در مورد سفیر افغانستان در مسکو/ توریالی غ ج

نویسنده : توریالی غ ج

اینک نزدیک به یک سال و شش ماه از تقرر محترم دُکتور عبدالقیوم کوچی به حیث سفیر کببیر و نمایندۀ فوق العادۀ جمهوری اسلامی افغانستان در روسیه میگذرد.

منحبث یک مأمور عادی وزارت امور خارجۀ افغانستان، قبلاً با محترم دُکتور کوچی هیچگونه معرفت و آشنائی شخصی یا حکومتی نداشته ام. لیکن پس از تقرر شان به کُرسی سفارت افغانستان در مسکو که یکی از سفارتخانه های مهم و حساس کشور ما می باشد، به مثابۀ یک کارمند مسلکی این وزارت توجه خود را در قبال کارکردها، برخوردها، روش و طرز مدیریت آقای کوچی متمرکز ساختم.

به یاد دارم، در آستانۀ عزیمت محترم کوچی به مسکو به حیث سفیر، آقای الکساندر مانتیسکی سفیر روسیه در کابل از ایشان دعوت بعمل آورده و به افتخار تقرر او ضیافتی پُر شکوهی در عمارت سفارت روسیه برپا نمود.

تصادفاً یکی از دوستانم نیز  با جمع کثیری از افغانها در این ضیافت  اشتراک نموده بود. دوستم به من حکایت میکرد که پس از اشتراک در ضیافت به او یک نوع احساس دوگانه دست داده بود : همزمان هم احساس افتخار میکرد و هم تعجب ! دوستم علاوه کرد : سفیر روسیه در ضیافت سخنرانی نمود، و او  این سخنرانی را از روی کاغذ از قبل آماده شده به لسان مادری خود  قرائت کرد. وقتی که نوبت به داکتر کوچی رسید، موصوف در حدود نیم ساعت صحبت نهایت با مضمون، موزون نموده، و مهمتر آنکه تمام سخنرانی خود را بدون کاغذ و یادداشت های از قبل آماده شده به زبان روسی انجام داده موجب حیرت و حرمت حاضرین گردید. شخص سفیر و سایر دپلوماتهای سفارت روسیه و افغانهای که به زبان روسی بلدیت دارند از طرز تکلم روان محترم کوچی به لسان روسی تمجید و تقدیر نمودند. دلچسپ تر آنکه آقای کوچ 47 سال قبل از امروز یکی از پوهنتون های با پرستیژ اتحاد شوروی “امروز روسیه” ، یعنی “پوهنتون دولتی مسکو” را در رشتۀ “حقوق و علوم سیاسی”  به اتمام رسانیده است و طی تمام این مدت به لسان روسی عملاً تکلم و محاوره ننموده و هیچگاه به آنجا سفر نکرده بود.

معلومات مؤثق من نشان میدهد دُکتور کوچی در تأریخ مناسبات افغانستان با روسیه (قبلاً اتحاد شوروی) اولین سفیری است که به زبان کشور میزبان تسلط مسلکی و کامل دارد. تسلط به زبان دولت میزبان و آگاهی همه جانبۀ مسلکی از  کشور مقیم اصل مهمی است که کشورها حین تقرر سفراء و سایر دپلوماتهای برجسته آنرا جداً مدنظر میگیرند. باید تذکار داد که دُکتور کوچی یک قسمتی از تحصیلات خود را در یکی از انستیتوتهای ایالت کالیفورنیای امریکا در سالهای هجرت کسب نموده و بزبان انگلیسی نیز تسلط کامل داشته و در اکثر مجالس دپلوماتیک و فرهنگی به زبان انگلیسی صحبت می نماید.

اخیراً در برخی از نشریه های مغرض، متعصب، ذهنیت ساز و ترویج کنندۀ تفرقه و بدبینی میان افغانها، و مخصوصاً به هدف توهین و تحقیر افغانهای با نام و عزت، دانشمند، چیزفهم، پُرکار و متعهد به منافع علیا و ملی کشورما افغانستان، نوشته های که مراد شان آسیب رساندن به نام نیک و حیثیت بلند سفیر دُکتور کوچی می باشد اینجا و آنجا در شبکه های اجتماعی به نظر میرسد.

تا جائیکه من مشاهده نموده ام، بیشتر تخریبات و عقده گشائی ها در دو بخش متمرکز بوده اند :

– گویا رئیس جمهور اشرف غنی، خویشاوند نزدیک خود، یعنی کاکای خویش را به کُرسی سفارت مقرر نموده است

– اینکه گویا سن داکتر کوچی بالا رفته است.

طوریکه قبلاً یاد آور شدم، به حیث کسیکه قبل از تقرر آقای کوچی، با ایشان هیچگونه معرفتی نداشته ام، و اکنون هم  آشنائی مستقیم ندارم، علاوه بر آن،  استخدام و انفکاک من نیز وابسته به ارادۀ موصوف نیست. لیکن، به صفت یک مأمور بی طرف، مسلکی و آگاه وزارت امور خارجۀ افغانستان، از چگونگی انجام وظایف و سایر کارکردهای سفرای ما در خارج از کشور، که از یک سو کارمندان وزارت محسوب می شوند و از جانبی دیگر نمایندگان با صلاحیت ملت ما در بیرون استند، فعالیت های شانرا تعقیب مینمایم.

چون در اینجا حرف از محترم کوچی در میان است و نه از سایر سفرای ما در خارج، پس می پردازم به ارایۀ معلوماتی که من از داخل سفارت افغانستان در مسکو و افغانهای مقیم آنجا (روسیه در کُل) در دسترس دارم. باید عرض شود که شخص خودم در صحت و عینیت معلومات ذیل هیچگونه شک و شبهۀ ندارم.

این استدلال که گویا رئیس جمهور افغانستان، محترم دُکتور عبدالقیوم کوچی را بر بنیاد اصل قرابت به حیث سفیر تعیین نموده است، ادعائی است کاملاً  کاذب و بی بنیاد، به دلایل آتی :

– طوریکه در بالا هم تذکر داده شد، آقای کوچی تحصیلات مرتبط در عرصۀ حقوق، علوم سیاسی و دپلوماسی دارد. دوم اینکه، جناب شان تجربۀ کافی اجرای مأموریت دپلوماتیک پس از اتمام تحصیل و تقرر شان در روزارت امور خارجۀ وقت، از جمله در همین سفارت (مسکو)، سفارت افغانستان در هنگری و سفارت افغانستان در بلغاریا دارد.

پس از رهائی از حبس 18 ماهۀ رژیم خلق- پرچم به وی پیشنهاد شد تا در سفارت کشور ما در بوداپست منحیث مستشار ایفای وظیفه نماید. اما از آنجائیکه اهداف  رژیم آنوقت ملی گرایانه نبوده و در تضاد با فرهنگ، دین و آئین و عقاید مردم افغانستان قرار داشته، دُکتور کوچی به این پیشنهاد تن نداده بزودی از انجام وظیفه در آنجا کناره گیری نموده، آن کشور را که یکی از اقمار اتحاد شوروی سابق بوده ترک کرده و در کشور اتریش تقاضای پناهندگی سیاسی نمود.

پس از برگشت از مهاجرت، محترم کوچی منحیث مشر منتخب قوم بزرگ و محترم “احمدزی”  از طرف مردم انتخاب گردید. قابل یادآوری است که “احمدزی” یکی از پُرکمیت ترین اقوام افغانستان بوده، متشکل از (9) قبیله بوده و تعداد آن در حدود چهارنیم میلیون نفر می باشد. آقای کوچی در کنار فعالیت های مردمی – اجتماعی، به حیث وزیر مشاور رئیس جمهور افغانستان نیز  انجام وظیفه می نمود.

بنابرین، این ادعا که گویا در قسمت تقرر محترم دُکتور کوچی از نیپوتیزم کار گرفته شده، از بنیاد نادرست و بهتان و عمل عقده مندانه و تعصب آمیزی  بیش نیست.  طوریکه در فوق مختصراً توضیح گردید دُکتور کوچی تمام شایستگی، برازندگی و تجارب احراز کُرسی سفارت را داشته و دارا می باشد. افزون بر آن، طی مدت زمانی (بیش از یک و نیم سال) که تصدی سفارت مسکو را به عهده دارد، او با دراید، تعهد، وطندوستی و فهم مسلکی خود به اثبات رساند، که کُرسی سفارت (ظاهراً در  سفارت همچو مسکو)  مقام خاصی نبوده، ایشان می توانند کُرسی های به مراتب بالا تر و تأثیر گزار را بطور عالی مدیریت و رهبری نماید. باور من این است که از تجارب، مدیریت عالی و سایر اندوخته های دُکتور کوچی می توان در عرصه های خطیر و بلندتر ادارۀ دولتی افغانستان بهره برداری صورت بگیرد.

در مورد گویا بالا رفتن سن و سال محترم کوچی

مبرهن است که این استدلال از ذهن و تفکر نهایت ناتوان برخی از حلقات قومگراء، سکتاریست، انتقامجو، متعصب و عقده مند منشه میگیرد. قبل از هم این ادعا فاقد بنیاد حقوقی بوده،  و در تضاد صریح با اخلاق مروج  چه در جامعۀ افغانی و چه هم در سایر جوامع قرار دارد. به دلایل ذیل :

همکاران ما در سفارت افغانستان مقیم مسکو ( قابل ذکر است که در جمع کارمندان سفارت اشخاص و افراد از تمام اقوام و مذاهب کشور کار مینمایند، و اکثر آنها به قوم محترم کوچی مربوط نمی باشند)، به آن باور اند که سفیر دُکتور کوچی، صرف نظر از بلندی سن یکی از پُر کارترین و فعالترین سفراء در تأریخ سفارت افغانستان در این کشور و غالباً دیگر کشورها است. موصوف همه روزه در 24 ساعت بیش از 15 ساعت کار مینماید. به همه امور سفارت (قنسولی- سیاسی- فرهنگی – اقتصادی- نظامی…) به وجه احسن رسیدگی نموده و نظارت همه روزه و همه بعمل میاورد. او توانسته است (صرف نظر از منفی گرائیهای موجود در داخل کشور) یکی از بهترین فضای کاری را میان کارمندان سفارت، از پیاده الی مستشار و شخص سفیر ایجاد نماید. سفیر دُکتور کوچی توانسته است مناسبات نهایت دوستانه، وطنی و اعتماد متقابل را با تمام اجتماعات متنوع افغانها در روسیه، بدون تبعیض و برتری جوئی ایجاد نماید. با نمایندگان این سازمانها و اجتماعات چه بطور انفرادی و چه هم به طور دسته جمعی و یا هم حسب تقاضای شان  بطور منظم ملاقات مینماید، به مشکلات، پیشنهادات و ملاحظات شان در حد صلاحیت های موجودۀ سفارت و در چهارچوب قوانین نافذۀ کشور همواره رسیدگی مینماید.

توسعه، تعمیق مناسبات با کشور میزبان یکی از وظایف اصلی سفارت بوده و محترم کوچی در این عرصه دست آوردهای قابل ملاحظه دارند… گزارش های دست داشته نشان میدهد که انکشاف و تغییر بنیادی در روابط ما با دولت روسیه مطابق منافع ملی دو کشور در عرصه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی وغیره در حال وقوع اند و ما همه در آیندۀ قریب شاهد تحولات جدی و مثمر در این زمینه خواهیم بود. سهم، اراده و فعالیت خسته گی ناپذیر دُکتور کوچی منحیث سفیر فعال و با انرژی ما در این راستاء انکار ناپذیر و محور اصلی محسوب میگردد.

برای کسب ثبوت سخنان ما، هر علاقمند می تواند با سفارت افغانستان در مسکو  داخل تماس شده و از اولین کارمند سفارت جویای اوضاع عینی  در داخل سفارت و  فعالیت های سفیر  و سایر کارمندان آن گردد.

نظ ر به معلومات ما در کشور روسیه حداقل (51) کشور اسلامی سفارتخانه های مقیم دارند. سفیر افغانستان دُکتور عبدالقیوم کوچی یگانه سفیر در میان تمام آنهاست که بلاوقفه، بطور منظم با جمعی از کارمندان سفارت برای ادای نماز جمعه به مسجد جامع مسکو میرود و این فریضۀ اسلامی و دینی خویش را منظماً اداء مینماید.

شاهدان عینی اعم از کارکنان سفارت ما در مسکو و اعم از افغانهای مقیم روسیه بخوبی میدانند که سفیر صاحب کوچی شخصیت متدین، پاکنهاد، با انرژی، مبرا از تظاهر و انسان متواضع بوده و تمام  فعالیت های وسیع سیاسی، اجتماعی و دینی خویش را با اعتقاد و باور کامل انجام میدهد.

قابل ذکر است که طی مدت زمانی قریب به یک سال و هفت ماه، محترم دُکتور کوچی حتی یک بار به رخصتی نه رفته است، در حالیکه ما در مرکز (در وزارت امور خارجه) بخوبی آگاهی داریم که برخی از کارمندان سفارت (به مراتب جوانتر …) طی مدت یاد شده چند بار به بهانه های مختلف به رخصتی رفته اند.

منحیث یک ناظر عینی و بیطرف و بی غرض میخواهم تأکید نمایم که سفارت افغانستان در مسکو نسبت به اکثر سفارتخانه های ما در سطح عالی قرار داشته، گزارشات شعبات مربوطه بطور منظم و همه جانبه به مرکز مواصلت مینماید. طوریکه یادآوری گردید، فضای کاری در سفارت، در تفاوت با سایر سفارتخانه های ما فارغ از تعصب، برتری جویی، عقده مندی، تخریب و دیگر پدیده های نامیمون که این روزها بدبختانه دامنگیر برخی از دوایر و مؤسسات دولتی ماست، می باشد. و این همه از برکت مدیریت جدی و عادلانۀ محترم دُکتور کوچی بدست آمده است. این دست آوردها به وضاحت نشان میدهد که آقای سفیر بالای امور حاکمیت کامل داشته و تمام فعالیت ها تحت نظارت شخص وی قرار دارند.

یکی از گفته های تاریخی محترم دُکتور کوچی که زبان زد پیر و برنا در روسیه گردیده عبارت است از : ” ما هیچ حق نداریم به تفتیش عقاید دیگران بپردازیم، هرکس حق دارد فکر و اندیشۀ منوط به خودش را داشته باشد، این حق اوست… لیکن، در عین حال، رعایت و احترام به منافع علیا و ملی افغانستان قابل بحث نیست و در اینجا همه باید اتفاق نظر داشته باشیم. ما نباید و نشاید که  در گذشته باقی بمانیم، باید به آینده بنگریم، و برای نسل های آیندۀ خویش صادقانه بدون غل و غش کار و زحمت بکشیم. ”

انرژی، عزم و ارادۀ راسخ انسانی و دینی محترم کوچی حین ماه مبارک رمضان یک بار دیگر به تمام افغانها بخوبی نمایان گردید. طی تقریباً یک سال و هفت ماه که از دورۀ مأموریت محترم کوچی در روسیه سپری می شود، ماه مبارک رمضان دو بار آنهم در موسم داغ تابستان فرا رسید. نسبت خصوصیت و مؤقعیت جغرافیائی شهر مسکو طوریست که  تابستانها معمولاً در اینجا نهایت گرم، مرطوب و طاقت فرسا میباشند. افزون بر آن طول روز به تقریباً بیست ساعت در یک شبانه روز میرسد. محترم کوچی با همت و ایمان و اعتقاد کامل اسلامی خود با شکیبائی و همت قوی حتی یک روزه را  هم در مبارک رمضان قضاء نساخته با تمام توان این فریضۀ مقدس را ادا نمودند. بسیار دلچسپ است بدانم، آنهائیکه فطرت تخریب، تهمت و بهتان بستن و هذیان گوئی و عقده مندی در ذهن ناپاک شان ریشه دوانده، گاهی هم از غضب و قهر خداوند احساس هراس نموده اند؟ من ایمان دارم که آن روز فرا رسیدنیست وقتی همه به درگاه آن یزد متعال و عادل جوابگو خواهیم بود…

به همگان اظهر من الشمس است که برخی از تقرری ها و تعیینات به مقامهای حساس  و مهم دولتی از قبیل تعیین عده ای از سناتورها به اتاق بالای پارلمان، تعیین وزراء ، سفراء و جنرال قنسولها هیچگونه پیوند قانونی به کبر سن ندارد. اهمیت و لزومیت اینگونه تقرری ها برمبنای نیازمندی های دولتی، لزومدیدهای رهبری عالی کشور، شایستگی، تخصص و سایر اوصاف مثبت و مثمر فرد (یا افراد) مورد نظر استوار می باشد. محترم دُکتور عبدالقیوم کوچی دارای تمام این اوصاف و کوایف بلند (حتی بالاتر از آن) بوده و تقرر  ایشان در مسند کنونی کار نیکو، مثبت، به خیر و صلاح ملت و دولت افغانستان و همچنان توسعه ای هرچه بهتر و همه جانبه تر مناسبات افغان- روسیه می باشد.