روز فرخندۀ معلم مبارک باشد

 ۰۵/۱۰/۲۰۲۰

اینقلم به ارزشی که به مقام ارزشمند معلم و مرتبت والای معلمین خویش داشته ام، حتی المقدور ازین قشر برازندۀ اجتماع افغانی یاد نموده و مراتب تهنیت و سپاس خویش را ابراز داشته ام. متأسفانه در سالهای متمادی ایکه با وبسایت آریانا افغانستان آنلاین همکاری فرهنگی داشته ام در پهلوی اغماض همیشگی ای که در تجلیل و بزرگداشت از اکثر روز های قابل افتخار جهانی صورت می گرفت، یکی هم همین روز فرخندۀ معلم بوده است. اینک یکی از مقالات را در زمینه که در سال ۲۰۱۸ در آن سایت منتشر گردیده است، به حضور خوانندگان محترم تقدیم میدارم:

روز  پنجم اکتوبر را جهان به مناسبت قدر و منزلت والای معلم استقبال می نماید و به منظور بزرگداشت ازین شخصیت برازندۀ اجتماع در نقاط مختلف این دنیای بزرگ که حاصل همه پیشرفت های اجتماعی، اقتصادی و بنیادی آن در طول تأریخ از برکت موجودیت استاد و معلم بوده است، به نیکی یاد می نمایند.

اساس انتخاب چنین تأریخی را در سال ۱۹۶۲ برای گرامی داشت روز فرخندۀ معلم در حقیقت جامعۀ هند با در نظر داشت روز تولد دومین رئیس جمهور آنکشور که عبارت از داکتر«سرویپالی راداکرشنان» باشد انتخاب نمود که بعد ها تعداد زیادی از ملل جهان یکی به دنبال دیگر آنرا به رسمیت شناختند. البته مؤسسۀ جهانی«یونیسکو» یکی از شعبات علمی و فرهنگی وابسته به ملل متحد در سال ۱۹۹۴ همچنان روز پنجم اکتوبر را رسماً منحیث روز بین المللی معلم اعلام نمود، در حالیکه حرکت مثبتی را که در مورد قدرمندی معلمین در سال ۱۹۶۶ طی کنفرانسی برای ارج ګذاشتن به تعلیم و مقام معم صورت گرفته بود دوباره تأیید نمود.

چنین منظرۀ تعلیم اولاد معارف را در افغانستان در هر منطقه و گوشه ای از وطن مشاهده می نمایید

با به رسمیت شناختن روز جهانی معلم از جانب مرکز فرهنگی و علمی«یونسکو»، قواعد و توصیه نامه های جدی با اصول و ستندرد های قابل پذیرش برای مؤسسات تعلیمی ممالک برای حمایه از مقام و حقوق معلمین و هم چنان بالا بردن و تقویۀ سویۀ تعلیمی آنان جهت تربیت خوبتر شاگردان معارف، به وجود آمد. البته خود مختاری ممالک مختلفه و بودجه های تعلیمی آنان با در نظر داشت شرائط محیطی، اجباری را در پذیرش و تعمیل این اصول در بر ندارد، ولی با آنهم موجودیت چنان قواعدی از لحاظ حمایت و رهمنایی این قشر برازندۀ اجتماعات در چهار چوب شناخت حقوق معلمین و طرق انکشاف تعلیمی و معلوماتی آنان، تأثیرات مثبتی را هم در جهان بوجود آورده است. یکی از اصول شناخته شده معاش خود کفاء و داشتن بیمۀ صحی معلمین درین زمینه میباشد که در اکشور ما خیال است و محال.

در افغانستان قبل از کودتای منحوس ثور، باوجود شرائط محدود اقتصادی و قیود فامیل ها بر آموزش فرزندان و منع شمول دختران و یا ادامۀ تعلیم آنان در مکاتب، اصول تعلیمی گوناگون منجمله آموزش در مساجد یا مکاتب خانگی مروج بود. البته در شهر های بزرگ و کوچک، شمول در مکاتب بصورت رایگان و بدون تبعیض اطفال وطن میسر بود، طوریکه معلمینی از ملای مسجد تا بزرگان با سواد در فامیل ها و البته در صنوف رسمی وزارت معارف افغانستان، مشغول تعلیم شاگردان خویش بوده اند. در کشور ما قبل از بربادی محیط اصیل افغانی مقام و منزلت آموزگار و معلم به هر شکلی که متذکر شدیم، خیلی بالا و قدرمندی آن خدمتگرار برگزیدۀ اجتماع دائمی  و نهایت محترم بوده است.

تصویری از بزرگداشت روز معلم با حضور شاهدخت بلقیس و معلمین و مدیرۀ قابل قدر لیسۀ ملالی در عصر فرخندۀ اعلیحضرت محمد ظاهر شاه

اینقلم که شاگرد بهترین معلمین و استادان لیسۀ عالی ملالی بوده ام، تجارب درخشان و نیکی از معلمین ورزیده، لایق، وظیفه شناس، با تربیت و اصول پیش آمد پسندیده داشته ام که سپاس و درود من همیشه بدرقۀ راه آن خردمندان و علم برداران معارف افغانستان عزیز بوده است. در عکس بالا تعدادی از آن استادان گرامی را که محترمه عالیه پرونتا، صالحه فاروق اعتمادی، و مرحومه عزیزه انوری با مهمانان لیسه، خانم خاتول ظاهر و شاهدخت بلقیس هستند، در روز فرخندۀ معلم و در عصر صلح و صفای اعلیحضرت محمد ظاهر شاه مشاهده میفرمایید.

بنده تجربه ای هم از قسمتی از شهر قندهار در زمان اقامت در مادر وطن داشته ام که در فامیل های سرشناسی که با توجه بزرگان، خانم ها از نعمت سواد برخوردار بودند، اطفال اناث همسایگان و دوستان اکثراً بی بضاعت را که محدودیت نبود مکاتب و یا اجازۀ شمول به مکتب موجود نبود، مجانی و رایگان به صورت عنعنوی در ساعات معین و پنج – شش روز هفته تدریس مینمودند که در آن بدون تبعیض مضامین پشتو، دری و تا حدودی ریاضی تعلیم داده میشد. در زمرۀ کتب دری چهار مقاله، حافظ و امثال آن به اطفال آموخته میشد. به اساس همین تجریۀ شخصی من، بی تردید که پشتو زبان های افغانستان که بدون زندگی در ولایات دری زبان، با شمولیت در کار و پوهنتون یا محاورات، البته با موجودیت لهجه که طبعی است، بر دو لسان غالب بوده و هیچگونه مشکل افهام و تفهیم نداشته اند، در حقیقت از برکت تعلیمات مساجد، منازل و مکاتب در ولایات پشتو زبان به کمک معلمین صادق بوده است.

در افغانستان امروز که به همگان معلوم است که از کمک های گوناگون خارجی که مصارف آن در یکسال تکمیل نمیگردد، یکی هم امداد به وزارت معارف است که بودجۀ سالانه را نمیتواند«!» مصرف نماید، در حالیکه نه تنها هزاران طفل وطن بدون مکتب و معلم میباشند، بلکه حتی صد ها مکتب بر روی زمین خشک با معلمی در آن شرایط استثایی در گرما و سرما مشغول تعلیم هستند. نمونه هایی را لطفاً درین صفحات با افسوس مطالعه فرمایید که نه تنها شاگردان خوار و زار هستند بلکه معلمین  شان هم فرقی با آن بینوایان ندارند.

تصویر آشنای دیگری از شرائط غیر قابل باور تعلیم در افغانستان که معلم و شاگرد هردو مشکل بزرگی دارند

در شرائط فعلی مشکل معلم و شاگرد، یکی از سخت ترین قضیه در اجتماع ویران افغانی محسوب میگردد و یکی از مهمترین آن که تعلیم اولاد وطن و آیندۀ نا معلوم آن بینوایان باشد. صد ها هزار طفل و جوان مکتب رو افغان یا از شرایط امنیتی ای که داعش و طالب با جنایات بیدریغ فراهم آورده اند ویا از خشونت و مظالمی که بر دختران از جانب دد منشانی در محیط عارض میگردد، به مکتب نمیروند و معلمین هم بدون عاید خانه نشین گردیده اند. از جانب دیگر طوریکه مشاهده میگردد، مسئولین امور معارف کشور با موجودیت بودجه و امکانات، میگذارند اولاد ذکور و اناث مملکت بر روی خاک و زیر آسمان و آفتاب گرم با بی وسائلی مطلق درس«؟؟!» بخوانند. یا الله!!

اینجانب که رضاکارانه خدمتگار راه دور سیستم سپانسرشپ مؤسسۀ شاگردان بی بضاعت آشیانه میباشم، چند سال قبل کمپی از بیجاشدگان در چهار راهی قنبر را که آشیانه حمایت میکند و تا صنف ششم اصول درسی وزارت معارف را بالای اطفال کمپ تطبیق مینماید، به مناسبت کسر بودجوی اجباراً از ادامۀ تدریس معلمین معذرت خواست و عرایضی را در زمینۀ اخذ معاش برای آنان به وزارت معارف پیشکش نمود. بعد از دویدن ها و بی اعتنایی هایی که ماه ها دوام نمود از قبول چند معلمی که آن اطفال سرگردان را تدریس مینمودند، به بهانۀ کمبود بودجه«!» اباء ورزید…..چندی بعد در اخبار نشر گردید که همان سال ۳۰ فیصد بودجۀ کمکی را وزارت جلیلۀ معارف افغانستان نه توانسته مصرف نماید و به منبع آن برگشت نمود!! البته در اثر کمک هموطنان از طریق اشتراک اینجانب در پروگرام خانم سجیه کامرانی، مشتی پول جمع گردید و متعلمین و معلمین آشیانه به صنوف درسی کمپ «چهارراهی قنبر» به درس ادامه دادند. «عکس پایین»

شاگردان کمپ آشیانه از نعمت قرطاسیه، لباس و غذای چاشت که از مرکز ارسال میگردد برخوردارند

طبقۀ معلمین در افغانستان، حتی همین حالا که سیل کمک های جهانی برای معارف سرازیر گردیده است، همیشه دارای معاش غیر کافی و بخور و نمیر بوده که با شرائط اقتصادی سخت در نقیض می باشد.

وظیفۀ مهم در قبال قدرمندی و حمایت از حقوق مهمترین قشر اجتماع که همانا معلمین معارف باشند، حکم می نماید که از خدمات ارزشمند آنان و وظیفۀ بس مشکل و حساسی را که در تربیت و تعلیم اولاد مملکت دارند، پشتیبانی و تقدیر نماییم و دولت برای آنان اقلاً بیمه و معاش مناسبی از کمک های خارجی تأمین نماید.

در خاتمه درود و تهنیت به همه معلمین شریف و وظیفه شناس افغانستان که در شرائط نهایت سخت و نا أمن با درآمد ناچیزی به تعلیم فرزندان ما با صداقت عمل مینمایند، میفرستیم.

پایان