جنبش تحفظ پشتون تحت رهبری منظور پشتون چگونه آغاز شد؟/۱

بعد از نشرمقالۀ «مرگ پرشکوه گیله من وزیر» استاد شهباز نورزی استاد پوهنتون زرنج نیمروز از من خواهش نمود تا دربارۀ منظورپشتون رهبرجنبش  تحفظ پشتون چیزی بنویسم.برایش وعده دادم که این خواهش اورا برآو ده میسازم.به نظرم آمد تا سخن را با کلام زیبای استادمومن یکی از نویسندگان منحصر بفرد جامعه شناسی افغانستان وبخصوص جامعه  پشتون آغاز نمایم که تا کنون چند کتاب  جامعه شناسی از او دربارۀ افغانستان  وجنبش خدائی خدمتگاران وجنبش حراست پشتونها خوانده ام.وی درباره جنبش  های  اجتماعی مینویسد:

 « نخست باید توصیح نمود، که نهضت‌ها، شورش‌های مردمی است، که در وجود  تشکل های اجتماعی و سازمانهای اجتماعی عرض وجود میکنند.  شورشهای ملی در اصل بخشی از تاریخ مبارزه با پدیده استعمار بوده‌اند.  و یا در داخل علیه استبداد بودند، مانند نهضت مشروطیت. اما، جنبش  یا تحریک، معمولاً مبارزاتی است که مردم یک سرزمین علیه استعمار برای استقلال کشور خود انجام می‌دهند. مانند جنگ اول، دوم، و سوم افغان -انگلیس.  در کنار این، جنبش هايی که به فعاليت انقلابی می پردازندجنبشهای دیګری هم وجود دارند.»

نویسنده درادامه مطالب فوق می افزاید:« اکثرِ از جنبش های اجتماعی، خيلی کوچک هستند و شايد تعداد اعضای آنها بيش از چند ده نفر نباشند، جنبش های ديگری ممکن است هزاران يا حتی ميليونها نفر را در برگيرند.  درین رابطه، بنا بر منابع تاریخی در آغاز  قرن  21  جامعه پشتون در دو طرف خط دیورند نهایت عقب مانده و بخش های از آن بطور مستعمره  و خود سر، دشمنی ها و روابط اجتماعی در سطح  پایین و مملو از نادانی وجهل قرار داشت.  زمینه های تعلیم و تربیه قصداً از جانب استعمارمحدود گردیده بود. انگلیسها  از طریق ملا های استخدام شده در میان مردم تبلیغ میکردند.  طور نمونه، اگر فرزندان تان به مدرسه بروند از بهشت محروم میشوند.»

ودرباره جنبش نجات پشتون ها  تحت رهبری “منظور پشتون” نویسنده  میگوید:«این جنبش  از کوچه و قریه آغاز گردیده است، رهبر این جنبش  منظور پشتین آدم تحصیل کرده است  او علل عمده مصیبت  مردم خود را نیک درک نموده است. به قول خودش « سیاست ضد پشتونِ حاکمان و استبلیشمنت پنجاب، نا آگاهی، بی اتفاقی و خواب غفلت خود پشتون هاست،»  همان دردِی که باچاخان حس میکرد :«بی سوادی و بی اتفاقی عامل تباهی ماست ». بعد از یک وقفه طولانی،  یعنی پس از غفار خان، “منظور پشتین”  اولین جوان مبارز  است، که میگوید در عقب این همه ناروایی دولت پاکستان و استخبارات آن  قرار دارد.  پشتون های منطقه می‌گویند، که از سال های 1980 به این ‌طرف، دست کم سه نسل از پشتون ها با قیمت جان خود تاوان جنگی را می‌دهند، که از بیرون بالای آنها تحمیل شده است. نخست جنگ سرد و رقابت ها میان شوروی پیشین و ایالات متحده امریکا، این منطقه را به میدان جنگ مبدل ساخت، پس از آن جنگ میان اسلامگرایان افراطی و غرب، مردم این منطقه را بی خانه و آواره ساخته، از نعمت های اولیه زنده گی محروم گردانید.    وضعیت فعلی نشانگر این امر است، که مردم این خطه دیگر تحمل این اهانت را ندارند و آنها در سرزمینی این رنج وعذاب را میکشند که قبل از تولد پاکستان فرمانروایان آن بودند. با رهبری کردن درد مردم، “منظور پشتین” در زمان کوتاه به یک رهبر  و پیشوای  داد خواه، وجدان بیدار مردم  و ناجی  مردم مبدل میگردد.»( بشیرمومن، سایت اسمائی اپریل2018، جامعه شناسی خدایی خدمتگاران وجنبش حراست پشتونها)

          دربارۀ ظهورجنبش نجات پشتونها میتوان علاوه کرد که پاکستان در پنج  دهه اخیر با وجود استفاده ابزاری از نیروی پشتونها برای دفع اتحاد شوروی از تجاوز برقلمرو خود، درعین حال سعی کرده است تا قوم پشتون را درمجموع مردمان وحشی وتروریست به جهانیان نشان بدهد وطوری ذهنیت سازی نماید که اگرهرگونه جنایت ضد بشری علیه آنها انجام دهد ، آنرا رنگ مبارزه با تروریستان قلمداد کند.درحالی که پشتونها فطرتا تروریست نیستند، بلکه مردمان ازادی دوست ودین دوستی اند که بخاطر حفظ ازادی وصیانت از معتقدات خود با سلطه  بیگانه ها ضدیت نشان میدهند و طبق نقشه های آی اس آی بلا وقفه کشته میشوند.

بعد از قتل نقیب الله محسود جوان خوش هیکل وخوش سیمای وزیرستانی درکراچی،جنبش «تحفظ پشتونها» با سرکردگی منظور پشتون از اهالی وزیرستان جنوبی سر بلندکرد.منظور پشتون یک جوان تحصیل کرده وزیرستانی است که خود وخانواده اش براثر بمباردمان وزیرستان درسالهای 2007تا2013از زادگاه خود مجبور به فرار به دیره جات وشهرهای دیگر شدند وپدرش که معلم بود سعی نمود تا فرزندش را برای تحصیل وفراگرفتن علم ودانش تشویق نماید. منظور پشتون تحصیل خود را تاسطح لیسانس پیش برد وپس از ختم تحصیل باری خواست از زادگاه خود بازدید نماید، اما عساکر ونیروهای نظامی مستقر در زادگاهش به او اجازه ندادند تا دهکده وخانه خود را که در زیر بمباردها به ویرانه مبدل شده بود، ببیند، با دل پرغصه از وزیرستان برگشت وبه فکر راه نجات قوم پشتون از ذلت وبدبختی وآوارگی وبه اسارت گرفتن شان افتاد.اودرماه فبروری 2018 با تعدادی از دوستان وهمفکران خود به  شهرهای مختلف پشتون نشین سفرکرد وبا جوانان ملاقات نمود ودرد ورنجهای تحمیل شده برپشتونها را به آنها تشریح کرد، بالمقابل با استقبال گرم جوانان با احساس پشتون مناطق دیگرچون دیره جات و وزیرستان شمالی وجنوبی وکرم ومومند و باجور وصوات و اورکزی  روبرو گردید. وهمگی احساسات خود را  برضد ستم ملی وتوهین وتحقیری که از سوی نظامیان پنجابی درحق آنها اعمال میگردد، با او درمیان گذاشتند . دعوت او برای به اتحاد پشتونها شورو هیجان بی  نظیری را در میان خلق های پشتون آنسوی خط تحمیلی دیورند ایجاد نمود.

آقای عبدالکریم رحیم  درمقاله ای (د پښتون تحفظ تحریک بریالیتوب په افغانستان کی د سولې ضمانت کوی)میگوید: «علت این جنبش ازاثر مظالم اردوی پاکستان بر قوم مسعود دروزیرستان است  که از طرف یک تعداد جوانان محلی که تعداد شان  به 25 نفر میرسید آغاز شد. منظوراحمد پشتون که آغازگر این جنبش است، میگوید: بدتر از بد اینست که یک سپاهی ترا ایستاده کند، وبه تو دشنام بدهد و تو به او گفته نتوانی که چرا؟ و اگر برایش گفتی که چرا؟ آنگاه بی عزت خواهی شد، لت و کوب خواهی شد، بندی خواهی شد وبالاخره  مفقودالاثر خواهی شد.

درمناطق مختلف وزیرستان  (تاآغاز جنبش تحفظ پشتون در2018) 40 هزارنفر وزیرستانی از طرف اردوی پاکستان کشته شده بودند و 32  هزار نفر لادرک شده بودند که درآن جمله 1400 تن زن و 170 هزارمنزل ویران شامل بودند. در مناطق قبایلی در هر کوچه پوسته های تلاشی توظیف شده تا  مردم محل  را توهین و تحقیر کنند. در کنار این،در مناطق قبایلی قیودات شدیدی  وضع شده  تا معلوم کنند که مردم در بازارچی میکنند؟ مردم از یک قریه به قریه دیگر رفته نمیتوانند،[زیرا]  منطقه از مین فرش شده [که برای رفت وآمد خطرناک است.] بنابرین مردم قیام کردند  و بر ضد حکومت و بخصوص بر ضد اردوی پاکستان صدای اعتراض خود را بلند نمودند.

جنبش تحفظ  پشتون برای توقف  همین ظلم وناروایی ها سعی و تلاش خود را شروع کرد. دراین میان در کراچی یک جوان بنام نقیب الله  مسعود از طرف پولیس دستگیرشد برای رها کردنش پولیس از وی پول  میخواست، اما نقیب الله پول نداشت تا خود را خلاص کند،  بالاخره او را در زیرلت وکوب کشتند و اعلان کردند که پټهان بود و در مقابله با پولیس کشته شد.

در کراچی اقوام مسعود دست به اعتراض زدند وخواهان عدالت شدند. بالاخره این اعتراضات سراز وزیرستان کشید.آنها از دیرۀ اسمعیل خان زیرنام«تحریک تحفظ مسعود» برای اعتراض بسوی اسلام آباد حرکت کردند. منظور احمد پښتون که در آن وقت هنوز بنام مسعود یاد میشد میگوید:«ما در راه استقبال و حمایتی که از پښتونها دیدیم این تحریک خود بخود به« تحریک تحفظ پښتون ها» مبدل  شد و خودش نیزبه  منظور پشتون مسمی گردید.»

آقای حکیم می افزاید:«برای اولین بار این جوان(منظورپشتین) آن چیزهایی را بیان کرد که در پاکستان کسی جرئت نداشت نام آن را بر زبان بیاورد:«هرکجا که تروریست است  در پشت آن یونیفورم اردواست.» منظوربا صراحت ازظلم وستم اردوی پاکستان انتقاد کرد.این کار را هیچکس در گذشته نکرده بود.منظور پښتون میگوید که وکیل مردم مسعود در پارلمان پاکستان، مولوی معراج الدین،از اردوی  پاکستان انتقاد کرد، چهار روز بعد در پیش دروازه خانه خود به قتل رسید.این همراهان منظور از قول جنرال اردوی پاکستان جنرال عبدالقادر بلوچ خاطر نشان ساختند که او میگوید:ما از وزیرستان یک تروریزم نر ساختیم که از اینجا علیه افغانستان عملیات تروریستی انجام دهد. قریه جات وزیرستان، سوات، باجوړ، مومند، افریدی و ورکزی بمبارۍ میشوند وبعد خانه ها و مغازه ها و دکان های همان کسانی که روزی پاکستان را ساخته بودند ویران میگردد.جنبش تحفظ  پشتون برای توقف  همین ظلم وناروایی ها سعی و تلاش خود را شروع کرد.» (سایت دعوت میدیا24-2/4/ 2018)

منظور پشتون برای نجات مردم خود از کشتارها واختطاف های مکرر شان توسط نظامیان پنجابی به پا خاسته است و چون درد او دردهمه پشتونها است، صدای او طوفانی از خشم وانزجار مردم را علیه حکومت ونظامیان پاکستان برانگیخته است.

منظور پشتون درسخنرانی های خود ب ای اولین باراز واقعیت های ملموس پرده برداشت و نظامیان ونیروهای امنیتی و استخباراتی پاکستان  را مسئول وعامل اصلی ترورواختطاف جوان های آگاه وروشنفکر وهنرمندان وشاعران ومعلمان در تمام صوبه سرحد وایالت پشتونخوا ودیره جات خواند واز حکومت پاکستان خواست تا پشتونهای زندانی را آزاد کند و اگر کشته شده باشند دلیلی کشتن آنها را به مردم بگوید ویا اینکه مسببین این قتل ها را مجازات کند.

به گزارش بی بی سی :«افراسیاب ختک، سناتور سابق، می‌گوید: “گدازه های آتشفشانی در تمام این سال‌های پر از مشکل و تلاطم انباشته شد و منتظر فوران بود. دیر یا زود این [حادثه]روی می‌داد.” روز ۱۳ جنوری وقتی که یک جوان بنام نقیب‌الله از اهالی وزیرستان جنوبی در یک “حادثۀ ازقبل طراحی شده” کشته شد زمان فوران فرارسید. پولیس اعلام کرد که او از گروه‌های مسلح تندرو بوده ولی خانواده اش می‌گویند او آرزو داشت مُدل شود. همین حادثه جرقه برگزاری تظاهرات شهر اسلام آباد را زد. ابتدا کسی توجه چندانی نکرد ولی به مرور شمار معترضان افزایش یافت. یک کانتینر به محل آورده شد و آن را به صحنه‌ای مجهز به سیستم صوتی بدل کردند. سخنرانی‌ها شروع شد و در برخی از آنها به شدت از نهادهای امنیتی انتقاد شد. پس از ده روز به یک جنبش وسیع تر “برای نجات پشتونها از استبداد” نهادهای امنیتی پاکستان بدل شد. مردم از نقاط مختلف و دور دست برای شرکت در اجتماع به اسلام آباد آمدند و بسیاری عکس‌های افراد مفقود شده را آورده بودند و به دنبال اطلاعات در مورد آنها می‌گشتند.

منظور پشتین می‌گوید:”من فقط از وضعیت در منطقه خودم مطلع بودم. ولی وقتی ماجراهایی را که در مناطق دیگر اتفاق افتاده شنیدیم ،در سوات و یا باجور، متوجه شدیم که همه جا وضعیت همینطور بوده است.”او به حادثه‌ای اشاره می‌کند که دو هفته قبل از بازداشت خود در اکتبر گذشته باعث تظاهرات شد.یک سرباز بر اثر انفجار بمب در روستایی به نام شامکی در وزیرستان جنوبی کشته شد.”ارتش در منطقه حکومت نظامی برقرار کرد و به همه مردم دستور داد از خانه‌های خود بیرون بیایند. آنها زنها را مجبور کردند در یک طرف بنشینند و بعد مردها را تک به تک در برابر چشمان آنها شکنجه کردند[.مردان را بروی شکم میخوباندند وبعد باجفت پا برپشت شان خیزمیزدند] یک پسر بچه‌ای که صرع داشت در حالیکه پدر و مادرش تماشا می‌کردند زیر شکنجه جان داد.

منظور پشتین می‌افزاید:”وقتی دلشان می‌خواهد ما را بمباران می‌کنند، وقتی دلشان می‌خواهد برای ما خوارکه می‌فرستند و وقتی به نفع شان هست مردم ما را بفرستند که دیگران را بکشند آنها را آموزش می‌دهند و به آنها کمک می‌کنند. 30سال طول کشید تا ما مردمان قبیله‌ای بفهمیم که با روس‌ها نه به خاطر اسلام، بلکه به خاطر پول ‌ های که پاکستان از امریکا میگیرد،جنگیدیم.»  (  بی بی سی ،26 اپریل 2018).

سیاستمدار ملی پښتون ، افراسیاف خټک، میگوید: « تحریک تحفظ پښتون» یک حرکت خود جوش است و از احزاب سیاسی جلو تر قرار دارد.تمام خواسته های این جبنش مشروع ودر چوکات قانون اساسی پاکستان مطرح شده است. اینها میگویند افراد لادرک آنها یا آزاد شوند و یا محاکمه گردند ؛ محلات شان از وجود ماین ها پاک شوند؛ قاتل نقیب الله مسعود افسر پولیس ګرفتار و محاکمه شود؛ درمناطق قبایلی قیودات وظع شده نظامی ختم شود؛ به مردم متضرر تاوان داده شود، و قوتهای نظامی از مناطق قبایلی خارج شودد (بعد از تشکیل پاکستان، جناح با پشتونها تمام مقررات دوران حاکمیت انگلیس را دراین مناطق پذیرفت و براساس این مقررات اردوی پاکستان باید به مناطق قبایل داخل نه شود.)

اگر این جنبش به این موفق شود که خواسته های خود را بردولت پاکستان که در واقعیت همین اردو میباشد، بقبولاند، پس:-اقتدار بالاتر از قانون اردو وتقدس مآبی اش پائین می آید.

–تروریستان داخلی وخارجی ازمناطق قبایلی بیرون ساخته میشوندوصلح دراین منطقه قایم خواهد شد.

–اعتماد و حیثیت قبایل  پښتون دوباره اعاده میشود.(برگرفته از دعوت میدیا24)

باقی دارد