په ډنمارک کی د افغانانو د فرهنګي ټولني احتجاجیه لیک

په ډنمارک کی د افغانانو د فرهنګي ټولني احتجاجیه لیک

د سویس د هیواد څځه د پښتونوالی په جرم د افغانانو ایستل

د سویس ورځپاڼې «نویه زوریشه زایتونگ» راپور ورکړی چې د تیر کال له هغو بریدونو وروسته چې په آلمان کې د افغانانو له خوا ترسره شول، د سویس د مهاجرت ادارې یوه جنجالي طرح وړاندې کړې وه چې له مخې یې غوښتل شول چې هغه پناه‌غوښتونکي افغانان چې د پښتون قوم سره تړاو لري، بیرته افغانستان ته واستول شي.

ورځپاڼې  زیاتوی چی ، «په افغانستان کې وضعیت ظاهراً باثباته ښکاري»، چې دا موضوع د دې سبب شوې چې اروپايي هېوادونه د افغان پناه‌غوښتونکو د بېرته ستنولو لپاره تر فشار لاندې راشي.

د همدې امله ، د سویس د مهاجرت ادارې لوړپوړو چارواکو (SEM) په برن ښار کې، په خپلو داخلي اسنادو کې یوه سیاسي او جنجالي طرح وړاندې کړې: د افغانستان د یوې مشخصې قومي ډلې، یعنې پښتنو، پناه‌غوښتونکي اخراج شي.

د دې طرح دلیل دا ښودل شوی چې هغه افغانان چې د طالبانو له قوم (پښتون) سره تړاو لري، د نورو قومونو په پرتله ګواکي له لږ خطر سره مخامخ دي.

په اسنادو کې ویل شوي چې دا ډول ممکن اقدام، کولای شي د سویس د مهاجرت سیاست او ستراتیژۍ کې یو بنسټیز بدلون وي، ځکه چې تر دې وړاندې سویس هیڅکله مهاجرین د قومیت پر بنسټ نه دي شړل سوی .

له همدې امله په ډنمارک کی د افغانانو فرهنګي ټولنه دا پریکړه چی په حقیقت کی د تابعت  په هکله د ملګرو ملتونو د ۱۵ مادی سره ښکاره تناقض لری ، په کلکه ردوی او د اړوندو چاروواکو څځه جدی غوښتنه کوی چی پر دې طرح نوی کتنه وکړي .

 دا ماده(۵۱) د بشري حقونو نړیوال اعلامیه (Universal Declaration of Human Rights – UDHR) برخه ده، چې په ۱۹۴۸ کال کې تصویب شوې. او پر دې ټینګار کوی چي :

هر انسان حق لري چې تابعیت ولري.

هیچاته اجازه نشته چې خپل تابعیت بې دلیله ترې واخیستل شي یا دا حق ترې واخیستل شي چې خپل تابعیت بدل کړي.)

ځکه نو زموږ فرهنګي ټوله په کلکه ټینګار کوی چی  د قوم ، ژبي او نورو تبعضی معیارونو په اساس د پښتون قوم په مجموع کی طالب ونه شمیرل سی څو په دې بهانه د تابعیت د بشري حقوقو څځه بې برخي سي .

د کډوالو په هکله د سویس د حکومت تګ لاره. :

د سویس حکومت د ۲۰۲۵ کال په مارچ میاشت کې د افغان پناه غوښتونکو د ایستلو په پالیسۍ کې بدلون راوستی دی. د سویس د مهاجرت دولتي ادارې (SEM) اعلان کړی چې له دې وروسته به ځینې مجرد نارینه افغانان، چې د پناه غوښتنې غوښتنلیکونه یې رد شوي وي، د ځانګړو شرایطو له مخې بیرته افغانستان ته واستول شي. دا پالیسي یوازې هغو کسانو ته تطبیق کیږي چې:

له ۱۸ کلونو پورته عمر لري،

په سویس کې له کورنۍ پرته ژوند کوي،

روغتیايي ستونزې نه لري،

او په افغانستان کې د بیا ادغام لپاره قوي ټولنیز او مسلکي ملاتړ لري.

د SEM د ارزونو له مخې، د طالبانو له واکمنۍ وروسته په افغانستان کې امنیتي وضعیت یو څه ښه شوی، او اقتصادي شرایط هم د کار وړ کسانو لپاره یو څه ښه شوي دي.

د جرمونو مرتکبین، چې د سویس د امنیت لپاره خطر ګڼل کیږي، له دې پالیسي  څخه مستثنی دي. دوی ته د ایستلو امرونه صادر شوي، او د ۲۰۲۴ کال راهیسې لږ تر لږه پنځه افغانان، چې جدي جرمونه یې کړي وو، افغانستان ته استول شوي دي.

د پناه غوښتنې د عمومي وضعیت له مخې، سویس د افغان پناه غوښتونکو لپاره د پناه ورکولو کچه نسبتاً ټیټه ده. د ۲۰۲۲ کال د معلوماتو له مخې، یوازې ۱۳٪ افغان پناه غوښتونکي د کډوالۍ رسمي حیثیت ترلاسه کوي، پداسې حال کې چې ۵۹٪ ته موقتي استوګنځای ورکول کیږي. د موقتي استوګنې لرونکي کسان د سفر، کار، او کورنۍ یوځای کیدو په برخو کې محدودیتونه لري.

د سویس حکومت د بشرپالنې ویزو ورکولو په برخه کې هم سخت شرایط لري. د ۲۰۲۲ کال په جریان کې، له ۱۷۵۹ غوښتنلیکونو څخه یوازې ۹۸ ته ویزې ورکړل شوې، چې دا د ۵.۵٪ منلو کچه ښيي.

په ټوله کې، د سویس د پناه غوښتنې پالیسي د افغان پناه غوښتونکو لپاره محدوده ده، او یوازې ځانګړو شرایطو کې د ایستلو پرېکړې کیږي. که تاسو یا کوم بل څوک د پناه غوښتنې یا استوګنې په اړه ځانګړې پوښتنه لرئ، نو د سویس د مهاجرت ادارې یا د کډوالو د ملاتړ سازمانونو سره مشوره کول ګټور تمامیدای شي.

په ډنمارک کی افغانانو د فرهنګي ټولني

د رهبری هیأت په استازیتوب

زمری محقق