معافیت بندر چابهار از تحریم‌ها؛ نشانۀ اهمیت افغانستان برای امریکا

سید جمال اخگر

بندر تجاری چابهار یکی از راه ‌های حیاتی افغانستان برای دسترسی به کالاهای هندوستان و نفت ایران می باشد .

چابهار که به عنوان مناسب ترین بدیل برای بندر کراچی پاکستان تلقی می گردد می تواند بخش عمده ای از داد و ستد تجارتی افغانستان را تأمین نماید.

در شرایطی که تنش ها میان ایران و امریکا بالا گرفته و ایالات متحده امریکا تحریم ها را بر ایران افزایش داده است وزارت خارجه امریکا بندر چابهار برای داد و ستد بازرگانی میان افغانستان ، ایران و هند باز گذاشته و این عمل در واقع نشان دهندۀ اهمیت افغانستان برای امریکا می باشد.

با استفاده از بندر چابهار که هند را به افغانستان و دیگر کشورهای آسیای میانه متصل می‌سازد میتوان پاکستان را از معادلات مربوط به حمل و نقل کالاهای هند به افغانستان و دیگر کشورهای آسیای میانه حذف کرد.

احتمالاً این اقدام امریکا بر مبنای دو رکن اساسی اتخاذ گردیده باشد و می خواهد با استثناء قرار دادن بندر چابهار از یکسو  تحولات و رشد اقتصادی افغانستان را حمایت نماید و از جانب دیگر زمینۀ‌ همکاری های نزدیک بین امریکا و هند را مساعد سازد.

به دلیل عدم عبور مسیر چابهار از خاک پاکستان اهمیت این پروژه برای هند در مسایل بازرگانی و حمل و نقل کالاها بلند و در خور توجه می باشد زیرا پیش از این هرگاه روابط پاکستان با هند و افغانستان تنش زا می گردید ، پاکستان نیز راه را بروی کالاهای بازرگانان افغانستان و هند می بست که این عمل پاکستانی ها باعث زیان های بزرگ مالی برای بازرگانان هند و افغانستان می گردید.

 رئیس جمهور غنی نیز به دلیل کاهش آسیب پذیری تجارت کشور از سوی حکومت پاکستان، در تماس‌ با مقام های امریکایی خواستار استثناء قرار دادن بندر چابهار از تحریم ها در معادلات تجاری گردیده بود که دولت امریکا نیز به این خواست جانب افغانستان پاسخ مثبت داد.

با معافیت بندر چابهار از دور دوم تحریم های امریکا بر ایران کشور های منطقه ، به ویژه ایران و پاکستان به اهمیت روابط استراتژیک بین امریکا و افغانستان پی برده و فهمیدند که امریکا جداً به خواست های جانب کابل ارج قایل اند.

با این حال در کنار افغانستان ، هند نیز با استفاده از بندر چابهار، به یکی از طرف‌های تجاری عمدۀ افغانستان تبدیل خواهد شد و با استفاده از مسیر ترانزیت این کشور، مبادلات خود با کشورهای آسیای میانه را گسترش داده و پاکستان را به انزوای اقتصادی بکشانند.

از جانب دیگر معافیت بندرچابهار از دور دوم تحریم های امریکا علیه ایران ، زنگ خطری برای پاکستان می باشد چون در صورت ادامۀ کارشکنی و مشکل آفرینی برای بازرگانان ممکن حجم داد و ستد از بنادر مربوط به پاکستان به مراتب کاهش یابد و این کار در واقع زنگ خطری برای اقتصاد پاکستان محسوب می شود.