د کلتور زوال

کلتورونه د اوبو پشان روان او بهاند وي او کېدای نه سي چې جامد یا ساکت دي پاته سي او که چيري جامد یا ساکت پاته هم سي نو خپل ارزښت به حتمن په ډېر سرعت وبایلي.
انسان د تغیر بچی دی،نوي روابط جوړوي،زاړه فکرونه ړنګوي او نوي څه زده کوي۔۔۔۔
د ژوندي، مترقي او انسان دوسته کلتور اول اړین کار دا دی چې په مثبت او مستقیمه توګه بدل سي، له ځانه بدبوداره چلندونه وباسي او د معروض یا زمان غوښتنو ته هرکلی ووایي.

د پښتنو کلتور قریب ۷۰/اویا فیصدي په ښاري او ۳۰/ديرش فیصدي په کلیوالو ټولنو کښي خپل وجود له لاسه ورکړی دی۔۔۔
چون کلتور یو متحرک شی دی او ساکت نه سي پاتېدای نو دکلتور دا خوندورحرکت د پښتنو پرکلتوري تاریخ هم کاري وار کړی دی. که یو اړخ ته موږ زموږ له شخصي فیشن سره تړلي موچڼي،کپۍ،پاج،مول، کلوښي،پوستین،لوی ګرېوان،په لاس او ودلې واګه او پر مخ وهل سوي شنه خالونه له لاسه ورکړي دي نو مو بله خوا د لوبو/ساتيریو یو مسته برخه هم د تاريخ پر سوداګر پلورلې ده۔۔۔۔
د اوس اکثره ځوانان بډي، بیتي، ګرټ/سپین ږیرک، لاډو، پټ پوټانی، پیټو ګیم او داسي نور څه چي پرون زموږ د کلتور برخه وه اوس فقط زموږ تصوراتو/فینټاسيز ته اکسیجن ورکوي.

چون موږ پښتانه هم اوس د نړیوال کلي برخه یو که څه د هم د دې کلي هغه د غرب د څنډي شتمن، پوهان او واکداران څوک موږ د شرق د ګوټ یتیمان ګڼي او تر یو حده دوی سم هم دي نو دا کیدای نه سي چي د ټیکنالوژي، علم، ادب، نوي فکرونو، نظریاتو او د کاروبارونو پر اوږو سپوره هوا دي زموږ پر کلتور اغېز نه واچوي. له شرقه راختونکی لمر اوس د غرب د سپوږمۍ کلتوري باج ګزار دی.

سبا د پښتنو په بېلا بېلو ښارونو کښي د پښتنو د کلتور ورځ لمانځل کیږي او زما یقین دی چې د تېرو کلونو پښان به درې شیان خامخا کیږي او هغه اول قریب د ۹۰/نوي فیصدي کسانو پر سر لونګیاني، اتڼ او په سیمینارونو کښي اوږده لاحاصل تقریرونه. ایا داسي نه سي کېدای چي یو څوک دي له خپل کلي د کلتور په پوښ پوښلی یو رښتينی ځوان يا سپین ږيری کوم داسي سیمینار ته له ځان سره کړي نو کېدای سي د رانګه موږ د کلتوري پاراډوکس یوه خوندوره نَنداره هم وکړو !

مارکس ګاروي سم ویلي چي ” کوم څوک چي له خپل تاریخ، اصل او کلتوره نابلده وي هغه د یو داسي وني/درختي پښان دی چي ريښې نه لري ” البته سوال دا دی داسي کومه ونه/درخته سته چي ريښې نه لري؟

نوټ: زه سیمینارونو، کانفرنسونو او د ادبي ټولونو پروګرامونو ته اکثره نه ځم او نه زه له اوږدو تقریرونو سره طبعي رومانس لرم. ۳/درې کاله له مخه زه په کویټه ښار کښي وم. ماښام یو ملګري ټیلیفون راوکړ چي ښار ته راسه بیا به یو ځای چکر ولګوو. کله چي زما په موټر کښي کښېناست نو له سره یې لونګی د شا پر سیټ کښېښوده او په خندا یې وویل ” دغه د اور په کړاهي کښي مي سر اوس اور واخيستی ! ”. ملګري هغه ماښام د مستو خوراکونو په ملګرتیا کښي فقط درې ګړۍ د پښتني کلتور ورځ لمانځلې وه !