شکایت هنرمندان محلی افغان از وضعیت بد اقتصادی و مهاجرت اجباری

برخی هنرمندان محلی افغان در داخل و بیرون از افغانستان از وضعیت بد اقتصادی‌شان و فراهم نبودن زمینه برای فعالیت‌های هنری‌شان شکایت دارند. آنان به رادیو آزادی گفتند که پس از حاکمیت دوبارۀ طالبان هیچ امیدی برای از سرگیری فعالیت هنری‌شان ندارند. این درحالیست که هفتۀ گذشته طالبان در ولایت سرپل ۱۰۰ آلۀ موسیقی را به آتش کشیدند.

خیرمحمد نظری، یکی از آوازخوانان محلی بلخ می‌گوید، پس از حاکمیت دوبارۀ طالبان در افغانستان نزدیک به سه سال پیش آلات موسیقی و آوازخوانی را کنار گذاشت و از راه قاچاق به ترکیه مهاجرت کرد.

این آوازخوان محلی حالا با کارگری در ساختمان‌ها در استانبول ترکیه، چرخ روزگارش را می‌چرخاند.

نظری در بارۀ وضعیت زنده‌گی خود و دیگر هنرمندان محلی که با او در تماس هستند، می‌گوید:

“هنرمندان ما فعلاً دور از وطن مانند پاکستان، ایران، ترکیه و یک تعدادشان هم به کشور تاجیکستان پناهنده شده، در وضعیت بد اقتصادی قرار دارند که حتی وضعیت صحی‌شان هم خوب نیست. بسیاری از این هنرمندان هنر موسیقی را ترک کردند و به کارهای شاقه رو آوردند، ما از جامعۀ جهانی می‌خواهیم که برای ما هنرمندان توجه داشته باشد. اصلاً این هنرمندان در زنده‌گی خود کار شاقه نکردند، من خودم کارگری می‌کنم.”

او حدود سه سال پیش در محافل خوشی از جمله عروسی‌ها برای مردم شمال به زبان‌های ترکمنی، دری، ازبیکی، و پشتو آوازخوانی می‌کرد و از این راه درآمد خوبی هم داشت.

نظری می‌گوید، ده‌ها هنرمند دیگر نیز در داخل افغانستان از نداشتن منبع درآمد و بیکاری رنج می‌برند و برخی هم در بیرون از کشور با درد فراق وطن دچار هستند.

سید حیات‌الله کمال، یکی دیگر از آوازخوانان محلی در ولایت جوزجان می‌گوید، چهل سال در بخش هنر و موسیقی فعالیت کرده، اما این روزها به علت مشکل اقتصادی و تشویش دچار مرض شکر شده است.

کمال به رادیو آزادی گفت: “شرایط قسمی آمد که همه هنرمندان بیکار شدند به شمول خودم، هنر موسیقی و ادبیات از بین رفت. ما هنرمندان پول نداریم که دکانداری کنیم، حوصله نداریم مردی‌کاری کنیم. اعصاب ما آرام نیست. بیت‌هایی که در حافظه بیاد داشتیم همه فراموش شده. اقتصاد که خوب نباشد آدم دچار مریضی شکر هم می‌شود، دچار سرطان هم می‌شود، پس آخر مردن است دیگر چاره نیست.”

این درحالیست که ادارۀ محلی حکومت طالبان هفتۀ گذشته از آتش زدن ۱۰۰ آلۀ موسیقی در ولایت سرپل خبر داد.

مولوی خیرالله خیرخواه، سخنگوی ریاست امر به معروف و نهی از منکر حکومت طالبان در ولایت سرپل این خبر را در گروپ وتسپ خبرنگاران محلی این ولایت اعلام کرد.

در خبرنامه آمده است که این وسایل موسیقی هنرمندان محلی سرپل در جریان یک سال گذشته از محافل عروسی در خانه‌ها و هوتل‌ها جمع‌آوری شده بود.‌

فردین عسکری، مسئول انجمن موسیقی هنرمندان افغانستان که دفتر آن در کشور سوئیس است، در پیوند به این اقدام حکومت طالبان به رادیو آزادی گفت: “طالبان از این دل‌شکنی‌های منفی که کلاً جامعه را خفه می‌سازد دست بردارند و کوشش کنند جامعه‌های اسلامی دیگران را ببینند و از آنها الهام بگیرند و بگذارند تا باشد وطن ما هم هنر داشته باشد، فرهنگ داشته باشد و رو به پیشرفت باشد. هنرمندان ما را از این بیشتر آزار ندهند و آلات موسیقی را به آتش نزنند.”

طالبان بلافاصله پس از بازگشت به قدرت در ۱۵ آگست ۲۰۲۱ موسیقی را ممنوع کردند و به رسانه‌های داخلی دستور دادند که از این پس موسیقی پخش نکنند.

در جهان‌بینی طالبان موسیقی حرام است و آنان ابزار و آلات موسیقی مثل هارمونیه و طبله و توله را نابود کردند.

در نزدیک به سه سال گذشته بسیاری از هنرمندان از جمله آوازخوانان و نوازندگان افغانستان به کشورهای مختلف از جمله ایران، پاکستان و ترکیه مهاجر شدند.

شمار محدودی از آنان در این کشورها به فعالیت هنری خود ادامه داده‌اند، اما بیشترشان برای تأمین نیازهای مالی خود و خانواده‌های خود به کارهای شاقه و کارگری روی آورده‌اند.

رادیو ازادی