاله ونډه اخیستې وه او هڅه کوي د هند سره د اړیکو په ښه کولو کې پرمختګ وکړي.
۳. د نړیوالو اړیکو پراختیا:
پاکستان د لویدیځو هېوادونو سره د اقتصادي او امنیتي همکاریو د پیاوړتیا لپاره هڅې کوي. د سعودي عربستان او ترکیې سره د اړیکو پراختیا یې بله بېلګه ده.
۴. د کډوالو ستونزه:
په پاکستان کې د ناقانونه کډوالو شتون د دې هېواد لپاره یوه ستره ننګونه ده. د دې ستونزې حل لپاره عملي ګامونه اخیستل کېږي.
ج. د سیمې ثبات او د پاکستان رول:
پاکستان د سیمې د ثبات لپاره ځانګړې هڅې کوي. د افغانستان وضعیت د پاکستان لپاره یوه جدي اندېښنه ده. دغه هېواد د دې لپاره کار کوي چې په افغانستان کې د سولې او ثبات لپاره نړیوال ملاتړ راجلب کړي.
د هند سره د کشمیري شخړې د حل لپاره د دیپلوماټیکو هڅو ترڅنګ پاکستان هڅه کوي چې د نړیوالو سازمانونو له لارې پر هند فشار راولي.
د. د نړیوالو اړیکو پراختیا:
پاکستان هڅه کوي په نړیوال ډګر کې خپل دریځ پیاوړی کړي. د اسلامي هېوادونو سازمان (OIC)، د ملګرو ملتونو سازمان، او د شانګهای همکارۍ سازمان په څېر نړیوالو غونډو کې د پاکستان فعاله ونډه د دې هېواد د نړیوالو اړیکو د پیاوړتیا یوه څرګنده نښه ده.
د لویدیځو هېوادونو سره د پاکستان اړیکې تر ډېره د امنیتي همکاریو او د ترهګرۍ پر وړاندې مبارزې پر محور څرخي.
ه. اقتصادي اړیکې او د CPEC رول:
چین د پاکستان د بهرني سیاست په تګلارو کې ځانګړی ځای لري. د چین-پاکستان اقتصادي دهلیز نه یوازې د پاکستان لپاره اقتصادي ګټې لري، بلکې د سیمې د نورو هېوادونو لپاره هم د پراختیا فرصتونه برابروي.
د منځني ختیځ هېوادونو سره د پاکستان اقتصادي اړیکې د کارګرو لپاره د کاري فرصتونو او د بهرنیو اسعارو د ترلاسه کولو لپاره مهم رول لوبوي.
پایله:
د پاکستان نوی بهرنی سیاست د نړیوالو بدلونونو، اقتصادي اړتیاوو، او سیمهییزو ننګونو په رڼا کې تنظیم شوی دی. د دې سیاست موخه د سیمې ثبات، د نړیوالو اړیکو پراختیا، او د اقتصادي همکاریو پیاوړتیا ده. که پاکستان د خپل بهرني سیاست په تطبیق کې بریالی شي، نو دا به د دې هېواد لپاره نه یوازې په اقتصادي ډګر کې بریا راوړي، بلکې د نړیوال ډګر یو مهم لوبغاړی به هم وګرځي.
ماخذونه:
- جلیلي، سعید. (۲۰۲۴م )د رسول الله ﷺ بهرنی سیاست.” ژباړن: قاضي نجیب الله جامع. اکسوس خپرندویه ټولنه.
- قوام، دوکتور سید عبدالعلی. ( ۱۳۹۶ه.ش ) نړیوال سیاست او د بهرنی سیاست اصول له نویو زیاتونو سره.” ژباړن: فضل ولی شیرانی. مستقبل خپرندویه ټولنه.
- اصولي، جمال ناصر. (۲۰۲۱م) سیاسي جګړې.کتابتون.
- د پاکستان د پوځ مشر: ناقانونه بهرنیان د پاکستان پر امنیت او اقتصاد ناوړه اغېز کوي.” بي بي سي پښتو، 2023. (com)
- د افغانستان بهرنی سیاست؛ تناقض، پراډکس او واقعیتونه.” پژواک خبري اژانس، 2021. (com)
۱۴۰۳/۱۰/۲۳
د دعوت رسنیز مرکز ملاتړ وکړئ
له موږ سره د مرستې همدا وخت دی. هره مرسته، که لږه وي یا ډیره، زموږ رسنیز کارونه او هڅې پیاوړی کوي، زموږ راتلونکی ساتي او زموږ د لا ښه خدمت زمینه برابروي. د دعوت رسنیز مرکز سره د لږ تر لږه $/10 ډالر یا په ډیرې مرستې کولو ملاتړ وکړئ. دا ستاسو یوازې یوه دقیقه وخت نیسي. او هم کولی شئ هره میاشت له موږ سره منظمه مرسته وکړئ. مننه
د دعوت بانکي پتهDNB Bank AC # 0530 2294668 :
له ناروې بهر د نړیوالو تادیاتو حساب: NO15 0530 2294 668
د ویپس شمېره Vipps: #557320 :
Support Dawat Media Center
If there were ever a time to join us, it is now. Every contribution, however big or small, powers our journalism and sustains our future. Support the Dawat Media Center from as little as $/€10 – it only takes a minute. If you can, please consider supporting us with a regular amount each month. Thank you
DNB Bank AC # 0530 2294668
Account for international payments: NO15 0530 2294 668
Vipps: #557320
Comments are closed.