مرگ اسرارآمیز ادگار آلن پو؛ نویسنده‌ای که در فقر و بی‌کسی درگذشت

مرگ اسرارآمیز ادگار آلن پو؛ نویسنده‌ای که در فقر و بی‌کسی درگذشت
**************************************
مرگ اسرارآمیز ادگار آلن پو؛ نویسنده‌ای که در فقر و تاریکی درگذشت
مرگ ادگار آلن پو (Edgar Allan Poe)، یکی از مشهورترین نویسندگان آمریکایی، از همان ابتدا در هاله‌ای از ابهام و معما فرورفته است و پس از گذشت بیش از یک قرن، هنوز هم کسی به‌طور دقیق نمی‌داند که چه اتفاقی در آخرین روزهای زندگی او رخ داده است. این شاعر و داستان‌نویس نامدار که همواره با داستان‌های تاریک، اسرارآمیز و گاه هولناک خود شناخته می‌شد، در اکتبر سال ۱۸۴۹ میلادی، به طرز غریبی در حالی که کاملاً آشفته و گیج بود، در خیابانی در بالتیمور پیدا شد. پو در آن زمان تنها ۴۰ سال داشت، اما زندگی او چنان با مشکلات مالی، اعتیاد به الکل و تراژدی‌های پیاپی گره خورده بود که کمتر کسی از چنین پایانی شگفت‌زده شد.
جزئیات اتفاقاتی که منجر به مرگ ادگار آلن پو شد، همچنان یکی از پیچیده‌ترین رازهای تاریخ ادبیات جهان باقی مانده است. بسیاری از مورخان و پژوهشگران بر این باورند که مرگ اسرارآمیز ادگار آلن پو، بیش از آنکه حادثه‌ای طبیعی باشد، نتیجهٔ شرایط پیچیدهٔ زندگی شخصی و اجتماعی او بوده است. اکنون پرسش اصلی این است که چه عواملی دست به دست هم دادند تا این نویسندهٔ مشهور آمریکایی در چنین شرایط مرموزی جان خود را از دست بدهد؟ آیا پای جنایتی در میان بود، یا پو قربانی مشکلات شخصی و روحی خودش شد؟
ادگار آلن پو نه تنها در آثارش، بلکه در زندگی شخصی‌اش نیز همواره با سایهٔ تاریکی و تراژدی دست‌وپنجه نرم می‌کرد و گویی این تاریکی سرانجام او را در بر گرفت. روزی که او را در خیابان پیدا کردند، حالتی به‌شدت غیرعادی داشت و حتی قادر نبود دربارهٔ اتفاقی که برایش افتاده بود توضیح دهد؛ لباسی که بر تن داشت، متعلق به خودش نبود و این موضوع نیز بر پیچیدگی ماجرا افزود. بستری شدن کوتاه‌مدت او در بیمارستان هم نتوانست گرهی از این راز بگشاید و او در حالی از دنیا رفت که هیچ‌کس نتوانست از علت واقعی مرگش باخبر شود. از همان لحظهٔ نخست، شایعات و حدس‌های مختلفی دربارهٔ مرگ او مطرح شد که از قتل و توطئه گرفته تا خودکشی و حتی بیماری‌های مرموز را در بر می‌گرفت. این نویسندهٔ بزرگ که آثارش بر نسل‌های متمادی تأثیر گذاشته است، مرگش نیز مانند آثارش پر از رمز و راز باقی ماند و به بخشی از اسطورهٔ او تبدیل شد. با گذشت دهه‌ها، نظریه‌های بسیاری دربارهٔ آن شب مرموز در بالتیمور مطرح شده است، اما هیچ‌کدام نتوانسته‌اند به‌طور قطعی این راز را حل کنند. بنابراین، این پرسش باقی است که حقیقت پنهان در پشت مرگ شگفت‌انگیز ادگار آلن پو چیست و چرا این ماجرا همچنان ذهن مخاطبان ادبیات و مورخان را درگیر کرده است؟

۱. ادگار آلن پو در چه شرایطی در خیابان پیدا شد؟
ادگار آلن پو در ۳ اکتبر سال ۱۸۴۹، در خیابانی به نام خیابان ایست لومبارد (East Lombard Street) در شهر بالتیمور آمریکا در حالتی بسیار آشفته و غیرطبیعی یافت شد. شاهدان عینی او را در وضعیتی پریشان و گیج مشاهده کردند؛ به طوری که به‌سختی می‌توانست روی پای خود بایستد و سخنان نامفهومی بر زبان می‌آورد. لباسی که پو بر تن داشت، به طرز عجیبی متعلق به خودش نبود و این مسئله نیز سؤال‌های فراوانی را ایجاد کرد که آیا او قربانی یک حادثهٔ خشونت‌آمیز شده بود یا نه. مردی به نام جوزف دبلیو واکر (Joseph W. Walker) او را پیدا کرد و به سرعت به یکی از آشنایان پو نامه‌ای نوشت و او را از وضعیت شاعر آگاه ساخت.
پو بلافاصله به بیمارستان واشنگتن کالج (Washington College Hospital) منتقل شد، اما وضعیت جسمی و روحی‌اش به سرعت وخیم‌تر شد. پزشکان و پرستاران بیمارستان تلاش کردند تا بفهمند دقیقاً چه اتفاقی برای او رخ داده است، اما او قادر نبود هیچ توضیحی دربارهٔ روزهای گذشتهٔ خود ارائه دهد. گویی حافظهٔ او به‌کلی پاک شده بود و هیچ نشانهٔ واضحی برای روشن شدن علت این وضعیت وجود نداشت. این شرایط عجیب باعث شد تا از همان ابتدا شایعات بسیاری دربارهٔ علت حقیقی اتفاقات آن شب مطرح شود.

۲. نظریهٔ مسمومیت با الکل تا چه حد می‌تواند علت مرگ پو باشد؟
یکی از نخستین و رایج‌ترین نظریه‌ها دربارهٔ علت مرگ ادگار آلن پو، مسمومیت شدید با الکل است؛ چراکه پو در طول زندگی‌اش بارها با مشکل اعتیاد به الکل دست به گریبان بود. بسیاری از اطرافیانش او را به عنوان فردی مستعد نوشیدن بیش از حد الکل توصیف کرده‌اند که در دوره‌های مختلف زندگی‌اش دچار بحران‌های شدید روحی بوده است. با این حال، پزشک معالج او در بیمارستان، دکتر جان موران (Dr. John Moran)، اعلام کرد که در بدن پو هیچ اثری از الکل نیافته است و این ادعا موجب سردرگمی بیشتر در این پرونده شد. به همین دلیل، برخی معتقدند که او به نوع خاصی از الکل آلوده‌شده یا تقلبی دچار مسمومیت شده بود که قابل شناسایی نبوده است.
از سوی دیگر، بعضی مورخان معتقدند که پو در آن زمان در حال تلاش برای ترک الکل بوده و ممکن است بدنش به دلیل ترک ناگهانی و شدید، دچار واکنش خطرناکی شده باشد. با این وجود، تناقض‌های موجود در این نظریه و عدم وجود مدارک کافی باعث شده است تا این نظریه نیز همچنان در حد یک فرضیه باقی بماند. در نهایت، با توجه به شواهد مبهم، مسمومیت با الکل به تنهایی نمی‌تواند توضیح کاملی برای مرگ اسرارآمیز پو ارائه دهد.

۳. آیا بیماری خاصی می‌توانست علت اصلی مرگ ادگار آلن پو باشد؟
یکی دیگر از نظریه‌های مطرح‌شده دربارهٔ مرگ اسرارآمیز ادگار آلن پو این است که او در اثر ابتلا به یک بیماری جدی و ناشناخته درگذشته باشد. برخی مورخان پزشکی معتقدند پو ممکن است دچار آنسفالیت یا التهاب شدید مغزی شده باشد که علائم آن شامل گیجی، فراموشی و رفتارهای عجیب و غریب است. در آن زمان، دانش پزشکی محدودتر از امروز بود و بسیاری از بیماری‌ها به‌درستی تشخیص داده نمی‌شدند؛ به همین دلیل، احتمال اینکه پزشکان وقت نتوانسته باشند بیماری واقعی پو را شناسایی کنند بسیار زیاد است.
همچنین فرضیه‌هایی مبنی بر ابتلای پو به هاری مطرح شده است که می‌تواند رفتارهای غیرعادی، هذیان‌گویی و مرگ سریع و دردناکی را به دنبال داشته باشد. گزارش‌هایی نیز وجود دارد که او در آخرین روزهای زندگی‌اش دچار تب شدید و لرزش‌های غیرقابل کنترل بوده که می‌تواند نشانه‌ای از عفونت شدید یا بیماری عصب‌شناختی باشد. این فرضیه‌ها به دلیل شباهت علائم این بیماری‌ها با شرایطی که پو در آن دیده شده بود، بسیار مورد توجه قرار گرفتند. با این حال، از آنجا که هیچ گزارش پزشکی دقیقی از کالبدشکافی یا بررسی‌های پزشکی پس از مرگ پو باقی نمانده است، این نظریه نیز در حد یک فرضیه قابل قبول اما اثبات‌نشده باقی مانده است. به این ترتیب، بیماری به عنوان یکی از دلایل احتمالی مرگ ادگار آلن پو مطرح است، اما نمی‌تواند به تنهایی راز مرگ او را به طور کامل حل کند.

۴. آیا ادگار آلن پو قربانی توطئه یا جنایت شده بود؟
یکی از نظریه‌های جنجالی که پیرامون مرگ اسرارآمیز ادگار آلن پو وجود دارد، احتمال توطئه یا جنایت علیه او است. بعضی محققان بر این باورند که او به دلیل دشمنی‌ها و رقابت‌هایی که در دنیای ادبیات آن زمان وجود داشت، ممکن است قربانی توطئه‌ای هدفمند شده باشد. برخی از نویسندگان هم‌عصر پو به او حسادت می‌کردند و از او دل خوشی نداشتند؛ بنابراین فرضیهٔ انتقام‌گیری یا سوءقصد علیه او چندان دور از ذهن نیست.
از سوی دیگر، ادعاهایی مطرح شده است که او درگیر ماجراهایی از جمله بدهی‌های مالی یا اختلافات شخصی بوده و احتمال دارد این اختلافات منجر به سوءقصد علیه او شده باشد. نکتهٔ قابل‌توجه در این نظریه این است که لباس‌هایی که پو در روز مرگش بر تن داشت، متعلق به او نبودند و این موضوع احتمال دزدیده شدن و تغییر هویت او توسط فرد یا افرادی ناشناس را تقویت می‌کند. با این وجود، تاکنون هیچ مدرک محکمی برای اثبات این فرضیه یافت نشده است و بسیاری آن را تنها حدس و گمانی بدون شواهد قطعی می‌دانند. در نهایت، اگرچه نظریهٔ جنایت و توطئه جذابیت خاصی دارد، اما عدم وجود شواهد و مدارک کافی، آن را به یک فرضیه جنجالی ولی غیرقابل اثبات تبدیل کرده است.

۵. نظریهٔ مرگ بر اثر «ربودن رأی» (Cooping) تا چه اندازه منطقی است؟
یکی از جذاب‌ترین و در عین حال عجیب‌ترین نظریه‌ها دربارهٔ مرگ ادگار آلن پو، نظریهٔ ربودن رأی یا «کوپینگ» (Cooping) است که در آن دوره در ایالات متحده نسبتاً رواج داشت. در این شیوهٔ غیرقانونی و رایج در قرن نوزدهم، افراد را به زور یا با فریب، بارها به محل‌های رأی‌گیری مختلف می‌بردند تا از هویت آن‌ها برای دادن رأی‌های متعدد استفاده کنند. قربانیان این روش معمولاً به زور الکل یا مواد مخدر مصرف می‌کردند تا مقاومتشان از بین برود و توانایی اعتراض نداشته باشند. برخی محققان معتقدند که پو ممکن است قربانی همین توطئه سیاسی شده باشد، چرا که او را در روزی یافتند که در شهر بالتیمور انتخابات مهمی برگزار می‌شد. همچنین لباس‌های عجیبی که او بر تن داشت، می‌تواند نشانه‌ای از تلاش برای تغییر ظاهر و هویت او برای رأی دادن‌های متعدد باشد. این نظریه توضیح مناسبی برای شرایط گیج و آشفتهٔ پو در آن روز ارائه می‌دهد و با شواهد موجود مطابقت دارد. با این حال، باز هم مدارک قطعی و محکمی برای اثبات قطعی این فرضیه در دست نیست و صرفاً در حد یک گمانه‌زنی تاریخی باقی مانده است. با این همه، بسیاری از مورخان این نظریه را یکی از منطقی‌ترین و محتمل‌ترین دلایل مرگ ادگار آلن پو می‌دانند.

۶. آیا احتمال خودکشی ادگار آلن پو وجود دارد؟
با توجه به شرایط زندگی شخصی و تراژدی‌هایی که ادگار آلن پو در طول عمر خود تجربه کرده بود، نظریهٔ خودکشی نیز همواره یکی از احتمالات مطرح‌شده دربارهٔ مرگ او بوده است. پو در طول زندگی خود شاهد مرگ افراد نزدیک بسیاری بود و بارها به افسردگی شدید و ناامیدی دچار شده بود. او همچنین بارها در نامه‌های شخصی خود به دوستان و نزدیکانش از میل به مرگ و ناامیدی از زندگی سخن گفته بود. با این حال، شرایط و وضعیت فیزیکی او در روزی که پیدا شد، با حالت معمول خودکشی‌های آن زمان چندان همخوانی نداشت. علاوه بر این، او برنامه‌ها و پروژه‌های ناتمامی داشت که در حال تکمیل آن‌ها بود و به نظر می‌رسید که در آن دوره از زندگی، انگیزه‌های مشخصی برای ادامه زندگی داشت. پزشکان و کسانی که آخرین روزهای زندگی او را بررسی کردند، هیچ نشانهٔ واضحی از اقدام به خودکشی در رفتار یا حالات جسمانی او مشاهده نکردند. در نهایت، با وجود آنکه شرایط روحی پو می‌توانست زمینه‌ساز چنین اقدامی باشد، اما شواهد موجود چندان با فرضیه خودکشی مطابقت ندارد. بنابراین، احتمال خودکشی به عنوان علت مرگ پو نیز نمی‌تواند نظریه‌ای کاملاً قابل قبول یا قانع‌کننده باشد.

نتیجه‌گیری:
مرگ ادگار آلن پو همچنان یکی از پیچیده‌ترین و اسرارآمیزترین رویدادهای تاریخ ادبیات جهان است که باوجود گذشت بیش از یک قرن، هنوز هیچ توضیح قطعی و قانع‌کننده‌ای برای آن ارائه نشده است. نظریه‌های گوناگونی از جمله مسمومیت با الکل، ابتلا به بیماری‌های ناشناخته، ربوده شدن برای تقلب در انتخابات، جنایت و حتی خودکشی مطرح شده‌اند، اما هر یک از این فرضیه‌ها به تنهایی قادر نیستند به‌طور کامل راز این اتفاق را حل کنند. شرایط عجیب و مبهمی که پو در آن یافت شد، نه‌تنها معاصرانش بلکه مورخان و پژوهشگران نسل‌های بعد را نیز سردرگم کرد. لباس‌های نامتناسب، وضعیت جسمانی و روحی عجیب و فقدان حافظهٔ او در آن لحظات پایانی، همه نشان‌دهندهٔ عمق معمایی است که همچنان حل‌نشده باقی مانده است.
شاید یکی از دلایلی که مرگ ادگار آلن پو تا این اندازه مورد توجه بوده، شباهت عجیب آن به داستان‌ها و اشعار تاریک و اسرارآمیز خود او باشد. گویی زندگی و مرگ او به اندازهٔ نوشته‌هایش پر از معما، تاریکی و رمزوراز بود و همین باعث شده تا تصویر او به عنوان نماد تراژدی و تنهایی در ادبیات جهان جاودانه شود. با گذر زمان، راز مرگ ادگار آلن پو از مرز یک رویداد تاریخی فراتر رفته و به بخشی از افسانهٔ او بدل گشته است؛ افسانه‌ای که شاید هرگز پاسخ روشنی برای آن یافت نشود. در نهایت، زندگی و مرگ پو نشان‌دهندهٔ شکنندگی انسان در برابر سرنوشت است و به ما یادآوری می‌کند که گاهی مهم‌ترین پرسش‌ها برای همیشه بی‌پاسخ باقی می‌مانند.