که مرګ غواړی کندز ته ولاړشه

 دا متل د کندز ولایت په اویا اتیا کاله مخکې حالت صدق کوي .هغه وخت کندز یو داسې ځای وه ،چې ژوند پکې تفریباً نا ممکن و۔ د هیواد لوی لیکوال او شاعر استاد محمد صدیق پسرلی په یوه راډیویي مرکه کې راته وویل: کندز هغه وخت یوه هیره شوې سیمه وه،د ژوند کولو لومړني امکانات پکې نه وو، کرنیزه ځمکه یې نه لرله ، هر ځای اوبه او زیمناکې ځمکې وې چې پکې د نی او وښو ځنګلونه و، په دغو ځایونو کې وحشي حیوانان هم و، چې وخت نا وخته یې د انسان ژوند له خطر سره مخامخ کاوه دلته میاشې او نور خطر ناک خزنده ګان بیخې زیات ول، ملاریا، کالدانه او یو شمیر نورې ناروغي تقریباً عامې ناروغۍ وې، چې درملنه یې هم هغه وخت نا ممکنه وه نو هیچا زړه نه ښه کاوه چې داسې له خطره ډکې سیمې ته ولاړشي۔ کله چې شیرخان هلته نایب الحکومه مقرر شو کندز او د افغانستان شمالي سیمو ته یې زیات خدمتونه وکړل، دلته یې د کار او زیار خلک میشت کړل، لوی لوی زابرونه او شنونه یې وکیندل چې په نتیجه کې یې ډنډونه وچ شول او ځمکې د کرکیلې لپاره چمتو شوې۔ نایب الحکومه شیرخان د سیمې د آبادولو لپاره بیړني اقتصادي، اجتماعي او کلتوري پروګرامونه طرحه او پلي کړل۔ ښارونه آباد شول.ښوونځي جوړشول خلکو ته شاړې او بې حاصیله ځمکې وویشل شوې، چې بیا خلکو پخپله خپلې ځمکې آبادې کړې، لارې، سرکونه او تجارتی بندرونه لکه شیرخان بندر جوړ شول. په پیل کې هم هیچا زړه نه ښه کاوه، چې کندز ته ولارشي خو نایب الحکومه شیرخان خلک و هڅول په لږ وخت کې د سیمې څیره بدله شوه او د ژوند کولو وړ وګرځیده.

تردې دمخه په چې هر څوک هلته ولاړ له یو خطر سره به مخامخ کیده ډیرکسان چې هلته تللي بیرته خپل کورته نه دي تللی، ځکه نو هغه وخت خلکو دا متل کاوه: که مرګ غواړې کندز ته ولاړ شه