د تاریخي هویت پېژندلوپه اړه د ولسمشر غني ټینګار

محمدبشیر یوسفزوی

د څلورو لسیزو جګړو موږ له خپل تاریخ، روښانه ماضي، ارزښتونو او پخواني تمدن څخه نهایت لیرې کړي او پردي کړي یوو، حتی زموږ ځوانان فکر کوي چې افغانستان او دوی د دغې جګړې محصول دي او د هیواد له تېر او ځلانده تاریخ څخه یا هیڅ او یا هم په ډېر ندرت خبر دي.

مګر افغانستان اوږد او ځلانده تاریخ لري، ځکه موږ په سیمه کې د تمدن مرکز و. دلته هغه مهال جنګ، نارامي، ناامني، بې ثباتي، اختتاف ، فساد او نورې ناوړه کړنې او جنایتونه هیچا هم نه پېژندل. هغه مهال غلا شرم او بې ننګي وه. غله د ولس په منځ کې ځای نه درلود، منفور و، خلکو به ورڅخه کرکه کوله او لیرې والی به یې ورڅخه اختیاراوه.

ولسمشر غني د نوي ښوونیز کال په مناسبت جوړو شویو مراسمو ته د وینا پرمهال وویل: ”افغانستان  په زرګونو کلونو کې د تمدنونو په څلورلاره کې واقع وو. دغه خاوره د مدنیتونو د ودې زانګو او د فکرونو د تبادلې ساحه وه. موږ باید زده کوونکو ته خپل تاریخي هویت وروپېژنو او دا ورته ووایو چې ایا دفاعي هویت غواړئ که ارتباطي هویت؟“

دا ډېره مهمه ده چې زموږ ځوانان د خپل تېر په اړه واقعي معلوماتو ته لاسرسی ولري او دوی په هغه اړه وپوهول شي. دا ځکه مهمه ده چې دوی ته د مالکیت حس ورکوي او دوی په دې پوهوي چې د جګړې نه، بلکې د یو ډېر ځلانده او روښانه ماضي او تمدن زېږنده او نسل دي چې بدمرغه جګړو یې پر ژوند وزرې غوړولي دي او دوی باید تېرو تجربو په لوستو او له هغو څخه په ګټه اخیستو داسې وروزل شي چې څنګه بېرته له جګړې څخه همغسې حالت ته ځانونه ورسوي.

د دې لپاره دا ډېره مهمه ده چې د نصاب او ښوونځیو په کتابونو کې دغه مسایل ځای کړای شي او د هغو دتدریس له لارې د زده کوونکو په ذهنونو کې ځای ونیسي او په دې ډول به دوی د جګړې له ناوړه اغېزو او د کمترۍ له حس څخه خوندي شي.

ولسمشر غني وویل،” اوس که د خپل تېر تاریخ برعکس، ځانونه منزوي کړو او له شاوخوا نړۍ سره ارتباطات قطع کړو، نو په خپل لاس به مو د خپلې ودې او سوکالۍ مخه نیولې وي. دا ملک په خپل زرین تاریخ کې د ارتباطاتو ملک وو او دې ملت د خپل هېواد له جغرافیایي موقعیته ډېره ښه استفاده کوله. لکه څنګه چې تاریخ او خپل جغرافیایي موقعیت راته وایي، زموږ آینده زموږ له ګاونډیو سره ده او له همدې کبله دا ډېره ضرور ده چې په علمي مرکزونو کې خپل ګاونډي، خپله سیمه او خپل نړیوال همکاران وپېژنو او له نورو سره په خپلو توپیرونو او اشتراکاتو پوه شو.“

موږ باید خپل ځوان نسل داسې وروزو چې خپل روښانه راتلونکی په انزوا کې نه، بلکې له ګاونډیانو او نړۍ سره د ښو مناسباتو لرلو کې وویني او د دغسې وضعیت د رامنځته کولو لپاره هم ذهنا چمتو وي او هم یې هڅه وکړي، ځکه نړۍ د یو کوچني کلي په څېر په راکړه ورکړه ، ښو اړیکو او مناسباتو چلېږي.