ملا نصرالدین څوک و؟

-ډاکټر لطیف یاد

ملا نصرالدين ته ترکان حواجه يا خواجه نصرالدين وايې، افغانان او اير انيان يې ملا نصر الدين (ملا نصرودين) بولي،عربان يې دجحا نصرالدين او افندي نصرالدين په نامه پيژني٠
ملا نصرالدين د يوه روايت پر بنسټ په اوومې هجري پېړۍ کې چې د١٢٠٩ زېږدېز/میلادي کال سر ه سمون خوري دسلجوقي واکمنۍ په زمانه کې دتر کيې د خورتو په ښار ګوټي کې دې نړۍ ته سترګې پرانيستلي دي ٠
د ملا نصرالدين پلار خواجه عبد الله نو مید چې هم يې ديني علو م زده ول اوهم یې خلکو ته ديني لوستونه ورکول او هم په هماغه ښار کې دجمعې دلمانځه خطيب او امام و٠ ملا نصر الدين په کو چنيوالي کې ليک لوست دخپل پلاره زده کړ٠ دی له هماغه کو چنيوالي نه يو ځيرک ،هو ښيار او حاضر جوابه ماشوم و٠ ملا نصرالدين ورو سته بيا دعلو مو دزده کړې لپاره دقو نيې ښار ته لاړ او تر زده کړو ورو سته د کار د موندلو په تلاش کې يې دقو نيې ښار پر ېښوداو (اق شهر) ته چې دتر کيې يو بل ښار ګوټی و ولاړ او هلته يې دديني زده کړو دښوونکي،مدرس او امام په توګه یې خپله دنده سر ته رسوله٠
د ده دټوکو ټکالو، لطيفو او کيسو نه جو تيږي چې نو موړی د میرمنې او اولادونو څښتن و٠ د ده زياتره ټوکې ټکالې،لطيفې او کيسې په مجازي او حقيقي ډول يو له بل سره اوبدل شوي چې لوستونکي ورته اريان پاتې کيږي چې ملا نصرالدين څومره هوښيار او ځيرک انسان و٠
د ملا نصرالدين د ټوکو ټکالو او لطيفو سره نه يوازې د تر کيې، ايران او افغا نستان خلک اشنايي لري، بلکې د ده دټوکو ټکالو او لطيفو سره د تاجيکستان، ازبکستان، اذربايجان، پا کستان، هندوستان او عربي هيوادونو خلک هم اشنا يي لري٠ همداسبب دی چې  دده ټو کې ټکالې او فکاهۍ په ترکي، البا نيايي، عربي، ارمني، اذري، بنګالي، بوسنيايي، بلغاريايي، کوردي، چينايي، روسي، هندي، ايټالوي، يوناني، پښتو، پاړسي، رومانيايي، سربيايي او اردو ژبو کې شته٠ همداراز يو نسکو١٩٩٦-١٩٩٧ کال د ملا نصرالدين د نړيوال کال په نامه سره اعلان کړی و٠ ترکانو په اق شهر کې دده په نامه يو پارک هم جوړ کړی دی٠
ويل کيږي چې ملا نصر الدين په ١٢٧٥ او په بل روايت په ١٢٨٥عيسوي کال کې په اق شهر کې له دې نړۍ ستر ګې پټې کړي دي٠هرکال د ملا نصرالدين مقبرې ته د نړۍ د ګوټ ګوټ نه خلک ورځي او هم داق شهر خلک ورته ډېر درناوی کوي٠ دا هم ګرانو لوستونکو ته د ده یوه ټوکه :