شهید سردار محمد داوود خان مدافع حقوق نسوان و رفع حجاب زنان افغانستان     

داکترسيدعبدالله کاظم، سابق استاد و ریس پوهنځی اقتصاد پوهنتون کابل خاطرۀ قدرانی از سردار داودخان را توسط زنان ميرمنوتولنه ( موسسه نسوان) بعد از استعفايش از مقام صدارت عظمی در حوت ١٣۴١با اين عبارت بيان ميکند.

“ميرمنوتولنه به پاس خدماتی که داودخان در رفع حجاب ونھضت زنان کشورانجام داده بود، طی يک گرد ھمآئی بی نظير در محوطه آن موسسسه از وی استقبال شايان کرد که در آن تعداد زنان کابل تجمع کرده وورود داودخان را به آن موسسه با حمايل گل واحساسات فوق العاده گرامی داشتند.به يقين گفته ميتوانم که ھمچومحفل پرھيجان درتاريخ کشور تا آن وقت دراجتماع زنان ديده نشده بود. درختم محفل يک جلد کلام الله مجيد با ذکراين شعارکه : “خدا وقرآن پشت وپناھت باشد!” به پاس خدمات او برايش تقديم گرديد. وقتی محفل به پايان رسيد وداودخان از قدرادانی زنان ابراز امتنان کرد،

غريو اندوھناک زنان با اشک وگريان چنان در فضا طنين اندازافگند که گوئی محشر برپا شده بود. ۀعد کثيرزنان اطراف او را تنگ حلقه زدند ونمی گذاشتند محل را ترک کند.

بھرحال او به مشکل موفق به خروج از آنجا گرديد واما جای خود را درقلوب ھزاران زن افغان برای ھميش بازگذاشت .( زنان افغان زيرفشارعنعنه وتجدد، ص ٢٧٩)

دومين کارنامه با اھميت داودخان ، در حق زنان اجازه تحصيلات عالی دختران با پسران در پوھنتون کابل بود.درسال ١٣۴٠ ش (١٩۶١) برای اولين باردروازۀ پوھنتون به روی دختران فارغ شده از ليسه ھای نسوان شھرکابل بطور مشترک با پسران بازگرديد. با افزايش سريع تعداد محصلان پوھنتون، فيصدی دختران از مرکز و ولايات در پًوھنتون نيز سريعا افزايش يافت که تعداد محصلات درسال ١٣۵۴ به ۱۷۶۰ نفر بالغ شد. ( صفحه ۲۸۶ زنان  افغان زیر فشار عنغنه  و تجدید  )  .
همچنان محمد اعظم سیستانی در صفحه فیسبوک خود چنین مینویسد .
داوؤدخان پيش آھنگ نھضت روی لوچی زنان افغان {شامل شدن طبقه اناث در پوهنتون و دفاتیردولتی}!

اگر درصد سال اخير، زنان افغان، نفسی براحت کشيده باشند، اين نفس راحت را فقط در دورۀ صدارت داودخان بعد از نھضت روی لوچی در(١٩۵٩) کشيده اند وپس از آن فرصت يافتند تا از حقوق شايسته مدنی و انسانى خود برخوردار شوند. در اواخر ( ١٩٥٠) نخستين ھيئت زنان افغانستان درکنفرانس زنان آسيايى که در سريلانکا برگزار ميشد اشتراک کردند. نه سال بعد در ١٩٥٩ يک زن افغان ھمراه ھيات نمايندگى افغانستان به سازمان ملل متحد و يک زن نيز به سفارت خانه افغانستان در واشکنتن اعزام گرديد. در بھار ١٩٥٩) ١٣٣٨ ) حدود ده نفر از زنان خانواده ھاى عاليرتبه و برجسته افغانستان توسط حکومت انتخاب شدند تا به عنوان مھماندار و مسئول اطلاعات در خطوط ھوايى آريانا کارکنند. چند ھفته بعد به گروھى ازدختران فارغ صنوف شش درفابريکه چينى سازى کار داده شد. سپس چھل نفردختر از اولياى خود اجازه گرفتند تا درفابريکات نساجى دوشادوش مردان کارکنند و اين اولين اقدام کمترين اعتراض را بر انگيخت. از ھمين زمان استخدام زنان در ادارات پست و مخابرات وبرخى موسسات ديگر آغازگرديد.

۲۵ /۳ / ۸ ‍