شهید داودخان سیاستمدار ، مرد مدبر و دوراندیش بود

 این نوشته مشت محکم است به روی یک عده دشمنان قسم خورده شهید سردار محمد داودخان که میګوید [ داودخان سیاستمدار و مرد دور اندیش نبود ] .
محقق و نویسنده ریالست جناب فواد ارسلا به نقل از مصاحبه های اراکین بلند پایه دیپلوماتیک ایالات متحده امریکا در مورد نقش امریکا در قبال موضوعات سیاسی افغانستان بین سالهای ۱۹۵۰ الی ۲۰۰۱ نقل قول نموده چنین مینویسد.

« ارتباط موقعیت و ارزش افغانستان در منطقه برای سیاست امریکا و شاید هم تفاوت رهبری افغانستان در سال های ۱۹۵۰ میلادی و رهبری این ۲۰ سال جمهوری ایجاد شده توسط امریکا گفتاری ترجمه شده و در ذیل تقدیم میگردد که میتواند مورد استفاده علاقه مندان قرار بگیرد .

آرمین اچ مایرMeyer.H Armin معاون سفیر کابل 1957-1955سفیر متقاعد آرمین اچ مایر به تاریخ 1914/19/06 در ولایت [ ایالت ] اندیانا  Indiana تولد شده و درجه ماستری از پوهنتون کاپیتل University Capitol و درجه ماستری دیگر از پوهنتون ولایتی اوهایو University Ohio بدست آورده است. سفیر متقاعد مایر وظایف دیپلماتیک به نمایندگی از امریکا در بیروت ، بغداد و کابل انجام داد و بعداً منحیث سفیر امریکا در لبنان، ایران و جاپان اجرای وظیفه کرده است. در ذیل مصاحبه وی با دیتون مک Mack Daytonکه در نشریه انجمن مطالعات و تعلیمات دیپلماتیک Diplomatic for Association Studies and Training امریکا واقع واشنگتن دی سی در سال 1989 نشر شده است .

سوال- با درنظر داشت اینکه روسها همسایه افغانستان بودند شما در سفارت امریکا در آنوقت با فشار ها وکشمکش های زیادی روبرو بوده اید؟

سفیر متقاعد مایر- بلی بلی همانطوری که تذکر داد ه ام وقتی من به آنجا رسیدم )1955(سرحد افغانستان و پاکستان مسدود بود و این حالت برای روس ها بهترین چانس را داده بود تا نفوذ خود را در افغانستان وسعت بدهند، سرک ها را قیر میکردند وتمام واردات افغانستان از طریق روسیه صورت میگرفت و البته این بخاطر این نبود که روسها عاشق افغانستان بودند . اما این سردار داود هم آدم پخته و هوشیار بود، او میدانست که زنده گی در سرحدات شوروی این مشکل را دارد که وی نمیتواند با روسها دست به یخن شود و از راه دشمنی پیش برود، بنا ًء افغان ها برای سال ها این بازی بزرگ را انجام میدادند که از قدرت های بزرگ برضد یکدیگر استفاده میکردند. یک نکته جالب در این است که وقتی آیزنهاور رئیس جمهور امریکا انتخاب شد پلان ستراتژیکی را شروع کرد که بنام دکتورین آیزنهاور Doctorin Eisenhowerشناخته میشود. آیزنهاور از ولسی جرگه و مشرانو جرگه امریکا رای تصویب دکتورین خود را بدست آورد و یک عضو ولسی جرگه امریکا را بنام کانگرسمن جیمز ریچاردز را در رأس یک هیئت به شرق میانه فرستاد تا معلومات بدست بیاورد که آیا ممالک شرق میانه می خواهند که تحت حمایت دکتورین آیزنهاور قرار بگیرند و یا نه. یک تعریف ساده دکتورین آیزنهاور این است که هر مملکت شامل این دکتورین مورد تجاوز کمونیزم بین المللی توسط امریکا حمایت و محافظت و دفاع خواهد شد .

در هر حال وقتی این دکتورین آیزنهاور شروع شد سفیر قبلی امریکا در افغانستان انگس وارد Ward Angus تبدیل شده بود و به عوض وی شلدن ملز Mills Sheldom در افغانستان بحیث سفیر مقرر شده بود. یک تعداد بسیار محدودی از ممالک در شرق میانه قد بلند کرده و صدا کرده بودند و هیئت کانگرسمن جیمز ریچاردز را دعوت کرده و گفته بودند»هی به ملک ما بیائید!« از جمله لبنانی ها صدا بلند کردند و وزیر خارجه چارلز ملک و

رئیس جمهور لبنان شمعون که مشکلات زیادی داشتند هیئت کانگرسمن جیمز ریچاردز را به لبنان دعوت کردن .

و هیئت کانگرسمن جیمز ریچاردز مقادیر زیادی کمک اقتصادی امریکا را با خود به لبنان بردند. اما اکثریت ممالک شرق میانه در مورد دکتورین ایزنهاور و سفر هیئت کانگرسمن جیمز ریچاردز موضعگیری منفی داشت چیز عجیب جالب که اکثریت امریکائی ها از آن بی خبر هستند در اینست که دولت افغانستان هیئت کانگرسمن جیمز ریچاردز را به افغانستان دعوت کردند. بدون شک این دعوت در اثر کوشش سردار نعیم بوده است که در این وقت وزیر خارجه بود و قبالً سفیر افغانستان در امریکا وظیفه اجرا کرده بود. در مقایسه با برادرش صدراعظم سردار داود که جدا . ً و مصرانه کوشش داشت بیطرفی افغانستان حفظ شود ، سردار نعیم متمایل به غرب بود در هر صورت هیئت کانگرسمن جیمز ریچاردز در وقتی به کابل آمد که من در کابل وظیفه اجرا میکردم. قبل از اینکه برای مذاکره با صدراعظم سردار داود برویم یک مجلس در سفارت دایر کردیم. در این مجلس کانگرسمن جیمز ریچاردز و مشاوران وی از وزارت خارجه امریکا بیل بردت Burdett Bill ، جک جرگنسن Jack Jernegan، سفیر امریکا در کابل شلدن ملز Mills Sheldomو مشاورین سفارت شرکت داشتند. نمایندگان وزارت خارجه در این مجلس چنین گفتند » ببینید هیچ امکان ندارد که ما پرستیژ امریکا را در تعهد دفاع و حمایت از افغانستان خراب کنیم، مخصوصاً که ما زیاده تر از توان خود به دفاع ایران تعهد کرده ایم، ما نمیتوانیم به افغان ها بگوئیم که اگر روسها و یا کمونزم بین المللی به آنها حمله کردند ما از آنها دفاع خواهیم کرد.« کانگرسمن جیمز ریچاردز با طرز صحبت خاص ولایت کرولینای جنوبی Carolina South اش گفت» اگر من میدانستم که ما با دکتورین ایزنهاور از افغانستان دفاع کرده نمی توانیم من هیچ به اینجا نمی آمدم«. در هر صورت ما به دیدن صدراعظم سردار داود رفتیم و اوهم که آدم پخته و مجرب بود هیچ نوع تعهدی را متقبل نمی شد یک اعلامیه را تهیه کردیم که من و جناب پژواک یکی، بنا ًء مباحث آن مجلس جالب بود. در اخیرما مشترکاً از مامورین بلند رتبه وزارت خارجه افغانستان آنرا نوشتیم. جناب پژواک یک شخص فعال و پر انرژی بود زیاده تر همفکر سردار داود بود در مقایسه با سردار نعیم. جناب پژواک مصرانه تاکید میکرد که حتماً و باید لغت »بیطرفی« در این اعلامیه تذکر داده شود و من در این مورد خوشحال نبودم که لغت بیطرفی در اعلامیه داخل شود. البته در آخر شاید همان اعلامیه مناسب بوده باشد چونکه وقتی هیئت دکتورین آیزنهاور از افغانستان رفت هیچکس نه فهمید که آیا افغانستان تعهدی را متقبل شده و آیا امریکا تعهدی را متقبل شده است. بعضی وقت ها در دیپلماسی جواب ها گنگ ومبهم گذاشته شود و ما در این مورد موضوع را مبهم گذاشتیم، اما موضوع جالب در این بود که افغان ها میخواستند در دکتورین ایزنهاور شامل باشند اما بصورت غیر مستقیم. بعد ازختم سفر خروشچف و بولگانین به افغانستان بحث های داغی در سفارت شروع شده بود و همه در این مورد نظر میدادند که امریکا چه جوابی به این سفر خروشچف و بولگانین داده شود؟ آیا امریکا با روسها مسابقه نماید؟ آیا امریکا بکلی از افغانستان خارج شود وغیره. به صورت مثال لیان پوالدا Pouullada Leon گفت » چرا ما برای خانه ای فرش و ظرف و کوچ و چوکی بخریم در حالیکه خوب میدانیم صاحبش کسی دیگر است؟« در آخر ما به یک تصمیم رسیدیم که آنرا نظریه رفتن به ساحل بحر میگویند )ارسال- مقصد از کسانی که برای میله به ساحل بحر میروند چوکی قاطکی پالستیکی و غیره برای استفاده زودگذر با خود میبرند.( بر اساس این نظریه ما موجودیت خود را در افغانستان با یک مقدار محدود کمک های جدید حفظ خواهیم کرد. در نتیجه بعد از مذاکره با سردار داود و همکاران وی به موافقه رسیدیم . این کمک های محدود جدید شامل بهتر ساختن شرکت طیاره آریانا ، یک مقدار محدود کار اضافی در وادی هلمند و انکشاف میدان های هوائی ملکی افغانستان . »

 ۲۰۲۴/ ۸ / ۵