د فقر تر سیوري لاندې ودونه 

د افغانستان کلیوالې سیمې د اقتصادي ستونزو، بېکارۍ او فقر له کبله له سختو ټولنیزو بدلونونو سره مخ دي. په ځانګړې توګه، د ځوانانو واده او کوژده د دغو ستونزو له امله اغېزمن شوي دي.

په کلیو کې، ډېر ځوانان د وطن دننه کوژده او واده نه کوي، بلکې هڅه کوي چې بهر ته د تګ لپاره د ودونو له لارې لاره پیدا کړي. دا یو عام تصور ګرځېدلی چې که یو څوک له بهره د یوې نجلۍ سره واده وکړي، نو د مهاجرت فرصت ورته برابریږي. همدا لامل دی چې د کلیو پیغلې د ناوړه حالت سره مخ دي. ډېرې نجونې د کوژدې او واده عمر ته رسېږي، خو د مناسب خواستګار د نشتون له امله په کور ناستې پاتې وي.

کله چې یوه نجلۍ د واده له مناسب عمره تېره شي، د کورنۍ مشران مجبوریږي چې هغوی د پاخه عمر لرونکو کسانو ته ورکړي، حتی که نجلۍ پخپله رضایت هم ونه لري. د بېوزلۍ له کبله، د کورنۍ مشران زیاتره د پیسو فکر کوي او هڅه کوي چې د خپلې لور لپاره شتمن خواستګار پیدا کړي. دا کار ډېر ځله د دویم او دریم واده په بڼه ترسره کېږي، چېرې چې نجلۍ یو داسې کس ته ورکول کېږي چې د مخه مېرمنې لري.

دا ستونزه یوازې د نجونو شخصي ژوند ته زیان نه رسوي، بلکې دا د ټولنې په اوږدمهاله ثبات هم ناوړه اغېز کوي. کله چې نجونې د خپلې خوښې خلاف واده ته مجبوریږي، نو دا د کورني تاوتریخوالي، رواني فشار او ان طلاق لامل ګرځي. همداراز، ځینې نجونې د همدې ستونزو له امله د واده پرځای د کار موندلو یا بهر ته د تګ هڅه کوي، چې بیا یې هم له ګڼو خنډونو سره مخ کېږي.

په اوږده مهال کې، که دا حالت همداسې دوام ومومي، نو دا به د ټولنې پر جوړښت ژور اغېز وکړي. کلیوالې نجونې چې د واده له فرصتونو بې برخې پاتې کېږي، یا خو د مجبوریت له مخې د نامناسبو کسانو سره واده کوي، یا د ټولنیزو فشارونو له امله له تعلیم، کار او ازاد ژوند څخه محرومې کېږي. دا وضعیت د ټولنیزو او اقتصادي بې ثباتیو لامل کېږي، چې ښايي راتلونکي نسلونه هم له دې ستونزو سره مخ کړي.

د دې ستونزې د هواري لپاره، اړینه ده چې د کلیوالو سیمو اقتصادي وضعیت ته جدي پاملرنه وشي، ځوانانو ته د کار فرصتونه برابر شي، او د ودونو په اړه ټولنیز نظرونه بدل شي. که د خلکو اقتصادي حالت ښه شي، نو کورنۍ به مجبورې نه وي چې خپلې لوڼې یوازې د پیسو لپاره د پاخه عمر لرونکو کسانو سره واده کړي.

مفتی منیر شاکر