تقابل پطلون و تنبان در طالبستان

  روز سه شنبه ۱۹ حمل در کابل و هرات طالبان به متعلمینی که دستار و پیراهن و تنبان نداشته باشند، اجازه ورود به مکتب را ندادند. این خبر با ظاهر ساده خود مظهر اراده اداره طالبان در تبدیل افغانستان به طالبستان است. در طالبستان تعادل کمی و کیفی میان مدرسه و مکتب به نفع مدارس برهم میخورد. مکاتب بالتدریج در کوره مدارس ذوب میشود. ملأ بر مسند انجنیر و متخصص تکیه میزند. پست های کلیدی حکومت در قبضه اهل مدرسه قرار میګیرد. نهایتاً عیش و نوش حکمروایان به لطف خداوند و بیچارګی و ذلت مردم به فضأ و قدر حواله میګردد.

در طالبستان ذهنیت روستایی بر ذهنیت شهری پیشی میګیرد. قضیه وقتی حساس میشود که به همه شئون زندګی از جمله پوشیدن پطلون یا تنبان از ستیج مدرسه برخورد صورت بګیرد: دستار و تنبان مظهر احترام به سنت، مناعت نفس وغرور و کلأ و پطلون سمبول سکولاریزم، از خود بیګانګی و غرب زدګی قیاس شود.

طالبان در تحمیل پوشیدن دستار و تنبان بالای متعلمین به همان اندازه دچار اشتباه در شناخت جامعه شده اند که  شاه امان الله در اجبار پوشیدن کلاه شپو و پطلون از طرف مردم :

 اشتباه شاه امان الله کشانیدن هر چه عاجل جامعه به افراطیت چپ ( غرب شیفتګی ) بود. غلطی بزرګ طالبان تیله کردن شتابزده جامعه بسوی تفریط راست ( تفسیر منحصر به فرد از اسلام  که تعلیم متوسط و عالی زنان را نمیپزیرد ) قیاس میشود.

دیروز در برابر شاه امان الله تنها انګریز قرار داشت که ملأ لنګ و بچه سقاب را بر ضد اصلاحات اجتماعی تحریک میکرد. امروز استخبارات  شرق و غرب هزاران کمیشن کار فراری در اختیار دارند که جلو طالبستانی شدن افغانستان را بګیرند. فریاد هم آهنګ شرق و غرب در بیان «خطر از ناحیه افغانستان» که هرچند ګاهی شنیده میشود، انګیزه یی جز مقابله با طالبستانی شدن افغانستان ندارد. این موضعګیری جهان در برابر طالبستان دشمنی با اسلام نیست. خصومت با طالبستان است. به این طالبستان جزیره دور افتاده و منزوی در اوقیانوس تلاقی تمدن های بشری نګاه میشود.

برای مردم افغانستان از یک سو و جهان اسلام و غیر اسلام از سوی دیګر دفاع از یک سلسله ارزش های قبول شده در عقب پطلون و تنبان مطرح است.

اګر به تاریخ معاصر تمرکز کنیم، نکتایی و دریشی در دوره سلاطین مکتب خوانده کشور با ظابطه های زندګی مدرن مانند فابریکه، چاپخانه، خط آهن، قانون اساسی، حقوق مدنی و تعلیم زنان در داخل و خارج افغانستان یکجا وارد شد. در حالیکه لنګی، دوپته و تنبان (لباس سنتی روستانشینان کشور) با لشکر جهل و تمدن ستیز حبیب الله کلکانی مشهور به بچه سقاب در ارګ راه یافت. در دوره حکمروایی بچه سقاب لنګی و تنبان از رسالت مذهبی و ملی تهی ګردید و اعتبار سیاسی خود را از دست داد.

بعد از سلطنت شاه امان الله بار دیګر در طول حاکمیت حزب دیموکراتیک خلق از یک سو و اشغال امریکا و متحدین از سوی دیګر جنګ لنګی و نکتایی در چوکات تقابل سنت و مدرنیته مطرح شد. استفاده از دستار، پیراهن و تنبان با شکست شوروی و قبضه مجاهدین به قدرت سیاسی رونق پیدا کرد. در ذهنیت عامه در دوره تسلط مجاهدین در کابل دستار و تنبان تداعی کننده جنګ های داخلی، قتل ، جنایت، مهاجرت های کتلوی و مداخلات خارجی  قیاس شد. از اعتبار سیاسی لنګی و تنبان بار دیګر کاسته شد. نکتایی و پطلون نیز ضربه مهلکی خورد. مردم عوام دریشی پوش بی ریش را مظهر از خود بیګانګی، دین ستیزی و خیانت به وطن تلقی میکردند.

با آمدن طالبان در عرصه حکومتداری حیثیت برباد رفته دستار وتنبان دوره  سقاب و مجاهدین قسماً احیأ شد : مردم  مالک کشور خود شدند. امنیت تأمین ګردید. دستار و شمله به مثابه سمبول عشق به وطن و آزادی در ذهنیت عامه جاه باز کرد. اما لشکر لونګی  والای طالب کارنامه حکمروایی خود را با بستن مکاتب دختران از صنف ششم  به بالا، انسداد پوهنتون برای زنان، منع کار زنان در دفاتر و نفی قانون اساسی  ګره زده اند. درین فضای نا مناسب سیاسی برای لنګی و تنبان طالبان اراده دارند تا لباس سنتی روستانشینان را به عنوان یونیفورم معارف متعلمین تحمیل کنند. با درک ضرورت یونیفورم برای معارف، طالبان باید به دونکته توجه داشته باشند:

ـ  به شیوه معمول پیراهن و تنبان لباس سنتی کشور های ګرمسیر شرق میانه. هندوستان و پاکستان است. شرایط اقلیمی مناطق سرد سیر مانند افغانستان، ایران و آسیای مرکزی ایجاب استفاده از لباس ګرم را مینماید.

ـ  اګر قرار باشد که متعلمین حتمن یونیفورم بپوشند، بهتر است دستار، پیراهن و تنبان به شاګردان مدارس اختصاص داده شود نه متعلمین مکاتب. در وقت مناسب به شاګردان مکاتب دریشی به عنوان یونیفورم تجویز شود. به این ترتیب مدارس حافظ سنت و ارزش های قبول شده جامعه و مکتب به مثابه پاسبان اسلام آشتی پذیر با تجدد خواهد بود. مکتب نقش خود را به عنوان پل ارتباط با دنیای متمدن ادأ خواهد کرد و افغانستان را آماده زندګی در قرن ۳۱ خواهد ساخت. « پایان »

۱۲/۰۴/۲۰۲۵ 

 امریکا در دعوای دستیابی به سلاح بازمانده از اشغال

‎