چه کسی موفقیت روند صلح را تضمین میکند؟

از امضای توافق نامه صلح ایالات متحده آمریکا با گروه طالبان شش ماه می گذرد ولی تا هنوز با وجود آغاز مذاکرات میان نماینده گان گروه طالبان و هیأت جمهوری اسلامی افغانستان ، مذاکرات رو در رو و تدوین طرز العمل آغاز مذاکرات رو در رو میان طرفین شکل نگرفته است. در همین حال زلمی خلیلزاد در مصاحبه با انستیتوت صلح آمریکا اخیراً بیان داشته است که پیروزی صلح تضمین شده نیست . حالا سوال که مطرح میشود این است که موانع عدم پیروزی پروسه صلح چیست؟ کدام موارد اند که میتواند این پروسه را ناکام سازد. در این نوشتار تلاش میشود تا موانع عدم به پیروزی رسیدن پروسه صلح به بحث گرفته شود.

۱- قطع روابط گروه طالبان با گروه های تروریستی بخصوص القاعده: تعهد که طالبان به جانب ایالات متحده آمریکا در توافق نامه صلح  قطع روابط این گروه با القاعده دشمن درجه یک ایالات متحده آمریکا است. اما قرار گزارشات سال ۲۰۲۰ از جانب سازمان ملل متحد و سازمان های تحقیقاتی دیگر طالبان نه تنها که روابط خود را با این گروه قطع نکرده اند که افزایش نیز داده اند. هم اکنون در جبهات مختلف جنگی بخصوص در ولایت کندز و ولایت ارزگان جنگجویان القاعده در صفوف جنگجویان طالبان می جنگند و فرماندهان نظامی آنها جنگجویان طالبان را آموزش میدهند و از طرف این گروه با هزینه مالی شبکه القاعده هر روز توانمندتر میشوند . مورد دیگر که بیانگر روابط این گروه با القاعده است درخواست رهایی جنگجویان القاعده و فرماندهان آنها در لست ۴۰۰ نفری اختلاف برانگیز میان دولت جمهوری اسلامی افغانستان و گروه طالبان بود که در آن طالبان افراد این گروه را به بهانه افراد خود از زندان های افغانستان رها کردند، این مورد برای آمریکا قبل از هر مورد دیگر قابل نگرانی است.

۲- خطر حمله طالبان به آمریکا: یکی از موارد درشت توافقنامه صلح آمریکا با طالبان تامین امنیت آمریکا از راه دور به واسطه طالبان است . طالبان تعهد کردند که با آمریکایی ها داخل جنگ نشوند و آمریکایی ها سربازان خود را تا ماه می سال ۲۰۲۱ از افغانستان خارج خواهند کرد، اما رویکرد جنگی این گروه و عدم تعهد این گروه به اکثریت مواد توافقنامه صلح سبب شده است که آمریکا نسبت به این گروه احساس خطر نماید. این مورد را میتوان در سخنرانی زلمی خلیلزاد در مصاحبه او در انستیتوت صلح آمریکا جستجو کرد که گفت پیروزی پروسه صلح افغانستان تضمین شده نیست این حرف او به این معنی است که طالبان سر تعهد های خود نیستند.بناءً با توجه با آن می توان گفت که تا هنوز احتمال یک حمله دیگر به مانند حمله ۱۱ سپتامبر به آمریکا از سوی طالبان با همکاری القاعده وجود دارد.

۳- عدم پذیرش حقوق بشری از سوی طالبان: آمریکا در تلاش است تا طالبان را در ساختار جا بدهد و صلح بوجود بی آید که طالبان به مسائل حقوق بشری احترام گذاشته و بنیاد های همکاری آمریکا را در افغانستان از میان بر ندارند به همین دلیل بار ها موضع گروه طالبان را در رابطه به نادیده گرفتن مسائل حقوق بشر بطور مثال عدم در نظر گرفتن حقوق اقلیت ها و اقلیت های مذهبی محکوم و و برعکس از  پشتیبانی کرده است . اما طالبان تا هنوز به این مسایل مهر تایید نگذاشته اند که این مورد برای آمریکا جای نگرانی است.

۴- نوع تغییر نظام : تغییر نظام از جمهوریت به امارت از خواسته های گروه طالبان است که همواره به بازگشت آن تاکید میکنند . این در حالی است که نه حکومت افغانستان و نه احزاب و جامعه جهانی به شمول آمریکا خواهان آن میباشد. بناءً بازگشت امارت با رویکرد گذشته آن می تواند آمریکا را نگران سازد تا مبدا عناصر در گروه طالبان طرح یک حمله دیگر را به آمریکا طرح ریزی نمایند.

بناءً گفته میتوانیم تمامی سه مورد که در بالا ذکر از آن به عمل آمد میتواند پیروزی پروسه صلح تضمین کند زیرا این موارد از جمله موارد درشت و غیر قابل قبول به جانب آمریکا و حکومت افغانستان است. تا زمانی که طالبان با القاعده قطع رابطه نکند، خطر عدم حمله به آمریکا از سوی طالبان تضمین نشود و طالبان از مطالبات غیر منطقی خود نگذرند پروسه صلح تضمین و به پیروزی نخواهد رسید بلکه ممکن این پروسه به بن بست مواجه شود.