د بحر لاندې د تورتم نړۍ

کيداى شي تاسو د ماريانا ټرېنچ Mariana trench په اړه معلومات ولرئ يا مو مخکي چېرته ددې په اړه مطالعه کړي وي يا د هاليوٶډ داسي زيات وحشتناک فلمونه مو په همدې اړه ليدلي وي لکه: Godzilla, Sea monsters او نور …

دلته غواړم ددې مطلب په اړه په پښتو بشپړ معلومات تاسو سره شريک کړم.

ماريانا ټرېنچ مانا هغه بحري ژور ګودال دى چې د ارام بحر د ټاپوګانو تر څنګ موقعيت لري. دې ته ځکه د ماريانا ګودال نوم ورکړل شوى چې شاوخوا يې د ماريانا په نوم ټاپوګان قرار لري.

ددې لوى خندق په اړه زيات اسرار وجود لري د ماریانا خندق اسرار د نړۍ ترټولو ژور ، تیاره دره د ‘اجنبي’ ژونديو موجوداتو سره هم تړلى او داسي نور باورونه هم وجود لري.

ساينس پوهان او جيالوجيستان (ځمکه پېژندونکي) ددې لوى خندق په اړه بيل بيل نظريات لري. تراوسه پوري ددې خندق اسرار لا ندي سم کشف شوي. ويل کيږي چې د ماريانا ګودال د لمر وړانګې په ملیارد کلونو کې ښکته نه دي رسېدلي.

په یو ګام کې د یخنۍ نقطې لاندې اوبه او په بل ګام کې ګرمې چینې وجود لري. او دومره ژوور دى چې د لمر وړانګي د بحر لاندنۍ سطحې ته هيڅ ندي رسېدلي او لاندي سطحه يې په بشپړ ډول مطلقه تياره او تورتم ده. د اوبو فشار دومره پکې زيات دى چې کوم ژوندى موجود نشي کولاى هلته ژوند وکړي ځکه د لوړ فشار له امله ددې باعث کيږي چې د ژونديو موجوداتو د بدن هډوکي مات شي. او د اوسپنې بيړۍ هم نشي کولاى دومره فشار وزغمي.

د سمندر له سطحې شاوخوا 11 زره متره لاندې د اوبو لاندې نړۍ شتون لري چې د ساینس پوهانو لپاره د تحقیق لپاره له اسرار او پراخه امکاناتو څخه ډکه ده.

دا د نړۍ ترټولو ژور ځای – ماریانا خندق کیسه ده.

د ماریانا خندق ژوروالی دا د سیارې ترټولو وژونکي ځایونه جوړوي. د تل لپاره په تیاره کې پوښل شوي، د اوبو تودوخه د 0 درجې سانتي ګراد څخه ښکته ده.

هغه څه چې دا د ژوند لپاره نږدې ناممکن کوي ​​ځکه چې موږ پوهیږو چې شتون لري د اوبو خورا فشار دی.

8 ټنه په هر مربع انچ ژوروالی سره لوړیږي.

د انسان په بدن کې هر ډول هوا ډکه ټوټه به د دې فشار لاندې د سترګو په رپ کې سقوط وکړي. د هوا څخه ډکې سږي به سقوط وکړي او هډوکي به مات شي. ماریانا خندق د ځمکې په کرسټ کې ترټولو ژور ځای دی.

“په زړه پورې، که تاسو د ماریانا خندق په ښکته کې د ایوریسټ غر کېښوده چې ترټولو لوړ غر دى، نو څوکه به بیا هم د بحر له سطحې څخه 2,133 متره ښکته وي. خندق د دوو ټیکټونک پلیټونو – د پیسفیک پلیټ او ماریانا پلیټ سره د ټکر وروسته رامینځته شوی یو پلیټ دی. د بل پلیټ لاندې مجبور شو، د زړو، ژورو سمندري قشرونو سره ښکته شو.

دا د لومړي ځل لپاره د 1960 کال د جنورۍ په 23 نیټه وه چې د خندق لاندې ناڅرګنده نړۍ ته د انسان ماموریت واستول شو.

د تریستی په نوم یوه اوبتل د سمندر پیژندونکي جاک پیکارډ او د متحده ایالاتو د سمندري ځواک بريدمن جان والش لخوا پیل شوي د اوبو لاندې نړۍ ته یې مخه کړه.

دوی دواړه په هغه وخت کې انسانانو ته د يو ناپېژانده اجنبی موجود ليدو شاهدان وو.

ترټولو لویه پوښتنه چې دوی یې د ځواب موندلو لپاره درلوده دا وه چې ایا د دې په څیر په خورا سختو شرایطو کې کوم ژوند شتون درلود.

د څلورو ساعتونو او 47 دقیقو له کښته کولو وروسته کله چې کښتۍ لاندې ته ورسیده ، پیکارډ بهر یو څه ولید.

هغه والش ته غږ وکړ او ورته یې وویل چې ما یو کب لیدلی دی. په څو ثانیو کې وروسته له هغه چې والش تایید کړه چې دا واقعیا یو فلیټ فش (پراخ جسمه کب) دی، لاندې سیټ د دوی لید بند کړ او دوی نشي کولی د هغه څه عکسونه واخلي چې دوی یې یوازې شاهدان وو.

د کلونو وروسته، سمندري بیولوژیستانو دا ادعا رد کړه، او ویې ویل چې دا ناشونې وه چې یو کب د دومره لوړ فشار لاندې شتون ولري، مګر دواړه په خپل حساب ټینګ ودریدل.

دا پوښتنه چې ایا ژوند د 11 زره مترو څخه ښکته په تیاره کې شتون درلود ، وروسته په ماموریتونو کې ځواب شو.

لا تر اوسه د خندق د ژوندانه بڼو په اړه لږ څه پیژندل شوي، مګر د رڼا، تیزابي او یخنۍ نشتوالي سره سره، له 200 څخه ډیر پیژندل شوي مایکرو ارګانیزمونه او کوچني مخلوقات، په شمول د کرسټاسیان او امفیپوډ په شمول، پیژندل شوي چې هلته ژوند کوي.

په ماریانا خندق کې موندل شوي ژوندي موجودات باکتریا، کرسټاسیان، سمندري ککرۍ، اکټوپس او کبونه شامل دي.

په 2014 کې، ترټولو ژور ژوندی کب، د 8000 مترو په ژوروالي کې، ماریانا snailfish ګوام ته نږدې ايالت کې وموندل شو. د امریکا د فضايي ادارې NASA پخوانی همکار، د سعودي عربستان د پاچا عبدالله د ساینس او ​​​​ټیکنالوژۍ پوهنتون سره د انزایمولوژیست په توګه کار کوي او د افراطیتونو، مایکرو ارګانیزمونو په اړه یې ډیرې څیړنې کړې دي چې د ماریانا خندق کې هم موندل شوي.

پوښتنه بیرته هغه څه ته ځي چې سمندري بیولوژیستانو د پیکارډ – ویلش په ناسته کې درلوده – دا څنګه ممکنه ده چې کب په دومره لوړ فشار شرایطو کې شتون ولري او څنګه د لمر وړانګې پرته په یخنۍ تودوخه کې ژوندي پاتې کیږي.

داسې انګیرل کیږي چې فشار د کلسیم شتون لپاره خورا ډیر دی. دا به د فقري هډوکي د منحل کیدو لامل شي مګر ماریانا کبانو د پام وړ موافقت رامینځته کړی. هغه کب چې د سمندر سطحې ته نږدې ژوند کوي ممکن د لامبو کڅوړه ولري چې له هوا څخه ډک وي. دا دوی سره مرسته کوي چې په اوبو کې تیر شي یا ډوب شي.

د ژور سمندر کبانو دا هوایی کڅوړې پریښودې ترڅو دوی ټوټه ټوټه نشي. د اوبو لاندې ژوند کې ډیری نور موافقتونه لیدل کیږي. بدنونه د هډوکو په پرتله ډیر کارټیلیج جوړ کړي، د کوپړۍ ځایونه او حتی د جنیټیک ارتقاء.

د دې لپاره چې حرکت او پروسې د لوړ فشار لاندې ترسره شي، دا د پروټینونو لپاره اړینه ده چې د ثبات سره شکل بدل کړي.

هغه جین چې دا ماده اړینه کوي، trimethylamine-oxide (TMAO) چې د دې لپاره اړین دی په مارینا سنیل فش کې یوه نه بلکې پنځه کاپي لري.

دوی حتی هغه غشاء لري چې غوړ لري، لکه د سبزیجاتو غوړ، په یخنۍ تودوخې کې د ټینګیدو مخه نیسي. ژور سمندري حیواناتو هم د لمر د رڼا لپاره بدیل موندلی، د انرژي او رڼا سرچینې په توګه. ځینې ​​​​ډیر تیز لید رامینځته کړی پداسې حال کې چې ځینې یې د لید اړتیا پریښوده ، ځکه چې دوی په لمس او کمپن تکیه کوي.

بایولومینسینټ ژوندی موجودات پخپله رڼا تولیدوي ترڅو ملګري راجلب کړي یا ډارونکي ښکار وکړي.

د فوتوسنتز د نشتوالي د جبرانولو لپاره، دوی د باکتریا لخوا ترسره شوي کیموسینتیز باندې تکیه کوي، کوم چې غیر عضوي مواد په عضوي بدلوي.

د کبانو جسدونه او حتی د لرګیو ډوبیدل د خوړو معتبر سرچینې دي.

د تیاره بحر د اسرار افشا کول ممکن نه یوازې د درملو، خواړو او انرژي سرچینو خورا مؤثره کشف کړي ، بلکه د وخت په کشف سره د وژونکي سونامي او زلزلې په څیر د ناورینونو مخنیوي کې هم مرسته کوي. تر ټولو لویه معما چې په ژوره کتلو سره حل کیدای شي، د ځمکې بدلیدونکی چاپیریال دی.

ژوند په سختو شرایطو کې شتون لري، لکه لوړ فشار، یخنۍ تودوخه او مطلق تیاره کولی شي د انسان سره د تکامل په اړه پوه شي چې ژوند ته لار هواروي لکه څنګه چې موږ پوهیږو.

څیړونکو هغه میکروبونه موندلي چې کیدای شي د انټي بیوټیک او د سرطان ضد درملو احتمالي سرچینې وي.

تر ټولو زړه بوږنونکی شی چې انسانیت د ځمکې مور سره ترسره کړی، هغه د خپلو ککړو پښو سره د پخوانیو منظرو رنګول دي. د یوې څیړنې له مخې چې په نیچر ایکولوژي او ارتقا کې خپره شوې ، په ماریانا خندق کې د ککړتیا کچه د نږدې صنعتي سیمو څخه ډیره وه. دا وړاندیز کوي چې د انتروپجنیک سرچینو څخه ککړتیا د بایواکومولوشن له امله زیاته شوې او پدې توګه د سیارې په ژور خندق کې لیدل شوي.

د خندق په لاندینۍ برخه کې پلاستیکي کینونه، د استعمال وړ لوښي او کڅوړې موندل شوي دي.

د برتانیا د شاهي ټولنې په ژورنال کې د یوې څیړنې پایلې ډیرې اندیښنې وې چې ادعا یې کړې وه چې په امفیپوډونو کې مایکروپلاستیک موندلی.

مایکروپلاستیک زموږ د سیسټم یوه برخه ده له پلاستيکي بوتلونو څخه تر مصنوعي جامو پورې چې موږ یې اغوندو.

ډاکټر کرن وايي چې دا اکثره د آسیا هیوادونو لکه چین او جاپان صنعتي سیمو ته رسیږي.

د خندق په لاندینۍ برخه کې د زلزلې له امله، کندې تر ټولو ژورو سیمو ته رسیږي.

“مایکرو پلاستیک د سمندري ژوند ته د زیان رسولو لپاره ښودل شوي، کوم چې دمخه د ډیر کب نیولو او د اقلیم د بدلون له امله زیانمن شوي. دا حقیقت چې موږ د دې ککړتیا دا ډول غیر معمولي کچه وموندله په حقیقت کې د اوږدې مودې، ویجاړونکي اغیزې کور ته راوړي چې انسان یې په سیار کې لري. ډاکټر رام وویل.

د میشیګان پوهنتون یوه تازه څیړنه وموندله چې د نږدې سطحې اوبو څخه د کبانو ډوب شوي مړي خندق ته زهرجن پارا ککړتیا رسوي.

د دې نیوروټوکسین کشف یو خطرناک رجحان په ګوته کوي.

د اوبو لاندې 11 زره متره د زهرجن سفر لپاره اوږد واټن دی.

ډاکټر رام وویل، “د څیړنو له مخې، د ډبرو سکرو د بریښنا فابریکې، د سمنټو فابریکې، سوځیدونکي، کانونه او نور عملیات فضا ته زهرجن مواد رسوي. دا پارا بالاخره د باران، دوړې او د سیندونو او سیندونو څخه د اوبو په جریان کې سمندر ته رسیږي.”

هغه څه چې لاندې دي ډیر خطرناک دی،

مایکروبونه دا پارا په ځانګړي ډول زهرجن شکل بدلوي چې د میتیلمرکوري په نوم یادیږي چې په کب کې رامینځته کیږي.

دا زهرجن کولی شي د خلکو عصبي ، معافیت او هاضمي سیسټمونو او ځنګلي ژوند ته زیان ورسوي چې ککړ شوي سمندري خواړه خوري.

ډاکټر رام زموږ د چاپیریال او روغتیا پالیسیو بیاکتنې وړاندیز کوي. هغه د هند او د سویلي آسیا د نورو هیوادونو په اړتیا ټینګار کوي چې د دوی د سکرو څخه د بریښنا په فابریکو کې د پارا د اخراج کنټرولونه نصب کړي.

په زړه پورې خبره ده، لکه څنګه چې په هډال زون کې د اجنبی ژوند په اړه باور کیږي، لاندې ته سفر ندی.

په 2012 کال کې د هالیوډ مشهور فلم جوړونکی جیمز کامرون د 10,989 مترو په لوړوالي کې د یو ریکارډ سولو نزول لپاره په یو زیربنا کې ‘پړسیدل’ و. هغه د پیکارډ او ویلش وروسته دریم کس شو چې دا بریا ترلاسه کوي.

تېر کال، د ناسا پخوانی ستورمزلی کیتی سلیوان، چې لومړنۍ امریکایی ښځه هم وه چې فضا ته ولاړه وه، د چلنجر ډیپ ته یې ډوبه وکړه او لومړنۍ ښځه شوه چې دا کار یې وکړ.

د ماریانا خندق اکثریت اوس د ماریانا خندق سمندري ملي یادګار د یوې برخې په توګه د متحده ایالاتو خوندي سیمه ده.

پداسې حال کې چې د ډیری خصوصي اتباعو لپاره دا ستونزمنه ده چې د سمندر له سطحې څخه د 100 فوټو څخه ډیر سفر وکړي، د انسان اشغال شوي وسایط (HOVs) په نوم ګاډي کارول کیدی شي چې ساینس پوهان ژور سمندر ته لیږدوي.

مونږ تراوسه نه پوهيږو او معلومات نشته چې ايا ريښتيا د ماريانا خندق کې ژوندي موجودات شته که وي نو څنګه ساختار او جسامت به لري…

د ماريانا خندق تراوسه هيڅ انسان ندى توانېدلى چې هلته کښته شي او وګوري چې هلته څه روان دي او اسرار يې کشف کړي.

تاسو څه نظر لرئ؟ چې هلته به څه وجود ولري د ځمکې په لاندنۍ بحري سطحه کې چې د لمر وړانګي قطعاً هلته وجود نه لري او نه ورته رسيږي د تورتم يوه ويرونکي نړۍ ده ايا اجنبي موجودات به شتون ولري که نه؟ …

په دې اړه ډېر هاليوٶډي ساينس فيکسشن فلمونه جوړ شوي چې هر څوک بيل بيل نظريات لري.