په سیمه کې څه تیریږي؟

د افغانستان، پښتونخوا او بلوچستان په دري واړو محورنو کې ډېر سخت او زړه بوږنونکی وضعیت جریان لري. د استخباراتې کړیو، نیابتې جګړو عاملینو، د سیمه ایزو او نړیوالو قدرتونو د سیالیو په ټس کې ځایې خلک د خپلو حقونو د غوښتلو مقابل کې د ظلم او مرګ سره مخ کېږي. تاریخ ګواه دی، کله چې یو ملت یا یوه طبقه خلک دوامداره ظلم، بې‌عدالتي او استبداد تجربه کوي، د دوی لپاره څو لارې پاتې کېږي:
۱ـ د ظلم پر ضد یووالی او مقاومتتاریخي تجربو ښودلې چې که مظلوم ملتونه یو موټی شي او د ظلم پر ضد ګډ دریځ ولري، نو هغوی ته د بقا او بریا چانس ډېرېږي. د بیلګې په توګه که د بلوڅو، پښتنو، افغانانو او نورو ځپل شوو خلکو ترمنځ همغږي رامنځته شي، دوی کولی شي خپل حقوق په مؤثر ډول وغواړي.
۲ـ د نړۍ پام راګرځول
نړیوال سازمانونه، بشري حقوقي ادارې، او نړیوالې رسنۍ باید د دغو جنایتونو څخه خبر کړلی شي، ځکه چې اکثره وختونه فشارونه له بهره راځي نه له دننه څخه،که دا ظلمونه مستند شي او نړۍ ته وښودل شي، ښایې د پاکستان حکومت حساب ورکولو ته اړ شي.
۳ـ سیاسي، مدني، او سوله‌ییز مبارزه که څه هم چې سوله‌ییزه مبارزه اوږده وي، خو ډېری وخت مؤثره ثابتیږي. د بلوڅو، پښتنو، افغانانو سیاسي، مدني او د بشري حقونو فعالین باید خپل غږ لا پیاوړی کړي، نړیوالې محکمې او د ملګرو ملتونو ادارې باید متوجې کړي چې د پاکستان له لوري کومه لوبه روانه ده او لوی قدرتونه په کې څنګه خپلې ګټې لټوي.
۴ـ خپلواکي او د سرنوشت ټاکل
که یو ملت یا یو قوم د دوامداره ظلم او نسل‌وژنې لاندې وي، نو د خپل سیاسي سرنوشت ټاکلو لپاره د جدي اقداماتو اړتیا احساسوي. تاریخ ښيي چې ځینې ملتونه د خپلواکۍ لپاره د سیاسي او حقوقي مبارزې لاره غوره کوي. که څه هم چې افغانان په یو لړ معیارونو خپلواک دي، خو تر ظلم، نیابتې جګړو لاندې راغلي، اما خبره د بلوڅو او پښتنو په باب کاملاً بدله ده یانې د هغوئ آزادې، بشري او انساني حقوق په ډیر ناوړه ډول د پاکستان له خوا تر پښو لاندې کیږي.
۵ ـ د ظلم مستندول او تاریخ ته یې سپارل
مبارزه باید څو اړخونه ولري، ځکه چې یوازې د احساساتي عکس‌العملونو پر ځای یو هوښیار، منظّم او دوامداره حرکت بریالی کېدای شي. لاندې څو مهم تاکتیکونه شته چې باید یو ځای وکارول شي:
۱ـ د ملي یووالي رامنځته کول
د ظلم سره د مبارزې لپاره اړینه ده چې بلوڅان، پښتانه، افغانان او نورې ځپل شوي ډلې متحد شي. که هره ډله جلا مبارزه کوي، کمزورې کېږي. یو ستر ملي غورځنګ چې د ټولو اقوامو غږ وي، رامنځته شي، چې موخه یې د ظلم، استعمار او استثمار خاتمه او د خپلو حقونو ترلاسه کول وي.
۲ـ د سیاسي مبارزې قوي کول
• د یو قوي سیاسي تحریک جوړول چې نړیوال ملاتړ هم ترلاسه کړي.
• د پاکستان دننه او بهر د عدالت غوښتلو لپاره مؤثر سیاسي کمپاینونه تنظیمول.
• د بلوچستان، پښتونخوا، افغانستان دننه او بهر د ټولو هغو خلکو چې د استکبار په وړاندې ودریدلي یا د ودریدو په حال کې دي استازیتوب کول او د هغوئ د قانوني حقونو غوښتنه.
۳ـ د نړیوال ملاتړ ترلاسه کول
• د بشري حقونو نړیوالې ادارې، د ملګرو ملتونو سازمان، او نور نړیوال بنسټونه باید د پاکستان د ظلمونو څخه خبر شي.
• د نړیوالو رسنیو سره کار کول، اسناد، ویډیوګانې او رپوټونه جوړول، ترڅو نړۍ ته اصل حقیقت ورسول شي.
• په نړیوالو محکمو کې د پاکستان د ظلمونو پر ضد دوسیې خلاصول.
۴ـ مدني مقاومت او د عدم تشدد مبارزه
• پراخ سوله‌ییز لاریونونه، اعتصابونه، او د ظلم پر ضد د عامو خلکو راپاڅېدل.
• د پاکستاني پوځ د ظلمونو پر ضد د نه همکارۍ کمپاینونه.
• د ظلم او جنایتونو مستندول او د دې لپاره یوه تنظیم شوې شبکه جوړول.
۵ ـ موازي ادارې او خپلواک سیسټمونه جوړول
• که دولت د خلکو استازیتوب نه کوي، نو باید د خلکو استازي له خپلو منځونو راولاړ شي.
• د بدیلو ادارو جوړول، چې خلکو ته خدمت وکړي، لکه د تعلیم، روغتیا، او عدالت خپلواک سیسټمونه.
۶ ـ د رسنیو جګړه او عامه پوهاوی
• د ټولنیزو رسنیو مؤثره کارونه، د ظلمونو خپرول، او د خلکو شعور لوړول.
• مستند فلمونه، ویډیوګانې، مقالي او کتابونه نشر کول، چې نړۍ ته وښيي څه روان دي.
• د پاکستان د دروغجنو تبلیغاتو پر ضد کار کول او حقیقت خلکو ته رسول.
۷ـ اقتصادي فشار راوړل
• د پاکستان د دولت پر ضد اقتصادي بایکاټونه.
• د خپلو طبیعي زېرمو او وسایلو څخه د پاکستان د ناروا ګټې اخیستنې مخنیوی.
• د پاکستاني اقتصاد د ضعیفولو لپاره داخلي او خارجي تحریمونه لټول.
۸ ـ د ځوان نسل شعوري کول
• د زده‌کړو، سیاسي شعور، او ملي هویت ته وده ورکول.
• د پاکستان د جعلې تاریخ پر ځای، بلوچستان او پښتونخوا کې خپلواکه ملي تاریخ تدریس کول.
• د ملت جوړونې لپاره د ځوانانو تنظیمونه جوړول.
د مبارزې دا ډولونه باید موازي پر مخ یووړل شي. که یو ملت یوازې احساسي عمل وکړي، خو د اوږدمهاله ستراتېژۍ پرته، نو بریا یې سخته ده. د ظلم پر ضد تر ټولو مؤثره لار منظمه، هوښیاره، دوامداره، او همغږې مبارزه ده

ګواښونه او ترې د وتلو حل لارې