ښایي د افغانستان ۹۰ سلنه روغتیایي مرکزونه وتړل شي

د ژغورنې نړیوالې کمېټې د جمعې په ورځ (د ۲۰۲۲ کال د جنورۍ ۷) په افغانستان کې د روان کال د بشري ناورین د ډیریدو خبرداری ورکړی. دغه کمېټه وایي وروسته له هغې چې طالبان واک ته ورسېدل او مرستندویه هېوادونو خپلې مرستې بندې او د افغانستان مالي زیرمې یې کنګل کړې، په افغانستان کې د پیسو کمښت د دې لامل شوی چې د خوراکي توکو او درملو بیې په بې ساري ډول لوړې شي.

دغه کمیټه وایي چې د افغانستان ۹۷ سلنه وګړي بې وزله دي او ښايي دغه هېواد د ۲۰۲۲ کال تر نيمايي پورې په نړيواله کچه د یوې بې مخینې بې وزلۍ شاهد وي.

د ژغورنې نړیوالې کمېټې موندنې ښيي چې په افغانستان کې روغتیايي سیستم او نور بنسټیز خدمات د سقوط په حال کې دي. راپور زیاتوي چې په تېرو دوو لسیزو کې افغانستان د ملکي کارکوونکو، په ځانګړې توګه د روغتیايي کارکوونکو او ښوونکو د معاشونو د ورکړې لپاره پر بهرنیو مرستو تکیه کړې وه.

د ژغورنې د نړیوالې کمیټې په وینا، د پخواني حکومت د عامه لګښتونو ۷۵ سلنه په بهرنیو منابعو پورې تړلې وه، په ځانګړې توګه ۳۰ میلیونه افغانان د نړیوال بانک د پروګرام له لارې په روغتیايي خدمتونو متکي وو. اوس اټکل کیږي چې د افغانستان له ۹۰ سلنې څخه زیات روغتیايي مرکزونه به وتړل شي چې له کبله به یې په ميليونونه خلک له لومړنيو روغتيايي خدمتونو محروم شي.

دغه کمیټه خبرداری ورکوي چې د افغانستان تر اقتصادي سقوط او تر وچکالۍ وروسته به په افغانستان کې د لوږې بې ساری بحران رامنځته کېږي. د دغه سازمان په خبره د ۲۰۲۲ کال په لومړیو کې به د افغانستان ۵۵ سلنه نفوس د خوراکي توکو له کمښت سره مخ شي، چې نهه میلیونه به یې بیخي په بد حالت کې وي.

راپور وايي، سږکال به د خوراکي توکو کمښت لاپسې ډیر شي ځکه چې هېواد د خوراکي توکو له کمښت، د خوراکي توکو د بيو د چټکې لوړېدو او دوامداره وچکالۍ سره مخ دی.

د دې راپور په یوه برخه کې د ژغورنې نړیواله کمېټه په افغانستان کې د ښځو او نجونو د ژوند وضعیت ته هم اشاره کړې او په افغانستان کې یې د ښځو او نجونو ژوند کړکېچن بللی. دغه سازمان ویلي چې اوس په افغانستان کې ښځې او نجونې د جنسیت پر بنسټ د تاوتریخوالي، د کم عمره ودونو او ناوړه استفادې له ګواښ سره مخ دي.

راپور ټینګار کوي چې د ښځینه مرستندویه کارکونکو په اړه هر ډول ملي یا محلي محدودیتونه هم د بشري مرستو بهیر له خطر سره مخامخ کوي.

په افغانستان کې د طالبانو لا واکمنیدو وروسته په دغه هېواد کې د ښځو او نجونو پر وړاندې ډېر محدودیتونه وضع شوي دي. ښځې او نجونې په دولتي ادارو کې له کار او همدا راز له زده کړو بې برخې دي.

د ژغورنې نړیواله کمیټه دغه راز د اسلامي دولت ډلې یا داعش له خوا د نا امنیو د زیاتیدو او احتمالي بریدونو خبرداری ورکوي. د راپور له مخې، وروسته له هغه چې طالبانو د افغانستان واک تر لاسه کړ، داعش یا د اسلامي دولت ډلې په هېواد کې د خپلو بریدونو د پراخولو هڅه وکړه او دا ډله د افغانستان لپاره یو جدي امنیتي ګواښ دی.

دویچه ویله