د بنی ساعده سقیفه: سیاسي تحلیل او ستراتیژیکي زده کړې

د بنی ساعده سقیفه د اسلامي دولت د تاریخ یو له مهمو سیاسي پړاوونو څخه وه، چې د نبي کریم ﷺ تر وفات وروسته، د ۷ هجري کال د ۱۱ ربیع‌الأول پر مهال رامنځته شوه. په دې غونډه کې د خلافت مسئله مطرح شوه، چیرې چې انصار راټول شول څو د مشرتابه پر خپل حق بحث وکړي، خو مهاجرینو د دولت د یووالي د ساتنې او د هر ډول سیاسي تجزیې د مخنیوي لپاره ژر اقدام وکړ.
دا پېښه ژور ستراتیژیک اړخونه لري، چیرې چې د مشرتابه اصول، سیاسي مذاکرات، او د بحرانونو مدیریت څرګند شول. دا مطالعه د بېلابېلو دریځونو تحلیل ته ژمنه ده او هڅه کوي چې له سقیفې څخه د معاصر سیاسي نظامونو لپاره مهم درسونه استنباط اواستخراج کړاي شو.
سقیفه د سیاسي مشورې یوه بېلګه
سقیفه هغه ځای و، چیرې چې د نبي کریم ﷺ تر وفات وروسته لومړنی مهم سیاسي بحث ترسره شو. انصار، چې له اوس او خزرج ولخ قبايلو جوړ وو، سره راټول شول ترڅو د خلافت مسئله وڅېړي. دا غونډه د اسلامي سیاست د مشورتي اصل یوه لومړنۍ بېلګه بلل کېږي، ځکه چې پکې د مشرۍ پر سر بحث، دلایل، او متقابل استدلالونه وړاندې شول. وروسته، مهاجرین هم بحث ته داخل شول، چې پایله یې د ابوبکر صدیق رضی الله عنه د خلافت بیعت شو
سقیفه د سیاسي مشورې او بیعت یو مهم مثال
دا غونډه د اسلامي مشورتي سیاسي تجربو له لومړنیو نمونو څخه ګڼل کېږي، چیرې چې د مشرتابه د ټاکلو لپاره مشوره، استدلال، او بیعت ترسره شو. دا عناصر له معاصرو انتخاباتي سیسټمونو سره ورته والی لري، چیرې چې مشوره، رایې ورکول، او د مشر ټاکلو لپاره بحث کېږي.

لومړی: د انصارو دریځ د خلافت په اړه خلافت لپاره څو دیني، سیاسي، او ټولنیزې دلایل وړاندې کړل
د اسلام د ملاتړ مرکزي رول انصارو نبي کریم ﷺ ته په مدینه کې پناه ورکړه او د اسلامي دولت په بنسټ کې یې اساسي رول درلود، چې د اسلام د پراختیا لپاره یوه امنه فضا برابره کړه.
قرآني او نبوي ستاینه – انصار د قرآن او حدیث له مخې لوړ مقام لري، لکه د الحشر سورت (۹ آیت) او د نبي ﷺ حدیث: “لولا الهجرة لکنت امرأً من الأنصار..”
لویې قربانۍ – انصارو د اسلام لپاره خپل ځانونه او شتمنۍ قربان کړې، نه یوازې په جګړو کې، بلکې مهاجرینو ته یې اقتصادي منابع هم برابرې کړې.
سیاسي او نظامي تجربه – د نبي کریم ﷺ تر حضور لاندې انصارو سیاسي او نظامي مهارتونه ترلاسه کړي وو، چې هغوی یې د مشرتابه لپاره وړ بلل.
د قرآن حفظ او د شریعت پوهه – انصار د صحابه‌وو له جملې څخه د قرآن ډېر حافظان او د شریعت ښه پوهان وو، چې د اسلامي قانون د پلي کېدو لپاره مهم ګڼل کېدل

دویم: د مهاجرینو دریځ او د اختلاف مخنیوی:
مهاجرینو، چې د سقیفې د غونډې له رامنځته کېدو خبر شول، سمدستي اقدام وکړ، چې دا یې سیاسي شعور او د بحران مدیریت ته ژمنتیا ښیي:
د امت یووالي ته لومړیتوب – ابوبکر، عمر، او ابو عبیده رضی الله عنهم پوهېدل چې هر ډول انشقاق به فتنې ته لاره هواره کړي، نو د واحدې رهبرۍ اړتیا یې مطرح کړه.
مستقیم مذاکرات – مهاجرینو د خپلواکې غونډې پر ځای، پخپله سقیفه ته ولاړل او مستقیم مذاکرات یې غوره کړل، ترڅو د سیاسي کړکېچ د ژورېدو مخه ونیسي.
شرعي او عرفي دلیلونه – مهاجرینو د مشرتابه د حق لپاره قوي دلایل وړاندې کړل، د نبي ﷺ حدیث “الأئمة من قريش” یې یاد کړ، چې د حدیث مختلف روایات یې د حدیثي منابعو له مخې تائید شول
د ابوبکر سیاسي تدبیر – ابوبکر صدیق رضی الله عنه، د انصارو د رضایت ترلاسه کولو لپاره، وړاندیز وکړ چې یا عمر یا ابو عبیده باید خلیفه شي، خو دواړو دا وړاندیز رد کړ او بیا د ټولو لخوا د ابوبکر پر بیعت توافق وشو.

د سقیفې ستراتیژیک درسونه:
سیاسي ابتکار مهم دی – مهاجرینو ژر اقدام وکړ او دا یې وښوده چې په سیاسي کړکېچ کې چټک تصمیم‌نیول د بحران د ژورېدو مخنیوی کوي.
د امت یووالي ته لومړیتوب ورکول – د سقیفې بحثونه وښوده چې د وسله‌والې شخړې پر ځای د خبرو اترو له لارې د اختلافاتو حل سیاسي ثبات ته لار هواروي.
شرعي استدلال د سیاسي ملاتړ لپاره مهم دی – ابوبکر صدیق د خلافت د حق لپاره نه یوازې سیاسي، بلکې شرعي دلایل هم وړاندې کړل، چې د ده د خلافت مشروعیت یې پیاوړی کړ
د سیاسي توافق انعطاف غواړي – انصارو سیاسي انعطاف وښود، ځکه چې دوی د بیعت په بدل کې د مشورتي مشارکت تضمین ترلاسه کړ.
مشرتابه د سیاسي مهارتونو اړتیا لري – ابوبکر صدیق د استدلال، قناعت، او سیاسي حکمت له لارې وضعیت مدیریت کړ، چې دا د قوي رهبرۍ اهمیت ښیي.
د واحد تصمیم پر ځای مشارکتي سیاست مهم دی – که مهاجرینو یوازې د انصارو له مشورې پرته تصمیم نیولی وای، ښایي اوږدمهاله مخالفتونه رامنځته شوي وای، نو مشورتي تصمیم‌نیول سیاسي ثبات ته مرسته کوي.

پایله
د بنی ساعده سقیفې پېښه دا څرګندوي چې سیاست یوازې د قدرت د ترلاسه کولو هڅه نه ده، بلکې مذاکرات، تفاهم، او د بحران مدیریت هم پکې مهم رول لري. دا پېښه د سیاسي بحران د کنټرول او د امت د یووالي د تضمین یو تاریخي مثال ګڼل کېږي. د دې پېښې تحلیل ښیي چې د سیاسي اختلافاتو حل په سوله‌ییزو مذاکراتو او مشورې سره امکان لري، چې دا درسونه اوسني سیاسي نظامونه هم زده کولی شي، په ځانګړې توګه هغه ټولنې چې د ملي یووالي له ننګونو سره مخ دي>

په افغانستان کې د سعودي عربستان ستراتیژیک رول: یو تاریخي اړین او ډیپلوماتیک فرصت