پیامدهای پروژه اقتصادی تاپی بر امنیت افغانستان / سبحان امیری

قرار است کار عملی خط لوله گاز تاپی تا روز جمعه آینده  از ترکمنستان به کشورهای افغانستان، پاکستان و هند آغاز شود و آمادگی ها برای مراسم کار عملی آن در ولایت هرات رسما  آغاز شده است و اکنون شهر هرات چهره یی زیبای از انکشاف اقتصادی را به خود گرفته است  .

براساس توافق‌نامه‌‌های جداگانه‌ای که میان کشورهای افغانستان، ترکمنستان، پاکستان و هند به امضا رسیده‌، دولت افغانستان می‌تواند طی سی سال سه میلیارد مترمکعب گاز از خط لوله گاز «تاپی» استفاده کند.
استفاده افغانستان از خط لوله گاز تاپی به سه دوره زمانی ده‌‌ساله تقسیم شده است که در این دوره‌ها در مجموع سه میلیارد مترمکعب گاز استفاده کرده‌ می‌تواند.

پروژه گاز تاپی نه تنها یک پروژه اقتصادی است بلکه فرار از یک پروژه اقتصادی یک اقدام سیاسی میان کشور ها نیز است .

بحث‌ها و مذاکرات در مورد آغاز به کار پروژه «تاپی» از یک دهه پیش در زمان حکومت حامد کرزی رییس جمهور پیشین کشور آغاز شده بود، اما به‌دلیل اختلافات سیاسی میان برخی از این کشورها به ویژه هند و پاکستان و هم‌چنین افغانستان و پاکستان و نبود امنیت در مسیر عبور این خط لوله گاز در خاک افغانستان و پاکستان، روند راه اندازی این پروژه را به تعویق انداخته است .

در حالی که روابط میان افغانستان، پاکستان و همچنان پاکستان و هند همواره پر تنش بوده است این پروژه میتواند یک اقدام بزرگ سیاسی باشد و این پروژه از رهگذر  بهبود روابط میان کشور ها تاثیر به سزایی میتواند داشته باشد زیرا منافع این کشور ها در این پروژه بزرگ اقتصادی گره خورده است .

ترکمنستان که دارای چهارمین ذخیرگاه بزرگ گاز در جهان است، در نظر دارد که سی میلیارد مترمکعب گازش را از طریق پروژه «تاپی» به کشورهای هند و پاکستان انتقال دهد. طول این خط لوله گاز نزدیک به دو هزار کیلومتر برآورد شده که هشت‌صد کیلیومتر آن از خاک افغانستان عبور خواهد کرد.

ولایات هرات، فراه، هلمند و قندهار در مسیر عبور خط لوله گاز ترکمنستان به کشورهای هند و پاکستان قرار دارند. در طول مسير خط لوله گاز تاپی، ١٢ پمپ فشار نصب می‌شود كه پنج پايه آن به ارزش يك ميليارد دالر، در داخل افغانستان خواهد بود.

دولت افغانستان انتظار دارد که بر علاوه تهیه گاز مورد نیازش از این لوله، سالانه نزدیک به چهارصد میلیون دالر نیز از بابت انتقال گاز ترکمنستان به کشورهای هند و پاکستان به‌دست آورد. هزینه این پروژه از هفت تا نه میلیارد دالر تخمین شده است.

هر چند که روابط میان هند و افغانستان با پاکستان بر سر حمایت این کشور از گروه های تروریستی و پناه دادن آنان در خاک اش هرازگاهی پر تنش و چالش زا بوده است اما امیدواری ها بر این است  پروژه تاپی بتواند پاکستان را از حمایت گروه های تروریستی منصرف ساخته و توجه این کشور به حمایت از پروژه های اقتصادی به جای تروریزم و تروریست پروری معطوف سازد .

هر چند نگرانی های از تطبیق این پروژه در داخل افغانستان به دلیل وضعیت امنیتی در کشور وجود دارد اما مقام های امنیتی افغان گفته اند که نیرو های افغان آماده اند که امنیت این پروژه بزرگ اقتصادی در افغانستان را تامین کنند .

تطبیق پروژه های بزرگ اقتصادی مانند پروژه تاپی میتواند تاثیر مثبتی بر زندگی مردم افغانستان نیز داشته باشند . افغانستان اکنون از هر زمان دیگر نیاز دارد که اجماع کشور های منطقه و جهان را در مورد افغانستان و اقتصاد این کشور به دست بیاورد تلاش نماید که افغانستان از این وضعیت شکننده و نا بسامان بیرون کند . پروژه گاز تاپی یک نمونه خوبی از همکاری و سمبول تمرکز کشور های دخیل در این پروژه است .