لمر

ايا تر اوسه مو فکر کړى وو چې لمر به دومره لوى وي؟

زمونږ لمر د Main sequence stars يا متوسط اصلي ستورو د اندازې له جملې څخه دى. يعني نه دومره لوى ستر او نه کوچنى بلکه نورمال ستورى دى.
د ستورو اندازه عموماً په دريو ګروپونو ويشل کيږي:
۱. کوچني ستوري
۲. منځني (متوسط) اصلي ستوري
۳. ستر لوى جسمه ستوري

کوچني ستوري هغه ستوري دي چې اندازه يا کتله يې مشتري ورته سيارو يا تر مشتري لوى وي. دې ډول ستورو ته لمړني ستوري هم وايې چې د وخت په تيريدو سره د تشکيلېدلو په حال کې وي او ځان نور هم پرواخوي ترڅو يو متوسط اصلي ستورى ور څخه جوړ سي.
منځني (متوسط) اصلي ستوري لکه زمونږ لمر چې د کوچنيو ستورو څخه يې کتله لږ څه زياته وي. دوى ته ځکه اصلي ستوري وايې چې ميچورټي يا بلوغيت دوره کې قرار لري. دا ډول ستوري زمونږ په کهکشان کې زيات ليدل کيږي او ډېرى برخه زمونږ د کهکشان همدا ستوري جوړوي.
ستر لوى جسمه ستوري هغه ستوري دي چې زمونږ د لمر څخه ۴ يا ۸ ځله لوى او يا هم د ۸ نه زيات ځله کتله يې لويه وي چې ددې ډول ستورو د ژوند موده ډېره لږ وي او ډېر ژر پر سوپرنووا (ستور چاودنې) اوړي او له مينځه ځي.

دا تصوير زمونږ د لمر حقيقي اندازه ښايې چې مخ ته يې زمونو د شمسي نظام د سياراتو اندازه هم معلومولاى شئ. زموږ لمر د ځوانۍ مرحله کې قرار لري او بلوغيت ته رسيدلى. راتلونکي ۵ بيليون کلونو کې به زمونږ لمر پر لوى سور رنګه ستوري تبديل شي او له منځه به لاړ شي. علت دا چې د ۵ بيليون کلونو په دوران کې به لمر د هايدروجن ګاز ختم شي او په هسته کې به د هيليم په سوځولو پيل وکړي، هر کله چې د هيليم په سوځولو شروع وکړي نو همدا به باعث ددې شي چې د لمر اندازه به تر اوسنۍ اندازې ډېره لويه شي او لمر به پر يو لوى قهرجن جهنم تبديل شي کومې سيارې چې ورته نږدې موقعيت لري لکه: عطارد، زهره، او ځمکه دا به وخوري او وروسته به يې اندازه د مريخ تر سرحد هم را ورسيږي چې اخر کې به چاودنه وکړي او زمونږ شمسي نظام به له منځه لاړ شي ترڅو پر سحابې يا آسمانې ورېځې (نيبولا) تبديل شي. هغه وخت به زمونږ ټول شمسي نظام کې غير د ګازاتو، غبارونو او د سياراتو د ټوټو بل څه پرته هيڅ هم نه وي …
خو خفه کېږئ مه!
۵ بيليونه کلونو موده مونږ دپاره ډېره زياته ده او ډېر وخت لرو خو بدبختانه دا به ووايم چې زمونږ راتلونکي نسلونو دپاره يو بد او له خطر ډک خبر دى.