پوښتنغونډاله

ډاکتر ماخان مېږی شینواری

Interrogativsatz پوښتنغونډاله

پېژند د اوکسفورد ژبې څخه: اېنتېروګاتیوغونډاله یا پوښتنغنډاله څه ده؟

پوښتنغونډاله ( Interrogativsatz یا Erotema) یوه غونډاله ده، چې د هغې دنده تیپیکي پوښتنکونه ده. د پوښتنې ویېنډول د دې په چوپړ کې دۍ، چې یو معلوماتي ځواب ترې لاس ته راوړو. پوښتنغونډاله داسې ده، لکه ویناغونډاله او غوښتنغونډاله، یو د غونډالې ډول.

د اېنتروګاتیونومځاینیوو او نسبتي نومځاینیوو په منځ کې څه توپیر دي؟

Relativpronomen یا تسبتي نومځاینیوي د نومویو په ځای کارول کیږي. دا یوه غړېغونډاله ( نسبتي غونډاله) لارښودوي او  د  یوې په سر یا پورته ترتیب شوې غونډالې یوه نوم (یا نومځاینیوي) نښلوي یا تړي. اېتروګاتیو نومځاینیوي یوهپوښتنغونډاله (اېنتروګاتیو غونډالې) لارښودوي او د غږکونې غونډالو په څېر هم کارېدلی شي.

بېلګې؛

کتاب، کوم چې زه یې لولم، ستړیکېدونکی دی.

دا د باور نه دي، څه چې ته ماته وایې.

اېتروګاتیو غونډالې پوښتنغوډالې لارښودوي، کېدی شي دغږغونډالې پهڅېر هم راشي.

بېلګه: چا به دا فکر کړی وی!

ځنې نومځاینیوي کېدی شي نسبتي – او اېتروګاتیوڼومځاینیوي وي .

بېلکه: څوک،چا، څه (شی)، کوم،کومه، یوڅه لپاره.

دا کېدی شي چې وکارول شي.

اینتروګاتیو غونډاله – ناسیده پوښتنغونډاله.

۲ – ښونکی زدکونکي پوښتي، چې چا دا کړکۍ ماته کړې ده.

۲ – شونکی زدکونکي پوښتي، چې ایا له دوي څخه کوم دا کړکۍ ماته کړې ده. اېنتروګاتیو غونډاله( ناسیدهپوښتنغونډاله) یوه څنګغونډاله یا که غواړۍ څنګیزه غونډاله ده. د پوره کونکې پوښتمې په څېر(۱-) څنګغونډاله د یوې پوښتنغونډالې په څېر پیل کیږي. د پرېکړه غونډالې په څېر(۲ -) دا د ایا له لارې یا سره  پیل کیږي.

یادونه: په دې ټولو لیکنو کې کمښت شته، چې باید تل ګران لوستونکي یا ډېر کار پرې وکړي.

 د اېنتروګاتیو غونډالو برخکلیمي

۱ – غږډولیزه پوښتنغونډاله، ۲ – پرېکړi ییزه پوښتنغونډاله، پوره کېدونکې پوښتنغونډاله.

بېلګې:

۱ – یوه پوښتنغونډاله ده، ، چې ټیک د غږېدونکې د معلومات کنډو یا تشیا خوندي لري،  او دا هممهال د خبرو و مل ته انځوروي، چې دا تشیا ډکه کړي.

( ۱ ) غونډاله: ،،( ایا) ته نن راځې؟،، یوه اېتروګاتیو غونډاله ده.

( ۱ ) اېتروګاتیو – یا پوښتنغونډاله د له غونډالنخښې،،؟،، سره په نخښه کیږي، که دا یوه سر – یا بنسټغونډاله وي.

(۱) ځنې پوښتنغونډالې د پوښتنغونډالې پهچوپړ کې نه دي، دوی(یو څه ته ) رابلنغونډالې دي، لکه د بېلګې په توګه،، نه غواړې تر اخره(بلاخره، یا بالاخره( رېښتیا نه پرې پوهېږم. په بخښنه)؟؟) راشې؟،، یا ،، بیا هم یا تر اخره نه غواړې راشې؟،، یا دا هم: پای خبره چې نه غواړې؟

غږیز:

Reziproke رامات – یا په څت- یا بېرته راګرځېدونی- یا ورغبرګ غږیز ویونه .

یادونه: که ،، غبرګ،، ولیکل شي، ناسم دۍ.

رامات شي حالتونه د ،،یو،، او ،،بل،، له لارې یا سره جوړیږي. بېلګې: یو له بل سره. یو له بل څخه. یو وبل ته او نور.

یادونه ( هیله ده، چې راته برګ نه شۍ): موږ د ډېرو وییونو سره نابلد یو یا د خپلې پښتو سره نابلد یو، خو ایا د،،بالاخره،،  په ځای ،، بیاهم،، ، ،، په پای کې تر پایه،، یا ،، تراخره،، که وکاروو، نو موخې ته رسېږو. نابلدي هم بد شی دی.