ضررهای هوای آلوده به چشم‌های انسان

مطالعات جدید پژوهشگران نشان می‌دهند که آلودگی زیاد هوا احتمال ابتلا به گلوکوما را افزایش می‌دهد. این یافته بر اساس تجزیه‌وتحلیل آزمایش‌های چشم بیش از 111 هزار نفر از مردم انگلستان بین سال 2006 تا 2010 میلادی به دست آمده است که توسط پژوهشگران این کشور انجام شد.
عارضه گلوکوما یا آب‌سیاه که در بسیاری از موارد می‌تواند منجر به کوری فرد شود، در حال حاضر یکی از معضلات اصلی طبابت چشم در سراسر دنیا است. شایع‌ترین علت ایجاد این بیماری فشار داخلی مایع زلالیه درون چشم است که به عصب بینایی که چشم را به مغز وصل می‌کند، صدمه می‌زند.
محققان این تیم تحقیقاتی دریافتند که خطر ابتلا به گلوکوما در بین افرادی که در مناطقی با بالاترین سطح ذرات ریز (PM2.5) زندگی می‌کردند، حداقل 6٪ بیشتر است. بر اساس آمارهای رسمی، در حدود 60 میلیون نفر در سراسر دنیا به این بیماری مبتلا هستند.
یکی از نشانه‌ها و تغییراتی که در افراد مبتلا به گلوکوما دیده می‌شود، نازک شدن شبکیه چشم است. دکتر پاول فاستر (Paul Foster) از محققان این تیم پژوهشی و از انستیتوی چشم درمانی در کالج لندن و بیمارستان چشم مورفیلدز (Moorfields) در لندن در این رابطه گفته است: «ما دلیل اینکه چرا آلودگی هوا باید به‌عنوان یک اولویت بهداشت عمومی موردتوجه قرار گیرد را با این مشکل مرتبط می‌دانیم و می‌دانیم جلوگیری از منابع آلودگی هوا می‌تواند برای سلامت چشم در کنار سایر نگرانی‌های بهداشتی مهم و ارزشمند باشد.»
دکتر فاستر در یک مصاحبه خبری اعلام کرد: «با توجه به تحقیقاتی که انجام داده‌ایم، نمی‌توانیم به‌طور قطعی اعلام کنیم که آلودگی هوا واقعاً باعث ایجاد گلوکوما می‌شود. ما نیازمند تحقیقات و آزمایش‌های بیشتری هستیم تا هم این مساله را با قطعیت کامل اعلام کنیم و هم راهکاری در کاهش اثرات آلودگی هوا بر سلامت انسان را به مردم ارائه دهیم.»
دکتر فاستر در توضیحات بیشتر اظهار داشت: «بیشتر عوامل خطر در ایجاد گلوکوما مانند سن بالاتر یا ژنتیک، خارج از کنترل ما است. درواقع ما می‌توانیم احتمال دهیم که بعد از فشار داخلی مایع درون چشم که شایع‌ترین و اصلی‌ترین علت ایجاد گلوکوما است، بتوانیم عامل مهم دیگر را به‌طورقطع شناسایی کنیم که می‌تواند با تغییر در سبک زندگی، معالجه و یا تغییر سیاست‌های بهداشتی، اصلاح شود.»
شارون چوآ (Sharon Chua) از انستیتوی چشم‌درمانی و بیمارستان چشم مورفیلد و از دیگر محققان این تیم، در این رابطه گفت: « آلودگی هوا ممکن است به دلیل ایجاد تنگی رگ‌های خونی باعث بروز گلوکوما شود که درواقع می‌تواند با پیوندهای مربوط به آلودگی هوا با افزایش خطر ابتلا به مشکلات قلبی ارتباط داشته باشد. از احتمالات دیگر در این مساله می‌توان به ذرات معلق در هوای آلوده اشاره کرد که ممکن است اثر سمی مستقیمی بر انسان داشته و به سیستم عصبی آسیب رسانده و در التهاب ایجادشده، نقش داشته باشد.»
تحقیقات قبلی نشان داده‌اند، میزان بروز گلوکوما در مناطق شهری 50 درصد بیشتر از مناطق روستایی است و این یافته‌های جدید نشان می‌دهند که آلودگی هوا ممکن است عاملی در این اختلاف باشد.
دکتر فاستر در این رابطه تأکید کرد: «بااینکه این مطالعات در انگلستان انجام‌شده که آلودگی ذرات هوا در مقیاس جهانی نسبتاً کم است، بنابراین ممکن است حتی آلودگی هوا در سایر نقاط جهان به‌ویژه شهرهای بسیار آلوده، اثر بیشتری در ایجاد این بیماری داشته باشد که نیازمند تحقیقات بیشتر است.»
این بیماری پس از آب‌ مروارید، اصلی‌ترین مشکل بینائی انسان‌ها در دنیا محسوب می‌شود. متأسفانه این بیماری با روند بسیار کند پیشرفت خود، سبب بی‌توجهی فرد بیمار شده و در بسیاری از مواقع درک و شناسایی بیماری توسط فرد مبتلا، به‌درستی تشخیص داده نمی‌شود.
داکتران چشم اعلام کرده‌اند که این بیماری در صورت تشخیص به‌موقع، قابل‌کنترل بوده و خطری ایجاد نمی‌کند اما اگر دیر تشخیص داده شود، منجر به کوری غیرقابل‌برگشت می‌شود؛ بنابراین بهتر است تمامی انسان‌ها پس از چهل‌ سالگی به‌صورت مداوم و همه‌ساله نسبت به‌اندازه گیری و معاینه فشار داخلی چشم‌ها اقدام کرده و آن را تحت کنترل داشته باشند.
مهم‌ترین نشانه‌های ابتلا به این عارضه عبارت‌اند از: تغییر سریع شماره چشم و ضعیف شدن پرشتاب چشم‌ها، سردردهای خفیف، اختلالات بینائی و عدم تطبیق چشم در شرایط مختلف نوری است و در مراحل بعدی، فرد بیمار بخش‌هایی از زاویه دید خود را ازدست‌داده و این قسمت‌ها به‌مرور بیشتر شده و در نهایت منجر به کوری می‌شوند.
علاوه بر این، آلودگی هوا همچنین با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، ریه و شرایط مغزی مانند آلزایمر، بیماری پارکینسون و سکته مغزی مرتبط بوده است.