خاين ملګري؛ په امنيتي ليکو کې نفوذي کسانولې نه نيول کيږي؟ / خوشحال آصفي

امنيتي چارواکي د امنيتي ځواکونو په ليکو کې له فساد او کمزورۍ انکار نه کوي، خو له پوره چمتووالي هم خبردارى ورکوي او وايي، د کابل پر سردار محمد داود خان روغتون او د کندهار پر مېلمستون د بريدونو د څېړنو په اړه پرمختګونه شوي دي. دا په داسې حال کې ده چې څو ورځې وړاندې په کندز کې دوه پوليسو خپل نهه ملګري وژلي و، چې د اوه تنو جسدونه یې سوزولي و. د کندز ولایت مقام ويلي چې، دوه پولیسو له طالبانو سره لاس یو کړی او خپل اوه ملګريیې پرې سوځولي او دوه یې پرې په ډزو وژلي دي. دا په داسې حال کې ده چې د کورنیو چارو وزارت شاوخوا شپږ میاشتې مخکې د جنوبي ولایتونو د پوليسو په ليکو کې اصلاحات پیل کړي دي.

دا لومړی ځل نه دی چې په امنيتي ليکو کې خاين سرتيري خپل ملګري پلوري او وژني يې؛ بلکې له دې وړاندې هم په لسګونو نورې پيښې ترسره شوي دي. کابو يوه مياشت وړاندې په هلمند کې یوولس پوليس د خپل يوه همکارپولیس له خوا وژل شوي او بريد کونکی د برید وروسته له سيمې څخه تښتېدلی او له وسله والو طالبانو سره يو ځای شوی و. له دې وړاندې په زابل کې اته پوليس د خپلو دوو همکارو پولیسو له خوا وژل شوي او بريد کونکي له برید وروسته له سیمې څخه تښتیدلي و. له دې پيښې شاوخوا دوه اونۍ مخکې هم د هلمند ولایت په دویمه امنيتي حوزه کې په ورته پیښه کې۱۱ پوليس د خوب په حالت کې د خپل یو همکار له خوا ووژل شول او بريد کونکی له برید وروسته له وسله‌والو طالبانو سره يو ځای شو.

همداسې ډيری داسې پيښې ترسره شوي چې د امنيتي ځواکونو په خپلو مرميو او خپلو ټوپکو دوی د خپلو همسنګرانو لخوا په شهادت رسول شوي دي خو پوښتنه دا ده چې اصلي لامل يې څه دی؟

دا ښکاره ده چې افغان امنيتي ځواکونه مو اوسمهال يواځې په ميدان کې له طالب، داعش، القاعده او حقاني شبکې سره په جګړه بوخت نه دي بلکې تر دې هم له ستر دښمن يعنې د خپلې قرارګاه له دښمن سره چې له دوی سره په يوه کاسه خوري او څکي؛ په پټې جګړې اخته دي. خاينانو د امنيتي ځواکونو په لیکو کې ځای نيولی او له دننه مو د اتلانو وينې زبيښي. دا چې دا پټ دښمن څنګه د امنيتي ځواکونو ليکو ته ننوځي؛ اصلي لاره او وخت يې د امنيتي ليکو ته د جذب پروسه او مهال دی.

د امنيتي ځواکونو ليکو ته د سرتيرو جلب جذب په پروسه کې هم فساد شتون لري او هم ناغيړي. اصلاً په کميساريو او د جلب و جذب په مراکزو کې لوی کسان هغوی چې نوي سرتيري جذبوي؛ په فساد ککړ او د امنيتي سرتيرو د خون ذمه واران دي. دوی خو اول د جذب پر مهال د نوي جذبيدونکي سرتيري اصليت او نسب ته نه ګوري او هرکس ناکس په ليکو کې جذبوي. نه ترې دقيق ضمانت اخلي او نه يې اصلي د اوسيدو او فعاليت د ځای پوښتنه کوي. دويم دا چې که چيري دوی له نوي جذبيدونکي سرتيري ضمانت هم واخلي نو بيا يې د داسې پيښو د پيښېدو پر مهال ضامنان نه نيسي او نه ترې پوښتنې کوي.

اساسي ستونزه دا ده چې د جلب و جذب په پروسه کې دوی ښاغلو ته تر تذکيرې او دولتي ضامن څخه غوره سند او ضامن دي. د فساد محور يواځې تر جلب و جذب پروسې پورې هم نه دی بلکې د کورنيو چارو او دفاع وزارت تر کچې تر لوړې سطحې رسيږي. ځکه تر اوسه پورې په لسګونو داسې پيښې رامنځته شوي دي چې د خپلو خاينو ملګرو لخوا د امنيتي ځواکونو سرتيري په شهادت رسيدلي، کورنيو چارو او دفاع وزارتونو د مسالې د څيړلو خبر ورکړی دی خو تر اوسه هيڅ داسې خاين په سزا نه دی رسيدلی چې دنورو لپاره د عبرت درس وګرځي.

د ستونزې اساسي حل په دې کې دی چې د جلب و جذب پر مهال له دقته کار واخيستل شي، د جلب او جذب مسولين بايد د نويو سرتيرو د جذب پر مهال د جذبيدونکي سرتيري په اړه مالومات راټول کړي چې څوک دی، د کوم ځای دی، تذکره يې د کوم ځای ده، چا معرفي کړی، څوک بايد ترې ضمانت واخيستل شي، او د داسې احتمالي پيښو د رامنځته کيدو پر مهال يې آيا ضامن حاضريدلی شي يا نه؟

همداراز په کورنيو چارو او دفاع وزارتونو کې هم کلک ټکان ته اړتیا ده چې بايد ليکې يې چاڼ او فاسد او خاينان رسوا کړي. همداشان هغه کسان چې له خپلو ملګرو سره خيانت کوي او په شهادت يې رسوي بايد ضامنان يې راوغوښتل شي، ترې پوښتنې وشي او د خپل عمل په سزا ورسول شي. داسې سزا دې ورکړي چې د ښار په منځ کې په لويو څلور لارو کې دې په دار وځړوي څو د نورو لپاره د عبرت درس وګرځي. که داسې وشي نو پرته له شکه چې د دغو ډول پيښو مخنيوی به شوی وي.