آیا سفر داکتر عبدالله عبدالله به پاکستان باعث نگرانی هند نخواهد شد؟

عبدالله عبدالله، که رئیس تلاش های صلح کابل می باشد، قرار است به زودی به پاکستان سفر کند، آیا هند ازین موضوع باید نگران باشد ؟

 منبع : دیپلومات

نوشته ای از : آپرنا پاندی و وینی کورا

برگردان:سید جمال اخگر

 در حالیکه افغانستان میداند که پاکستان نمیتواند پسا خروج نیروهای ایالات متحده از سیاست خارجی و استراتیژیک خود دست بکشد، کابل اگاه است که توافق برای صلح پایدار نیازمند حمایت اسلام آباد و بخصوص راولپندی (مقر ای اس ای ) میباشد.

راه پیش رو برای پایان دادن مناقشه افغانستان دشوار است ، و این به نفع هند است تا قدم جلو گذاشته و برای کابل ایده بدهد ، تا مذاکرات بین الافغانی باید به معنی واقعی آن “به رهبری افغان ها” و “متعلق به افغان ها” باشد.

عبدالله عبدالله ، رئیس شورای عالی مصالحه ملی ، قصد دارد به عنوان بخشی از تلاش های خود برای بهبودی روابط دوجانبه بین افغانستان و پاکستان ازین کشور دیدار کند.

 مذاکرات بین الافغانی به عنوان جزء لاینفک توافقنامه فبروری 2020 ایالات متحده – طالبان وارد مرحله مهم روند صلح گردیده است ، عبدالله مشتاق است تا از چرخه بی اعتمادی و متهم بازی فرار تر رود.

  محمد عمر داود زی فرستاده ویژه تازه منصوب شده برای پاکستان با تاکید بر لزوم حفظ روابط قوی دوجانبه پاکستان ، اخیراً اظهار داشت که ” پاکستان نقش مثبت در گفتگو های صلح ایالات متحده –طالبان داشته ، و اکنون می تواند نقش بسیار مهمی در مذاکرات قریب الوقوع بین الافغانی داشته باشد”

با توجه به شرایط خاص جیوپولتیکی ، تاریخی و فرهنگی روابط افغانستان و پاکستان برای سیاست هند و منافع بزرگ استراتیژیک آن در آسیای میانه چالش اساسی ایجاد می کند  زیرا اولویت های اساسی پاکستان در برابر افغانستان دو گانه است .

 اول ، ایالات متحده باید از افغانستان بیرون شود – اما نه با عجله شبیه خروج اتحاد جماهیر شوروی پس از سال 1980 . دوم ، پاکستان به دنبال یک رژیم طرفدار پاکستان و ترجیحاً ضد هند در افغانستان است .

پاکستان میکانیزم تقسیم قدرت را دوست دارد که شریک آن نیروی نیابتی آن کشور یعنی طالبان باشند.

استدلال ساده است : اگر طالبان در ساختار های دولت افغانستان قرار گیرند ، کابل با پاکستان رابطه دوستانه تری خواهد داشت.

اثبات این تحلیل که درست است یا خیر هنوز روشن نیست ، اما این چیزیست که نهاد های امنیتی پاکستان به آن باور دارد ، با این وجود تردید وجود دارد که از خروج نیروهای ایالات متحده سود خالص نصیب پاکستان گردد  .

روابط افغانستان و پاکستان به ندرت عاری از اختلافات بوده و هر کدام دیگری را به حمایت از تروریزم متهم می کنند.

 در فواصل دورانی ، سازمان اطلاعاتی ارتش پاکستان خواستار بهبود روابط با افغانستان بوده است. این موضوع در دوره راحیل شریف رییس کل ستار ارتش اتفاق افتاد  و بار دیگر تحت رهبری جنرال قمر جاوید باجوا آغاز شد .

با در نظر داشت حملات فزاینده طالبان در افغانستان ، دشوار است تصور کنید که اکنون عمق استراتیژیک پاکستان آماده ادامه فعالیت درین کشور باشد.

  از دید پاکستان هردو عبدالله عبدالله و اشرف غنی نزدیک به کشور هند به نظر میرسد، غنی زود پس  از رئییس جمهور شدن در دور اول انتخابات برای نخست تلاش کرد تا از دهلی نو فاصله گرفته و با اسلام آباد نزدیک شود ، اما این اقدام کارگر واقع نگردید و پاکستان از تغییر سیاست خود امتناع ورزید. بنابرین غنی به سیاست حامد کرزی مبنی بر حفظ رابطه خوب با هند برگشت.

 اکنون عبدالله نیز خیلی تلاش دارد تا از هند فاصله گرفته و با پاکستان رابطه ایجاد کند، در جریان انتخابات ریاست جمهوری سال 2019 دهلی نو مانند واشنگتن از غنی حمایت کرد.

 هند با همراهی با رئیس جمهور فعلی ، به دنبال ثبات و استمرار رابطه دوجانبه بود در حالیکه پاکستان ممکن دسترسی به عبدالله را امتحان کند.

برای سرویس های امنیتی پاکستان دشوار است و فراتر از درک که با عبدالله به عنوان تنها بخشی از پشتون حرکت کنند ، یا فراموش کنند که او یکی از اعضای کلیدی جبهه ضد طالبان در دهه 1990 بوده است.

 پاکستان مانند گذشته به دنبال استفاده از تجارت ترانزیت به عنوان راهی برای بازگرداندن اعتماد با افغانستان بوده است.

اخیراً اسلام آباد برای توسعه فعالیت های تجاری دو مسیر تجارتی مهم  نقطه انگور حده در جنوب وزیرستان و گذرگاه خرلاچی در منطقه کرم اجنسی و در ماه جون، گذرگاه تورخم در خیبر پختونخوا ، چمن در بلوچستان و بندر غلام خان در منطقه وزیرستان شمالی را باز کرد.

 اگرچه پاکستان از نظر فنی  با صادرات افغانستان  از طریق بندر واگه به هند موافقت کرده است ، اما این ترتیبات هنوز هم اجازه نمیدهد کالا های هندی بر کامیون ها برای انتقال به افغانستان بارگیری شود.

 گفتگو های سه جانبه میان وزارت های خارجه چین ، افغانستان و پاکستان دوباره احیا گردید. این چنین جلسات قبلاً در سپتامبر 2019 برگزار گردیده بود در حالیکه نشست اخیر این سه کشور در ماه جولای برگزار شد.

 درحالیکه چنین اقدامات مورد استقبال قرار می گیرد ، همیشه بین آنچه پاکستان وعده می دهد و آنچه در واقع انجام میدهد یک خلا وجود دارد.

 ساده است که باور کنیم پاکستان به طور اساسی جهت گیری استراتیژیک خود در قبال افغانستان و یا روابط این کشور با هند را تغییر داده باشد.

 در مورد بهبود روابط پاکستان با افغانستان هنوز هم توپ در میدان اسلام آباد  است . وعده های امیدوار کننده این کشور میتواند روابط تیره دو کشور را دوباره احیا کند.

متاسفانه ، هنوز هیچ نشانه ای وجود ندارد که نخبه گان حاکم پاکستان از روایت دلسوزانه به گروه های جهادی دست کشیده باشند . چندی پیش عمران خان نخست وزیر پاکستان از اسامه بن لادن رهبر گروه تروریستی القاعده به عنوان ” شهید ” یاد کرد.

 خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان با کاهش فشار بر پاکستان برای اقدام علیه تروریست های که در قلمرو آن فعالیت می کنند ، همراه شده است.

 علیرغم ادعا های پاکستان مبنی بر این که اجازه نخواهد داد از خاک آن به عنوان پناهگاه های امن تروریستان مورد استفاده قرار گیرد ، شبکه حقانی همچنان در منطقه وزیرستان شمالی پاکستان مستقر است.

وزارت خارجه آمریکا تایید کرد که شبکه حقانی و طالبان افغانستان در پاکستان پناه گاه های امن دارند.

 درست است که پس از منازعات نظامی هند با چین ، فضای ذهن دهلی جدید با فرایند جدایی از هیمالیا اشغال شده است

 با این وجود ، هند نمیتواند افغانستان را به عنوان یک اولویت استراتیژیک در حساب سیاست خارجی خود بنویسد.

طی دو دهه گذشته ، سیاست دهلی نو این بود که با سیاست ایالات متحده در افغانستان هماهنگ پیش برود ، توسعه روابط این کشور به افغانستان فقط بخاطر حضور نظامی ایالات متحده درین کشور امکان پذیر گردیده است با این حال ، با خروج امریکا ، هند به گزینه دیگری نیاز خواهد داشت.

  دهلی نو باید همچنان در تنظیمات روابط دو جانبه و چند جانبه با ایالات متحده و سایر ذی نفعان جهانی اصرار داشته باشد که پاکستان در صورت تمایل به منافع اقتصادی و دیپلوماتیک به دلیل نقش خود در تسهیل مذاکرات صلح امریکا و طالبان باید صداقت خود را با مقاطعه با تروریزم نشان دهد.

فشار های سازمان مالی اقدامات ویژه بر ضد پولشویی و تامین مالی تروریزم و شورای امنیت سازمان ملل باید همچنان ادامه پیدا کند

 تصمیم ایران مبنی بر کنار گذاشتن هند از برنامه ایجاد خط ریل از بندر چابهار به زاهدان در مرز افغانستان عقب گشت برای هند است.

وصل بندر چابهار از طریق ایران با مرز افغانستان به عنوان پاسخ دهلی نو به امتناع اسلام آباد از استفاده افغانستان  از ترانزیت از طریق بندر واگه دیده میشود.

 روابط نزدیک چین و ایران همراه با روابط عمیق چین و پاکستان برای دهلی نو به عنوان یک چالش موجود است .

 هند نمی تواند پاکستان را از ترمیم رابطه شکسته خود با افغانستان متوقف سازد ، اما دهلی نو باید متوجه تحولات بوده و اطمینان حاصل کند که آنها به ثبات افغانستان و منافع هند آسیب نمی رساند.

منافع یا هدف اصلی جیوپولتیکی پاکستان در افغانستان همواره تضعیف یا شکستن روابط دوستانه دهلی – کابل بوده و از طریق متحدین سیاسی و شورشیان برای پیگیری منافع خود استفاده می کند.بنابر این ، همکاری جدی دهلی نو و کابل برای امنیت هند و افغانستان بسیار مهم است . هردو باید برای تعمیق پیوند های اجتماعی ، اقتصادی و دیپلوماتیک خود همکاری کنند و هرکدام از یکدیگر قوت گرفته و به منافع مشترک خود می رسند.

  هند باید سیاست روابط خوب خود را با عموم  مردم و نخبگان افغانستان  ادامه دهد ، زیرا این همان چیزی است که هند را کمک کرده است تا چنین تصویری را ازین کشور داشته باشد.