فاجعه هنر موسیقی و احوال ناگوار هنرمندان

اکتوبر ۲۰۲۲ م.

فاجعه حقوق بشری در افغانستان ابعاد گسترده دارد که پیوسته در اسناد منتشره انجمن بازتاب میآبد . یکی ازگوشه های جانکاه این فاجعه تراژیدی هنرموسیقی و احوال ناگوارهنرمندان کشورمی باشد.

متاسفانه طی این سیزده و نیم ماه تسلط تحریک اسلامی طالبان  علاوه ابر قتل و کشتار های هدفمند و دها جرایم شدید جنگی وضد حقوق بشری در برابر نظامیان و کارمندان اوگانهای عدلی و قضائی  حکومت سابق ، زنان و دختران ، هنرموسیقی و هنرمندان نیز مورد تبعیض ، خشونت و سرکوب خاص و هدفمند قراردارند.

حکومت سرپرست طالبان به صورت رسمی هنر موسیقی را ممنوع ومنسوبان وزارت  « امرباالمعروف و نهی از منکر» هنرمندان را توهین و حتی شکنجه نموده اند که شکستاندن آلات موسیقی در انستیتوت ملی موسیقی وآویختن آله موسیقی بگردن یکی از هنرمندان شریف و…و تا ممنوعیت پخش موسیقی در نشرات رسانه ، از مظاهرآن می باشد.

صحبت از حرام خواندن موسیقی به استناد فقه خاص طالبان به مفهوم آن است که تاریخ بیشتر از هزارو سه صد سال اسلامی افغانستان را زیر سوال قرار میدهند . درتمام ادوار تاریخ و منجمله در دوره پس دین مقدس اسلام هنر موسیقی در جامعه و تمام دربارهای سلاطین و امپراطورهای مسلمان وجود داشته است .نام بزرگترین شخصیت های اسلامی آن  سرزمین همانند حکیم ناصرخسروبلخی ـ قبادیانی ، حضرت جامی ، ابن سینای بلخی ، فارابی ، حضرت مولانا جلال الدین بلخی ـ رومی و… با هنر موسیقی پیوند نا گسستنی دارد وابداعات و آثاراین بزرگان درانکشاف موسیقی وآلات آن نقش ارزشمند داشته است و همه شان بر اهمیت این هنروالا در سلامتی روانی انسانها تاکید نموده اند . یکی از چهارطریقت عرفانی صوفیه ( چشتیه ) با هنر موسیقی عجین است .

 هنرمندان همیشه و پیوسته حامل پیام صلح ، دوستی ، محبت ،تساهل ، آزادی ، عدالت و ثبات اجتماعی بوده اند . اسمای مبارک بسیاری ازبزرگان هنرموسیقی همانند زنده یاد استاد قاسم افغان با استقلال ومبارزات آزادیخواهی مردم آزاده افغانستان گره خورده است وسروده های حماسی و میهنی هنرمندان وطندوست کشورمایه شور و مباهات تاریخ کشوراست .

با نهایت تاسف با تمام جایگاه والای این هنرشریف و حق که هنرمندان عزیز، بر ما دارند ، از تمام حقوق محروم و مورد تبعیض و خشونت قراردارند . که با دین و آیین کشور و تمام ارزشهای مندرج در اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاقهای بین المللی که افغانستان بدان الحاق و ملزم برعایت آن می باشد ، در مغایرت کامل قرار دارد .

آنچه درین اسناد حقوق بین المللی بحیث « حیثیت ذاتی انسان » و « کرامت انسانی » مطرح است  و مفاهیم همچون :

 « حق استفاده ازمزایایی فرهنگی » مندرج در میثاق بین المللی حقوق اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی ( 1976 م ) ، « شرکت در زندگی فرهنگی » ( بند الف ، فقره یک ، ماده پانزده آن میثاق ) و بند ( ج ) آن در مورد « بهره مند شدن منافع مادی و معنوی هنری » و موارد مندرج در کنوانسیون « حمایت میراث فرهنگی جهان » ( 16نوامبر1972م ـ یونسکو ) در حمایت از هنر، ، در مورد اهالی موسیقی کشور ما زیر پا گردیده است .

یونسکو هنر را در مجموع که شامل هنرموسیقی نیز میگردد ، بمثابه وسیله دستیابی به صلح واقعی و پایداردانسته و به همین استناد روز ( 21 ) جون را ، روز جهانی هنر اعلام نموده است . اما متاسفانه در افغانستان که فاجعه حقوق بشری جریان دارد و موسیقی را « حرام » و هنرمندان مورد تبعیض و خشونت قرار دارند ، باید ازروزگار سیاه اهالی هنرموسیقی یاد نماییم که در بدترین شرایط زندگی قرار دارند وبخش از لشکر عظیم بیکاران و آوره گان گردیده اند .

انجمن حقوقدانان افغان در اروپا بمثابه مدعی العموم مردم مظلوم افغانستان در دفاع از هنر والای موسیقی و حقوق و آزادی هنرمندان گرامی موارد آتی به سازمان ملل متحد ومراجع ذیربط بین المللی پیشنهاد مینماید :

ــ سازمان ملل متحد در پروگرام کمکهای بشری به افغانستان ، هنرمندان را درصدر فهرست و مورد توجه خاص قرار دهد .

ــ سازمان ملل متحد و بخش های یونسکو و حقوق بشر، بررسی فاجعه هنرموسیقی واعمال تبعیض و خشونت دستگاه طالبان علیه هنرمندان رادر اولویت کاری شان شامل فرمایند .

ـ کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهنده گان  ، در طی مراحل درخواست هنرمندان متقاضی پناهندگی و آنانیکه در کشور های همجوار، آواره اند ، بذل توجه فرمایند.

ــ از حکومات کشور های پناهنده پذیرو بویژه از ادارات مهاجرین کشور های جرمنی، انگلستان  و کانادا که سهمیه های پذیریش افغانان را اعلام نموده اند ، میخواهیم ، تا بخاطر هنرمندان توجه جدی را مبذول فرمایند .

                                        با حرمت

شورای رهبری انجمن حقوقدانان أفغان در اروپا

میر عبدالواحد سادات رئیس انجمن