در مذاکرات صلح  باید طالب جز کل باشد!

دوکتور صلاح الدین سعیدی_

در مذاکره و‌مصالحهء سیاسی بین الافغانی  که ضرورت است، باید همه جوانب مانند اجزای مذاکره باشند، ترکیب، جز کل باشند  و نه کل!  به این معنا که ایشان  تمثیل و اکت صاحب خانه  کنند و دیگران را  زایرین خویش بدانند.  هر نوع  بلند پروازی و خود را ناف زمین جلوه دادن، توهین به دیگران و عواقب بس بدی خواهد داشت و دارد!

اما اگر درین مذاکرات صلح پیشبینی شده در چند روز آينده در بین آمریکا، پاکستان، طالب حاکمیت کابل و افغانی، صرف جانب پاکستان و طالب تعین کنند که کی به دربار شان بیاید و میپذیردش و کی را نمی پذیرند، جانب طالب محور شود و دیګران به دور آن بچرخند که چنین نمایش داده میشود، این  باز هم توهین به تمام جوانب دیګر افغانی قضیه است که به چنین تلاش  نباید بی تفاوت و منفعل بود.

اګر در مذاکرات قطر ملا هیبت  الله رهبر یک گروه از طالبان حضور می یابد، بهتر است از جانب کابل نمایندهء خاص ریاست جمهوری افغانستان در قطر در تبادل نظر اشتراک و بحث بر میکانیزم و راههای رسیدن به صلح و استقرار  ، جهت بحث، سخن و توافق اشتراک کند!

به یقین این بحث و توافق باید مقدمات و تدابیر باشند که ملت افغان تصمیم ګیرندهء اصلی شود. فهم و برداشت بالاتر ازین خطاء و بالاتر از صلاحیت ایشان خواهد بود و است!

اشتراک افراد شورای عالی صلح نیز از نام حکومت بخاطر اقلاً شکلی به خاطر منتفی است، که  سالهای سال شورای  عالی صلح  اکت میکرد و خود را مرجع سوم مذاکره کننده و خیر اورنده معرفی کرده  و حال چگونه به نمایندگی از حکومت افغانی رول اجراء خواهد کرد؟

مسلم این است  که حکومت افغانستان باید در  مذاکرات بین الافغانی سهم فعال داشته باشد و به کسی،   به پاکستان و یا حرکت طالب حق نه دهد که افاده کند با کی و کدام افرادمینشیند  و کي حق حضوریابی به حضور شان را دارد و کی نه؟

بلی  اشتراک رهبران  حکومت وحدت ملی در همچوموارد چون این نشستهای کاملا مقدماتی اند، کار خطاء است.

مسایل باید مورد بحث قرار ګرفته و چوکات بندی شده و بعداً جهت تصامیم و امضاء نهایی شدن به حضور مقامات دست اول از جانب اطراف قضیهء توافق کننده به امضاء برسند.

وجود تضمین های جهانی با تجربهء از موافقات ژنیو در مورد افغانستان ( ۱۹۸۹) و قرار تجارب توافقات اجراء نه شده  حکومت کابل و جانب حزب اسلامی (۲۰۱۸) بدون تطبیق و سخت متأثر کننده است.

لذا

جریانات جلسات  و اشتراک کننده های نشستهای صلح باید تمام، ثبت آواز ثبت و از بین شان کمیتهء  تسوید قطعنامه  و مصوبات ممکن چند مرحله ای در ابتداء در جریاب بحث ها روشن شود!

باید قبول کرد و دانست که این کنفرانس ها و نشستهای بزرگ  خود هدف نه بلکی نتایج حاصله از آن در عمل چه نوع اجراء شود، مرکز بحث اند و مهم اند. نشستها و کنفرانسها تعهد برای اجرای کار اند، نه خود کار.

در کنفرانسها و نشستهای مصالحهء سیاسی و مذاکرات تصامیم و توافق بر مسایلیکه اختیار ملت اند، روش خطاء  و غیر قابل قبول اند!

اینکه حق زن و حق مرد از کجا آغاز و به کجا ختم میشود این در فهم اسلامی و تعابیر موجود دربین اهل خبر و حال حتی ملت روشن اند. فیصله ها درین خصوص در کنفرانسهای  چنینی خطاء  و خارج از صلاحیت ایشان و ضیاع وقت است!

آنهایکه به تغیر فهم و تغیر  موضع مثلاً حرکت طالب درین خصوص زنان در کنفرانسهای صلح باورمند هستند در واقعیت خادمان طالب و تغیر طالب به استقامت است تا در جامعه و فهم اسلامی درست شده و برای قوت حرکت طالب و دادن جایګاه برای شان در جامعه تلاش دارند. این خوش خدمتی مبنی بر اینکه طالب تغیر کند و این خدمت برای طالب اصلاً ضرورت نیست. طالب و هر جانب دیګر با هر اندیشهء باشد که دارد اما یګانه چیزی که باید همه قبول کنند آن مشروعیت حاکمیت و مشروعیت تطبیق نسخه باید از مرجع ملت  و در حالت ما اکثریت قاطع ملت مسلمان افغانستان باشد و شود!

در بقیه موارد همه صحت و سقم مشروعیت تطبیق برنامهء خویش را  باید از ملت بدست اورد و این راه در شرایط امروز بشری و در عالم اسباب همان رفتن به انتخابات است. هر وسیلهء دیګر غیر مشروع است!

طریق کار دولتها و جوامع با روشهای درست همین و چنین است.

بدون تبادل نظر مقدماتی و بدون صحبتهای مقدماتی اشخاص دست اول رفتن به این نوع از مذاکرات کار خطاء  و عجله با عواقب حد اقل جانبی بسیار بد است.

و ماعلینا الا البلاغ المبین