له سولې مخکې پر ټاکنو ټينګار؛ خليلزاد ولې ټاکنې غواړي؟

لیکنه : خوشحال آصفي_

په داسې حال کې چې ټاکل شوې په راتلونکو نيږدې ورځو کې په قطر کې د وسله طالبانو او زلمي خليلزاد تر منځ شپږم پړاو خبرې هم ترسره شي؛ زلمی خليلزاد هم مهاله په افغانستان کې د ټاکنو د ترسره کيدو لپاره د چمتووالي نيولو سپارښتنه هم کوي. زلمي خليلزاد له آزادي راډيو سره په ځانګړې مرکه کې ويلي چې امکان شته چې له ټاکنو وړاندې د طالبانو او امریکا تر منځ خبرې خاصې پايلې ته ونه رسيږي او بايد ټاکنو ته چمتووالی ونيسي. دا په داسې حال کې ده چې ټاکل شوې په قطر کې د زلمي خليلزاد او طالبانو تر منځ له خبرو وروسته د افغان حکومت د منتقدو سياسيونو او وسله والو تر منځ هم بله غونډه هم په قطر کې ترسره شي. هغه غونډه چې ويل کيږي په کې به د افغان حکومت استازی هم ګډون ولري او احتمال ليدل کيږي چې د حکومت په استازولۍ به په کې اجرايه رييس ډاکټر عبدالله ګډون وکړي.

اوس نو پوښتنه دا ده چې په وروستیو کې د سولې لپاره د پخوا په پرتله هيله مندي زياتيدو او په قطر کې د طالبانو او امریکايانو تر منځ د خبرو سره سره بيا هم خليلزاد ولې په ټاکنو ترسره کولو ټينګار کوي؟

درې احتماله شته چې له امله يې زلمی خليلزاد افغان حکومت ته د ولسمشريزو ټاکنو په ترسره کيدو ټينګار کوي:

لومړی؛ پر طالبانو فشار

که څه هم د افغان سولې لپاره د زلمي خليلزاد او طالب استازو تر منځ پنځه پړاوه خبرې ترسره شوي او په عامو خلکو کې ورته هيله مندي زياته شوې؛ خو لا يې هم د پام وړ نتیجه نه ده ورکړې. د پردې تر شا داسې ښکاري چې امريکايې او طالب لوري يو و بل ته په شرطونو ايښودلو او امتیاز ترلاسه کولو چنې وهي. اوس د ښاغلي خليلزاد د خبرو تر شاه هم همدا موضوع معلوميږي چې ممکن په افغانستان کې د ټاکنو ترسره کولو له لارې پر طالبانو فشار راوړي څو د امريکا شرطونه هم ومني او په ضمن کې خپل شرطونه هم راکم کړي. د امريکا شرطونه ممکن په افغانستان کې د امريکايانو يوه يا څو پوځې اډې منل وي چې طالبانو ورسره تر دا مهاله موافقه نه ده کړې.

دويم؛ د افغان حکومت او سياسيونو غوښتنه

پر زلمي خليلزاد د ښاغلي حمدالله محب له تندو نيوکو وروسته زلمی خيلزاد تېره ورځ کابل ته راغی او له ولسمشر غني، اجرايه رييس عبدالله او د نورو لوړ پوړو دولتي چارواکو تر څنګ يې له جهادي مشر استاد سیاف سره هم وکتل. ګمان دا کيږي چې ممکن د افغان حکومت په غوښتنه زلمي خليلزاد د ټاکنو ترسره کیدو خبره کړې وي. ځکه د اساسي قانون له مخې د روان کال د جوزا له لومړۍ نيټې څخه وروسته د دغه حکومت قانوني موده پايته رسيږي او د حکومت منتقدينو له وړاندې ګواښ کړی چې له دغې نیټې وروسته نور افغان حکومت ورته د منلو وړ نه دی. اوس د دې لپاره چې د حکومت د قانوني نيټې د ختميدو سره دلته ځينې کړۍ ستونزې پيدا نه کړي؛ حکومت به خليلزاد ته مشوره ورکړې وي چې لومړی بايد ټاکنې وشي او وروسته د سولې خبرې.

درېيم؛ موقت حکومت ته زمينه برابرول

له وړاندې دلته په کور دننه د افغان حکومت منتقد سياستوال د موقت حکومت رامنځته کېدو وړانديز کوي. آن دا چې تیره اونۍ د پاکستان صدراعظم هم په افغانستان کې د نوي موقت حکومت د ر امنځته کيدو په اړه خبرداری ورکړ. د دغو ټولو غوښتنو ته افغان حکومت تند غبرګون ښودلی او موقت حکومت يې د افغانستان لپاره ښه نه دی بللی. اوس داسې ښکاري چې که چيري طالبان هم د موقت حکومت د رامنځته کيدو غوښتونکي وي نو ممکن امریکا پلان ولري چې په افغانستان کې د ولسمشريزو ټاکنو په ترسره کولو او جنجالي کېدو سره موقت حکومت ته زمينه برابره شي.

ځکه په دې چال سره به له یوې خوا امريکا د طالبانو لخوا د موقت حکومت د جوړېدو غوښتنه پوره کړې وي او له بلې خوا به پرې دا تور هم نه وي چې موقت حکومت د امريکا په خوښه رامنځته شوی دی. یعنې په دې طريقه د افغان حکومت له غبرګون هم ځان خلاصولی شي او د سولې لپاره د طالبانو شرط هم پوره کيدلی شي.

د خليلزاد وروستۍ څرګندونې په جګړې څه اغېز کوي؟

که چيري وسله وال طالبان د امريکا همدې فشار ته غاړه کيږدي چې زلمی خليلزاد يې په افغانستان کې د ټاکنو د ترسره کيدو له لارې غواړي پر طالبانو واچوي؛ نو د ښاغلي خليلزاد وروستۍ څرګندونې به په جنګ هيڅ اغيز ونه کړي او د سولې خبرې به بريالۍ شي. خو که چيري طالبانو د امريکا فشار ته غاړه کينښوده او د روسيې، چين او ايران په لمسون یو ځل بيا پسرلني عمليات پيل کړي نو طبيعي ده چې جګړه به زور اخلي.