دا ولې او تر کومه؟

افغانان د طبعیت، نړۍ ، انسانیت او اسلامیت برخلاف په ډیره چټکې مخ په زوړي روان دي.  موږ هر یو، پوه اوناپوه، مشر او کشر، نر او ښځه، سیاسیون او سیاست مخالفین ټول همدا شکایتونه کوو، چې ولا بد حال دی،وطن مو در په در شوو، تعلیم مو ختم شوه، نجونې او ښځې مو په مریزو بدلې شوی.  هو دا بیلکل سمی او رښتیاخبری دي.  خو موږ هر یو د دی ټولو بدبختیو ګناه په نورو ور تپوو.  خپل ځان او خپلو مسؤلیتونو او بی مسؤلیتیو  ته مو کله هم نه فکر کړی او نه مو د ځان د اصلاح او په ځان کې د یوه مثبت تغیر را وستلو فکر کړی دی.  هرهټولنه د هغی د افرادو مجموعه او پرمختګ یی هم د افرادو په فردی پرمختګ او بدلون پوری تړلی ده.  دا ډیرعوامل لری، چی یو څو یی دلته څیړو.

۱- موږ هیڅ یو هم په ټولنه کې خپل ځای او اړونده خپل مسؤلیتونه نه پیژنو او نه یی تر سره کوو.

۲- تر هغو چې دا ملا یره او کفر یره ( چپ چې کافر شوی)  تر ځان لری نکړو او هغه چا ته چې په ډیره ناپوهیاو بد سترګې موږ ته دغه نوعه توهینونه کوي، په خوله سوک ور نکړو دا به مو حال وی.

۳- سیاست یره:  زموږ خلک پدی اړه دومره افراطی بی عقله شوی دی چی سیاست او حزب چې د اوسنې زمانېد مدنیت ستنی دی په ډیر نا پوهی سره نفی کوي.  دا به مو لیدلی او اوریدلی وی چې یو سیاست پوه به ډیرعلمې بحث کوی او یو بی عقله او نا پوه به ور ته را پورته شی او بس د هغه خولی کې به خبره بنده کړی او لګیا بهشی، چې زه وروره سیاست او حزب بد شی دی، نور چپ شه.  خو که ور ته ووایی چی سیاست یا حزب تعریفکړه، بیا به یا په کنځلو سر شی او یا به در ته د کمونستانو حزبونه او نومونه در ته قطار کړی، او  یا به هم تشنابته منډه کړی.

۴- ګروپ یره ( بس زه پهلوان او تر بل هر چا ښه پوهیږم، زه په چا باور نشم کولای، بغیر زما نور ټول خلکخاینین او وطن پلورونکي دي.  پداسی حال کې چې زموږ په مخ کې پرتی ستونزي دومره پراخه او ژوری دی چېدا د ی حلول بیله یو منظبط سیاسی ګډ فعالیت نه بغیر ممکن نه دی.

۵- د ځانې ګټو آولیت پر ملې ګټو :  موږ هر یو بل ته پدی خاین وایوو چې خپلی شخصی ګټو ته په ملی ګټوبرتری ورکوی، خو موږ پخپله هم په همدی مرض اخته یوو، خو خپل عیب مو د ولو منځ وی او لیدای یی نشو، نو داصلاح خو یی سوال نه پیدا کیږی.

۶- د ځان د اغیز نفی کول ( زه به څه وکم).  هو، ستونزی ژوری او پراخه دي، او په وړاندی یی مبارزه پراخه ګډتشکیلاتې کار او یوی سمی سنجول شوی او منل شوی برنامې ته ضرورت لری، اما ټولنه له همدی ما او تا نهجوړه شوی ده.  که احساسات مو کنترول کړو، واقیعیتونه لکه څنګه چې دی و منو او لاسونه سره ورکړو ، نو هرځه کولای شوو، خو دغه چل زدهکول او عملی کول غواړی.

۷-  بلاخره په پردو اتکا ( ولا څه چې د خارجیانو خوښه وی هغه کیږی)، دا د یوی ټولنې هغه بدبختې ده چې دهغی ټولنی دا رنګه خلک د خپل انسانیت، مسؤلیت په نفی کولو او د مسؤلیت اخستلو نه د تیښتی لپاره یی خلک استعمالوی.

نو تر هغو چې موږ کې دا منفی خویونه او منفی کلتور حاکم وی، موږ به همداسی په چټکې مخ په ځوړی روانیوو، او هره ورځ به د انسانیت او اسلامیت له دایری لری او حیوانې لا څه چې تر هغی هم ټیټ  ژوند به اختیاروو.

د دی حالت بدلول اول زموږ د تعلیم کړو دنده ده چې په ځانونو کې تغیر راولوو،  خپل ځان د یوه انسان په توګه دپدیدو په بدلون کې اغیزمن ، مسؤل او ژمن وګڼو. د دی نه بغیر نوره ټولنه نشو بدلولای.  د  هغی ورځی په ارمانیم چې تاسو غوندی، هر یو پوه، وطنپال، اسلام او انسانان پاله شخصیتونه  د دغو پورته تغیراتو راوستلو ته پهصداقت بډی را ووهئ  او نور د دی خرافاتو ښکار نشو.  په یاد لری چې دا موضوعات اکثرا خرافات او دانسانیت او تمدن خلاف پلانونه د هغو له خوا پلان سازی کیږی چې زموږ په حماقت کې د دوی ګټي دي، او موږهم غیر ارادی په پوهه او یا پوهې کې د هغو د ګټو د تامین لپاره خپل ځانونه، ایمان، غیرت، اسلامیت او وطن پالنهله لاسه ورکړی ده.

داکتر تاج الدین ملت مل

د اګست ۷، ۲۰۲۳ ع کال

***************************************