فضا

فضا هغې پاسنۍ وسیعې ساحې ته ویل کیږي، چې د ځمکې پرشاوخوا له راڅرخېدلې کړۍ (جَوّ) یا اتومسفیر څخه ور هاخواته پرته ده.
فضا اُکسیجن نه لري، نو هر څوک چې فضا ته ځي، باید له ځان سره فضائي جامې، خوراکي توکي او کافي اُکسیجن یوسي، که دا کار و نه کړې، نو بېرته ژوندی راتګ یې ناممکن دی.
همدا راز په فضا کې د ځمکې جاذبه قوه هم نشته، نو ځکه خو هر شی، همالته ځای پر ځای دریږي او یوې خوا ته هم (پرته له کوم خارجي فشار څخه) نه ځي ؛ نو باید داسې یوه آله (د فضا له مسافر سره) خامخا وي چې (د انرژۍ په زور) کښته، يا پورته پرې والوزي.
اوس بېړه مه کوئ! د جاذبې په هکله به بحث پر خپل ځای راشي ان شاءالله.
شمسي منظومه:
شمسي منظومه یو دانه غټ ځلېدونکی ستوری (لمر) آته لویې او شپږ وړې سیارې لري؛ بیا ځینې سیارې سپوږمۍ هم لري! چې له هغې جملې څخه (یوه یې) د ځمکې سپوږمۍ ده.
غټ ستوری: د لمر کتله، یا ( په ساده لهجه) د لمر سترګه ده.
لویې سیارې:
۱- عطارُد
۲- زُهره
۳- ځمکه
۴- مِریخ
۵- مُشتري
۶- زُحل
۷- اورانوس
۸- نِپتون
وړې سیارې:
۱- ماکي ماکي
۲- پلوتون
۳- اِریس
۴- سِرس
۵- هائومیا
۶- ګابلین
د لمر کِتله: (په عربي کې شمس او په فارسي کې مهتاب ورته وایي)
لمر یو ځلېدونکی غټ ستوری دی، چې له دوه ډوله ګاز (هایدروجن او هلیوم) څخه جوړ شوی، ځکه خو د انرژۍ یوه ستره منبع بلل کیږي او تل پر سماوي اجرامو باندې تودوخه او انوار وېشي.
څومره سیارې، ستوري، شهابونه او نور سماوي اجرام چې (په شمسې منظومه کې) تاسو ته ځلیږي – دا ټول فقط له لمر څخه انوار انعکاسوي! یعنې (په خپل ذات کې) تیاره دي.
د لمر د کِتلې حجم :
یادې کِتلې لویوالی او حجم د ټولې شمسي منظومې د سیارو، شهابونو او نورو مستقیمو او غیر مستقیمو اجرامو په تناسب – نهه نیوي اعشاریه آته (۹۹/۸%) دی او نور ټول منظومي اجرام! یوازې صفر اعشاریه دوه (۰/۲%) حجم جوړوي.
راشئ! چې په ساده ډول یې ووایو: لمر او ټولې سیارې، سپوږمۍ او نور ټول منظومي اجرام که سره یو ځای کړو، بیا یې پر سلو برخو ووېشو، نو څه باندې ۹۹ نهه نیوي برخې یې تنها لمر او څه کمه یوه برخه یې دا نور ټول اجرام جوړوي.