خلک له جګړې او بې وزلۍ دواړو کړېږي/محمد بشیر یوسفزوی

د څلورو لسیزو په جګړو کې ښکېل هیواد به معلومدار د ناامنۍ، فقر، بې چارګۍ ، بې ثباتۍ او ګڼو نورو ناخوالو څخه ځورېږي او اوسېدونکي به یې د ژوند له ډېرو لومړنیو اسانتیاوو څخه لا هم محروم او بې برخې وي.

افغان ولسمشر محمد اشرف غني په جنیوا کنفرانس کې په افغانستان کې د فقر او لوږې ستونزې ته په اشارې وویل: ”افغانان نه یواځې له تاوتریخوالي، بلکې د بې وزلۍ له امله هم ځورول شوي دي. زموږ شاوخوا ۴۰ سلنه خلک د بې وزلۍ له کرښې لاندي ژوند کوي. ښځې، ځوانان او د بې وزلۍ له منځه وړل زموږ د پراختیايي ستراتیژۍ په زړه کې ځای لري. د دې لپاره چې له بېوزلۍ سره معنی لرونکې او اساسي مبارزه وشي، دا طبقه باید په نظر کې ونیول شي.“

د افغانستان دښمنان د خلکو له همدغو مجبوریتونو څخه په استفادې هغوی دېته اړ کوي او یا یې هڅوي چې باید وسله واخلي، د خپلو خلکو او نظام پر وړاندې د جنګ لپاره د دوی لیکو ته ورشي. د طالبانو په لیکو کې ټول جنګېدونکي وسله وال د خاص ایډیالوژۍ له مخې نه جنګېږي، بلکې په هغوی کې ډېر داسې کسان هم شته چې له وزګارتیا، فقر او ناچارۍ څخه د وسلوالو په لیکو کې جذب شوي دي.

هغوی ښه په دې پوهېږي چې دوی د حق پر وړاندې د باطل ملګري دي، مګر بیا هم دغه بدمرغه جګړه پرمخ بیایي، نو په افغانستان کې د جګړې د پایته رسولو او د وسله والو طالبانو د لیکو د کمزوري کولو لپاره باید د فقر او لوږې له منځه وړلو ته اساسي پام وشي. په دې برخه کې د نړیوالو همکارۍ هم رول لرلی شي. د افغانستان د حکومت هیله او هڅه همدا ده چې نړیوالې مرستې په دې برخه کې د حکومت د برنامو او لومړیتوبونو په اساس عیارې او ولګول شي چې موثریت یې زیات شي او خلک له فقر څخه راووځي.

د فقر پر ضد مبارزه په حقیقت کې د ترهګرۍ او افراطیت ضد مبارزه ده، که چېرې په افغانستان کې د فقر کچه راټیټه شي، نو وسله وال مخالفین به د اوس هومره په اسانۍ د افغانستان په اطراف او کلیو کې وزګار او مجبور ځوانانو خپلو لیکو ته جذب نشي کړای، ځکه هغوی به هم د یوې مړۍ ډوډۍ او د یو مناسب روزګار لرونکي وي.

افغان حکومت له اداري فساد، فقر او ترهګرۍ سره د مبارزې په برخه کې په جدي اقداماتو او بېلابېلونوښتونو او د برنامو په تطبیق بوخت دی، خو له یوې خوا د روان جنګ او له بل لوري د بنسټي شوي فساد او ناخوالو له امله دغو هڅو لا تر اوسه نتیجه نه ده ورکړې او لا هم ورباندي کار روان دی، ځينې یې نوي تمرکز او سرعت ته اړتیا لري.

د حکومت دغه پراخه او هراخیزه مباره داسې وخت ادامه لري چې لا هم  په بېلابېلو برخو کې له زیاتو ګواښونو سره مخامخ یوو، مګر دغه ګواښونه به د افغانانو په عالي مورال هیڅ اغېز ونه لري او نه به یې د خپل هیواد له روښانه راتلونکي څخه نهیلي کړي.