نظام کې چور او تالان چا پیل کړی د څه لپاره؟

څو ورځې وړاندې مې په خواله رسنیو تر سترګو شول، چې یو ژورنالیست د ننګرهار ولایت د یوې سرحدي ولسوالۍ ښاروال ټاکل شوی دی او ملګرو یې مبارکي ورکړې وه او دا ټاکنه یې ددوي په وینا ستایلې وه. وروسته مې دا موضوع له خپل یو ملګري سره چې د پوهنتون استاد دی شریکه کړه او ورته ومې ویل چې ولې یو ژورنالیست د خپلې رشتې خلاف د یو انجنیر پر څوکۍ وګمارل شي؟. استاد سوړ اسویلی وایست او ویې ویل چې ښاروالۍ بیا په تیر د سرحدي سیمې ولسوالۍ، ښاروالۍ، ګمرکونو ادارې، مستوفیتونه او حتا پوستې د لویو عوایدو لویې سرچېنې دي او دا ټولې څوکۍ په پیسو د یوې ټاکلې مودې لپاره خرڅیږي.

استاد د کره معلوماتو له څرګندو بیلګو سره را ته وویل، چې له سرحدي او د پولې پر یوې غاړې پرتې ولسوالۍ، بندرونه، د ولسوالیو او لایتونو ښاروالۍ او نور د مالیو پر غوښلنو برخو سربیره یوه لویه برخه عواید له دې لري، چې قاچاقي مواد هېواد ته رادننه کیږي او له هېواده وزي او دا قاچاقي مواد له عادي خوراکي توکو او ناقانونه درملو نېولې بیا تر مخدره توکو او وسلو پورې ټول هغه څه دي، چې د لېږد په بدل کې یې پیسې اخیستل کیږي او ددې عوایدو لویه کچه تر والي، امنیه قوماندان او د ولسمشر تر ادارې د ډاکټر فضلي او نورو له لارې رسیږي.

د نظام په دننه کې د فساد داسې ځنځه هغه څه دي، چې د فساد نوم نه شو ورکولای بلکې په رڼا ورځ د نظام د چور او تالان ورته ویلای شو، چې له بده مرغه دا لړۍ دومره پراخه شوې ده، چې له یو عادي کارمنده رانېولې بیا تر لوړو پورې ټول پکې په یو ډول نه یو ډول ښکیل دي، چې بدې پایلې به ولري او دښمن به له دې څخه په ګټنې د خپلې زورواکۍ او واکمنۍ لمن پراخه او وغځوي او د ښارونو تر څنډو به یې د تالاشیو او چيک پاینټونو لړۍ پراخه شي.

دغه راز د هېواد اقتصاد ته هم دا ځکه ستر ګوزار دی، چې له دې لارې تر لاسه شوې پیسې د توکو بیې لوړوي او تر لاسه شوې ککړې تورې پیسې د صرافیو له لارې اماراتو ته لېږدول کیږي او بیا له هغه ځایه اروپا، امریکا او نورو هېوادونو لېږدوي، چې څرګنده بیلګه یې د انټرپول پولیسو له لوري په تور لیست کې د افغانستان بانک اوسني رئیس اجمل احمدي، ولسمشر ته نږدې ډاکټر فضلي او د افغانستان برښنا شرکت اوسنی رئیس داوود نورزی شاملول دي.

له دې ټولو دا پایله اخېستلای شو، چې د نظام په دننه کې چور او تالان له پاسه پیل شوی او ټولې یادې عایداتي څوکۍ د نامشروع پیسو تر لاسه کولو ځانګړې برخې شریکولو او یا د یوې مودې لپاره د څوکیو پلورلو له لارې تر لاسه کیږي، چې دا اوس ټول ولس ته څرګنده ده، چې د نا امنۍ، غلاوو او لوټمارۍ لمنې پراخېدل ټول د نظام د سالارانو له ناغېړۍ او په دې تالان کې د لاس درلودلو له لاسه شوي دي او دا هر څه ددې لپاره دي، چې بهر ته له تېښتې مخکې خپل ځانته پانګه برابره کړي او خالي لاس له هېواده ونه وزي.