هره ټولنه رجال او شخصيتونه لری چې د ځينو شخصيتونو د مثبت کردار ، د قدر وړ لاسته راوړنو اود سالمی رهنمائي او سر پرستۍ په سيوری کې اجتماع او ولسونه د راحت او اطمينان ژوند تيروی او کله کله يوه ټولنه داسې مصلحين او مبتکرين و زيږوی چې د جامعی د نظم په جوړولو کی دومره مؤثر خير خواهانه رول ولوبوی چه نفع يې ټولو انسانانو ته ورسيږی او د انسانيت د وياړ موجب شی .
بر عکس بيا په ځينو ټولنو کې داسې نا اهله حُکام او اشخاص را پيدا شی چې د هغوی کړنې او خط السير د ټولنې د تباهۍ او شرم و عار سبب شي او بعض اوقات يې شر او ضرر ټولی نړۍ ته سرايت و کړي . د اقوامو او ولسونو د عروج او نزول تسلسل جريان لري . بشری تاريخ په دوو قسمو منقسم دی ، عام انساني تاريخ کې د ټولې دنيا د انسانانو حالات بيانيږي او خاص تاريخ کې د يوقوم مذهب ، اډيولوژۍ او يا د يولوی سلطنت او امپراطورۍ واقعات درج وي .
زه پدې ليکنه کې په ځانګړې توګه د خپل وطن د نيمې پيړۍ د مثبت او منفي نقش لوبوونکو او د هغوی د افتخار او عار ، روش او کردار او عمومي حالاتو ته څه اشارې لرم .
د دې کُرې هر قوم او نسل زمونږ د وطن افغانستان د اوږد انقلاب، طوفانی او طغيانی بحران او جريان ، روانو غميزو او ناتارونو نه ډېر يا لږ ضرور خبر دی مخصوصاًد دغه وطن هر تن که پخپله مېنه او سيمه کې اوسي او که د جهان په لر او بر سر کې استوګن دي ، خو د هېواد د لګېدلی اور لمبې او تاو به ورته په څه شکل او طريقه رسيدلی او محسوس شوی وي .
دغه مملکت او ملت د دنيا د پراخ براعظم او د يو لوی پيکر زړه بلل کيږي چه زه اود زمکې په مخ په ميليونونو افغانان په کې زيږيدلي يو،مونږ د ډيرو حوادثو او حيرت انګيزو صحنو ليدونکی او اوريدونکی يو ، پدی هکله ما د خپل محبوب هيواد زخمی افغانستان او د آسيا د مجروح زړه څو مختصری قلمي عکاسۍ کړې دي يعنې د خپلې مشاهدې او تحليل له مخې مې د
(( نن او پرون )) د نيمې صدۍ څو انځورونه د مثنوي په چوکاټ کې مرحله وار ترسيم کړي دي . دغه د نن ، پرون د خاطراتو انځورونه د شاهی رژيم د ديموکراسۍ له لسيزی نه تر دی دمه پوری اخستل شوی دی .
البته د دغه نيم قرن د واقعاتو هو به هو تمثيلول او د قلم په قيد کې يې د تاثراظهارول ما لپاره
اسان نه و ، ضرور به په دغه ليکنه کې سکتګی او کم و کاست موجود وی ، نو د ښاغلي ناګار صيب لاندينی بيت يې ښه مصداق دی .
زما د نظم لطف نشته ، ترنم نه لری
ما پخپل تال کی فريادونه ،چغی،شور راوړی
(( د نن ، پرون خاطرات ))
( لومړی پړاو )
ښا يسته له هر کشمير زمونږ وطن و
مونږ ته ګران ، محبوب او خوږ له هر خُتن و
ښه شنه بوټي ، دنګې ونې ، ښه هوا وه
هسک موغرونه ،ډک سيندونه ، ښه بېديا وه
د وطن طبعي جورښت کې خلک خوښ وو
خپل سرشار، آزاد خوځښت کې خلک خوښ وو
په ساده شان چاپېريال کې مو ژوندون و
خو ماحول د آرام او د سکون و
ښه ولس و ، غم ، ښادي مو وه شريکه
د قومونو منځ کې وه خوږه اړيکه
د سپين ږيرو مو په هر ځای کې عزت و
د مشرانو په کارونو کې برکت و
ډېر ځوانان مو با عفته ، حيادار وو
ډير ځلمي مو با ادبه ، جوهردار وو
مېلمه پال باندې مشهور دغه کشور و
د مهمان په مخ به خلاص د حجرې ور و
سوله ، امن و ، محيط د اعتماد و
سيلانيانو ته زړه پورې دا هېواد و
پرمختګ مو چټک نه و ، په کرار و
خو ټول ملک کې کم نظيره استقرار و
افغانی ديموکراسی په ملک خوره وه
د تمرين يې لس کلنه سابقه وه
يو بهير د ژوند او زيست په حرکت و
منځکوره او معتدل شان حکومت و
د دی دور ښه لايق صدراعظمان وو
چې يو دوه پکښی ممتاز مبتکران وو
نامور اشخاص لرل مو په ملت کې
ښه درانه رجال موجود وو په دولت کې
په کردار د ځينو اوس هم غونډی کيږی
شخصيّت يې مجلسونو کې ياديږی
هم پاچا مو نرم خويه او حليم و
له نرمۍ سره نباض او هم حکيم و
توازن ، انډول ساتنه کې ماهر و
سياسيونو ته يې دغه فن ظاهر و
==================== = = = =
داسی نه چه کمزورۍ نه وې نظام کې
يا ناسمې عنعنې نه وې په قام کې
په شاهی کهول کی هم کمی موجود و
پدی وجه په رژيم کې څه رکود و
وو دولت کې لوی واړه داسې عُمال هم
نا مطلوب يې طرز ،روش و او افعال هم
هيڅ ميهن کې هر څه سم برابر نه وي
په هر دم کې سل په سله اثر نه وي
خو په کُل کی ښه دولت او سلطنت و
چه زيات حد کی ترې راضي افغان ملت و
(( دويم پړاو ))
يوی سپينی کودتاه نظام بدل کړ
د شاهی سيستم يې رسم و نام بدل کړ
ټول ملت ناڅاپه غږ هک و حيران که
چې سردار جمهوريت ملک کې اعلان که
زعيم و وی چه راوړۍ می تحفه ده
پکښی نغښتی د بدلون ښکلی خاکه ده
جمهوری طرز و طريق می ارمغان دی
دا ښيسته سوغات ، پيرزو می په افغان دی
۶
رښتيا هم مشر خواهان د ترقۍ و
خواهشمند ډير د هيواد د آبادۍ و
تجربه يې معماری کې له پخوا وه
پدی لاره کې يې ځغاسته هره خوا وه
کودتاه کې چپ تنظيم ور سره مل و
پټ ، ښکاره يې په دولت کې نقش او پل و
د رهبر معاون ، پوه ، ماهر مکار و
د روسانو باوری او وفادار و
په دقيق پلان چپيان مخ ته روان وو
هم په پټه د زعيم بد دښمنان وو
را شهيد يې زمونږ لو ی صدراعظم که زمونږ زړونو کې يې نور هم معظم که
د وطن څه نور رجال مو زندانی شول
د چپيانو د پلمو بد قربانی شول
يو څه چاڼ په کابينه کې رهبر وکه
د چپيانو تبدّل يې لر ، بر وکه
په ورو ورو د زعيم فکر بله خوا شو
د شمال ګاونډی نيت ورته رسوا شو
دا رهبر د روس له مشر سره وران شو
له مجلس يې بې له ځنډه را روان شو
سياست کې توازن تری بی تولی شو
تر ډير حده په همدی بی حوصلی شو
مصمم شو چه ملکی چپيان کنټرول کړی
هم يې ختم په هيواد کې هر يو رول کړی
سره د (( ثور )) کودتاه پری ور ړومبۍ شوه
شاهی ارګ ورته د اور توده تبۍ شوه
د دولت مشر اعلان کړه ، يرغلګر ته
د تسليم لاس به در نکړم تا بريدګر ته
ټول شهيد شو ، خاندان د سردارانو
د يو بد آغاز قصه ده ، ای ! يارانو
دريم پړاو
چپ تنظيم زر مسلط په ټول هيواد شو
هر يو ښار کې يې فعال دفتر د خاد شو
مساوات او اشتراک د دوی شعار و
د اسلام او له مذهبه يې فرار و
سوسيالست او کمونست په نوم يې ناز و
له هر غږ نه دوی ته غوره دا آواز و
د شمال لوی ګاونډی د دوی بادار و
د بادار يې ښه پراخ ، شاندار دربار و
ټيټولو به دوی سر هر يو دستور ته
په تعظيم به منتظر وو هر منشور ته
له مسکوه يې مضره تيوري راوړه
ځان سره يې د الحاد ګمرهي راوړه
په تيزۍ يې پدی ملک کی ضرر خور کړ مخ يې سم په انقلاب د (( ثور )) تور کړ
لوی آفت او مصيبت په ملت راغی
زوړ او ځوان باندې فشار او شدت راغی
شور غوغا شوه ، زندانونه او ظلمونه
لوی ماتم وير ، واويلا او فريادونه
دريغ ، اسره يې په هيچا د مرګ ونکړه
هيڅ پروا يې د کوډلی ، ارګ ونکړه
د هرات او د کنړ پېښه درنه وه
دريم د حوت او چنداول بده صحنه وه
په هر ښار ، کلی ، صحرا يې بمبار وکړ
په زوړ ، ځوان او په ځلمی يې ګوزار وکړ
ولس تنګ شو د روښاندو ، بد کردار نه
د انصاف او مساوات لوی دعويدار نه
بس ! مجبوره افغانان شوو ، و هجرت ته
د خپل ځان او د ناموس مدافعت ته
په ايران او پاکستان کې مهاجر شول
شرق و غرب د دی جهان کې مهاجر شول
دوه ګاونډو کې حزبونه ورته جوړ شول
خط مشې ، منشورونه ور ته جوړ شول
د هجرت په ناکراره ، ستړی ژوند کی
د رنځونو ، کړاونو ، قيد و بند کی
په حزبونو ، تنظيمونو کی مدغم شول
د رهبر او د امير په څنګ کی تم شول
د اسلام او عقيدی په ننګ نثار وو
د وطن د ازداۍ جنګ ته تيار وو
ښه غزا يې په ملحد رژيم بنا کړه
له ګونديانو او چپيانو يې لار خطا کړه
چپ نظام هم پخپل منځ کې سره وران شو
وفادار شاکرد استاد ته په سوران شو
آخر ساه يې د استاد تنګه ، خفه کړه
د مرګ وجه ! مريضی يې بهانه کړه
د روس مشر چه د دوی له حال خبر شو
له ډير قار او له خفګان يی سور ټټر شو
کرملن ماڼۍ کې خاصه غونډه وشوه
لاندی پريکړه پکښی بی له خنډه وشوه
۱۰
په افغان خاوره راغلی وخت د بريد دی
په افغان ولس دا بريد پکار شديد دی
بحرِ هند ته رسيدل د دوی هدف و
له صديو يې کوښښ پدی طرف و
د اشغال تابيا يي ونيوه په پټه
چه اخر يې په دی ووتله سټه
د تاج بيګ قصر کې جوړه ميلمستيا وه
د حزبيانو او ګونديانو په ملتيا وه
وفادار شاګرد ميزبان د دی دعوت و
ښه خوشحال ،خندان او روغ ، رمټ صورت و
دی دعوت کې ، ( دی ) مسموم کړلو روسانو
دوه زريز ګارد يې تباه کړلو ، خرسانو
له تاشکند يې د (( حريف )) ناره شوه پور ته
د کابل د (( مير غضب )) تخته شوه پور ته
دا ( حريف ) يی په ټانک سور کابل ته راوست
چه ملت ته و (( مخ تور )) کابل ته راوست
سرو لښکرو په دی خاوره ناتار جوړ کړ
شرقي بلاک هم له خپل ځانه ( تاتار ) جوړ کړ
يو محشر يی په افغان ملت برپا کړ
ظلم و زور يې په هر پير او په برنا کړ
دې حالت کې ټول ملت په يوه يون شو
يو اواز هر يو تاجک ، ازبک ، پښتون شو
دنياوال وو ښه په ځير افغانستان ته
د امداد شروع يې وکړه پاکستان ته
هر کومک به د ميزبان په لاس تقسيم شو
نيم کوربه ، نور به تنظيم ته ور تسليم شو
چه اکثره مستحق به تری محروم وو
هر يتيم او هر غريب ته ښه معلوم وو
ډيری مرستی عربانو لخوا وشوی
بالخصوص امريکايانو لخوا وشوی
کومکونه څه خالص او بشری وو
خو اکثر يې مطلبی او غرضی وو
امريکا يو لوی هدف دلته لرلو
د ويتنام بدل يې دلته اخستلو
هم حزبونو کې درزونه يې ايجاد کړل
په نفاق او شرارت يې ډير برباد کړل
+++++++++++++++++++++++++++++++
په خلاف د شوروی سخته غزا کې
ملت يو شولو پدې پنجه ازما کې
پدی جنګ کې مو يو نيم ميليون شهيد شول
له دی زيات په کې معيوب ، زخمی شديد شول
د دی عصر دا عظيم مقاومت و
د غازيانو همت لوړ په هر جهت و
دغه جنګ کې شوروی څو ځايه قات شو
خپله لوبه د شطرنج کې ډير بد مات شو
مسمی ، متوفی پلن (( شوروي )) شو
د هر فرد نوم يي هماغه زوړ ( روسي ) شو
دړې وړې خاک په سر د ((وارسا پکت )) شو
نه يې پاتې حيثيّت او نه يې پت شو
د شرقي يوروپ ملکونه مستقل شول
په جوړښت يې ټول غربيان متقبل شول
د ايشيا د لويی وچی څو ملکونه
چه اشغال يې وو ، دول او ولسونه
اوس مالک د خپل نظام او اختيار شول
هم واکمن د خپلې خوښې او مختار شول
د افغان د مقدس جهاد اثر شو
چه باعث د آزادۍ د ښځې ، نر شو
================================
د روسانو د وتلو په جريان کی
د چپيانو بېلېدلو په دوران کې
د کابل وروستی واکدار داسی ويلی
د ملی اشتۍ جرګه می جوړه کړی
دا وړانديز ، د مجاهدو لخوا رد شو
هم (( رفيق )) يې دی جريان ته قوی سد شو
د ملل سازمان د صلحی کا ر اغاز کړ
په ولس او هر تنظيم يې دا اواز کړ
د ملی روغی پلان دی طرحه شوی
د فريقو هر مشکل دی شرحه شوی
افغانان به خپل وطن ته را ټوليږی
دی ملی مصالحی کې به ګډيږی
دی جريان ته اکثر خلک اميدوار وو
د دی غږ عملی ګام ته په تلوار وو
لوی سازش دغه حالت ته تغيير ور کړ
حيله ګرو وضعيت ته تغيير ور کړ
د افغان ، امن پلان يې شړ او شاړ کړ
پروګرام يې سبوتاژ ، وران او ويجاړ کړ
دغه چال کې وو دخيل يو څو حزبونه
د ( پرچم ) ،( نظار ) ،( جنبش ) او نور ګروپونه
د کابل وروستی واکدار لاره شوه بنده
د (( ملل دفتر )) کی پاتی شو تر ژونده
د ((پرچم فراکسيون)) ، لاس (( نظار )) ته ورکړ
د دولت اختيار يې لوی سالار ته ور کړ
لوی (( سالار)) په ټول هيواد کې هر کاره و
زور ، قوت يې په کابل کې ښه ښکاره و
قوی دخل و د (( روس )) پدی سازش کې
موقف واخيست ( جمعيت ) پدی لغزش کې
(( څلورم پړاو ))
د چپيانو حکومت چه کله ړنګ شو
په وطن کی مو شروع بل قسمه جنګ شو
څو حزبونو منطقې سره تقسيم کړی
دښمنۍ يې سره يو بل ته تقديم کړی
دوی محرومه له ښې طرحې او حکمت وو
هم بی برخې د ولس له مصلحت وو
۱۵
د مقام او نام لپاره کشمکش و
غم د شان او د شوکت او کش و فش و
مرګ وژنه ، چور ، غارت يوه درزا شوه
ګډودي شوه ، تباهي شوله ، ها ها شوه
د حسد او له کسات نه يي کار واخيست
پدې وجه ، وطن ځکه خو نار واخيست
په لکونو هيوادوالو ګډ تالان شو
پدې چور کې زمونږ ښکلی کابل وران شو
نه يوازی چور ، تالان او سخت تهديد شول
شپيته زره همشهريان پکښی شهيد شول
د اسلام په نامه جوړ دغه نظام و
چه عمل يې په خلاف د خپل کلام و
ژر ناراضه او بيزاره تری ملت شو
بيا وطن باندی طاری جنګی حالت شو
هر رهبر ته ټاکل شوی يو مدت و
هر زعيم ډير ارمانی د ارګ او تخت و
د لومړی مشر بس دوه مياشتی دوره وه
د دويم واکدار څلور کاله اوږده وه
د دی دور نامنهاده صدارت و
واک ، اختيار ټول د دفاع د وزارت و
بس (( نظار شورَی)) ته (( حزب )) د سترګو خار و
( دغه ګروپ ) د (( حزب )) شکست ته انتظار و
سره و خوړل خپل منځ کې دغو دواړو
هم يې و لړزاو کابل دغو ناړامو
له صحنی يې (( حزب )) ښه په هنر وويست
په موقع يې تری وزر د خطر وويست
ډېر يې و کړل (( اتحاد )) ، (( وحدت )) قتلونه
(( مليشه جنبش )) ښکاره وکړل مرګونه
تر اخر يې يو په بل صرفه ونکړه
پدی وجه ملت هيڅ دمه ونکړه
په شريکه دوی ويجاړ زمونږ وطن کړ
دنيا والو ته بدنام يې ځان او تن کړ
مغربی جهان د سيل په غونډۍ ناست و
له پخوا يې د روس ماته د زړه خواست و
لوی ارمان يې و پوره ، ډير دوی خوشحال وو
بی پروا اوس د افغان له هر بد حال وو
دغه جنګ په مونږ تحميل شرقی ګاونډ کړ
را ته جوړ يې لوی جنجال ، مشکل او خنډ کړ
مونږ لرلې ډيری طمعې ، ارمانونه
مباهات ، افتخارات او تمجيدونه
ټول برباد شول د قدرت ليوني جنګ کی
هر څه وسول د دې سرو وينو په رنګ کی
دا شکست د لوی ارمان او د ژوندون و
د با درد انسان لپاره زړه چاودون و
ځان ځاني شوه ،بد نيتۍ فضا خوره کړه
نا کسي شوه ، مايوسۍ فضا خوره کړه
(( پنځم پړاو ))
په حالت د بد بختۍ او ناهيلۍ کی يوه ډله را پيدا شوه ، بی کسۍ کی
امنيّت د راوستو بيرغ يی لوړ کړ
د ليډر د ورکېدو بيرغ يی لوړ کړ
ترېنه جوړ يو لوی قوت او حرکت شو
هره خوا يی په دقت سره سرعت شو
سيمې ، کلي ، او ښارونه ور سره شول
ولسونه ، ډير قامونه ور سره شول
چه قابض به په کوم ځای او په محل شول
غله ،غدو به وار خطا او رنګ بدل شول
جنګ سالار ، که قوماندان ، که ملېشه وه
بس تری پاتی شو ټوپک که پپشه وه
هر ليډر په تادۍ ووت له کابله نا خبره له حالت وو يو له بله
د (( ملل )) د دفتر دړه هم شوه ماته
د (( يو ، ان )) د قانون ، تړه هم شوه ماته
هلته مړ يې د پرچم وروستی واکدار کړ
مړ جسد يې د ارګ مخی ته په دار کړ
امارت په نوم جديد نظام قايم شو
په تاريخ کی دغه نوم پاتی دايم شو
يو قوي امير تعين په امارت شو
تسلط يې په اکثره مملکت شو
نړيوال وو په حيرت دغه تدبير ته
وو هک ، پک زور و حکمت د دی امير ته
استقرار او استحکام او قراری شوه
رعب ، امن ، انسجام او آرامی شوه
د ناموس د حفاظت چاپيريال جوړ شو
چه پدې سره د ټولو ، خَيَال جوړ شو
قاچاقبر هم له قاچاقه يو څه تم شو
د کوکنارو کر اتيا سلنه کم شو
بی له شکه ، امنيت ، ثبات قايم و
د ولس تر منځ روش هم ملايم و
خو د ژوند هره شعبه کې رکود راغی
هر چوکاټ ډير مختصر او محدود راغی
راکړه ، ورکړه ، اقتصاد په ټپه و درېد
معارف ، تعليم ، سواد په ټپه و دريد
په ناوخت اودس او مونځ باندې سزا شوه د لنډ ږيرو هم ، په هره خوا ځغستا شوه
د خپل وخت با انظباطه واکداری وه
سخت وهل او عجيبه کوتکماری وه
نه نوښت و ، نه نرمی ، نه تساهل و
نا څرګند حالت کې ګير د هر چا پل و
داسې نورې پابندۍ ، قيودات زيات شول
په طالب هم بهرني تحريمات زيات شول
دوی روان په يو عجيبه شان نقشه وو
دنيا وال ورته په سيل او تماشه وو
د شرقی ګاونډ اثر پری ډير غالب و
دی تحريک ته بس جوړ شوی بند قالب و
دی خوځښت کی يې ور ځای کړی نوری ډلی
چه دی ډلو سره وی نوری ټپلی
په چوکاټ د سيمه ييزه پروژه کې
په مضمره ، ضرری ، بده نقشه کې
زمونږ ملک کې د تمرين ځايونه جوړ شول
د عرب او د عجم بابونه جوړ شول
امارت له خپله حاله ناخبر و
منظم او پوخ پلان يې جوړ په سر و
په کلونو طرح ، شکل جوړېدل و و
د طالب د امارت بس نړول و و
د دی عصر ډير باريک او حساس چال و
اسلامي اُمت ته ايښی يې دا جال و
په نيويارک او واشنګتن يې کانه وکړه
هيواد والو ته يې لاندی بانه وکړه
ستا (( قاتل )) په کندهار کی ميلمه ناست دی
دځان حفظ له يې افغان ( امير ) ته خواست دی
دی خبر سره عظيمه انګازه شوه
په اخبار ، ټي، وي يې بل شان انګيزه شوه
پاس خبر باندی اخته اوس رسنۍ شوی
موضوع ګانی ترينه هيری پخوانۍ شوی
بنياد ګر او اسلامېست د وخت موضوع شوه
راپورتر او ژورنالېست ورته رجوع شوه
امريکا بس له افغانه خپل (( قاتل )) غوښت
هم طالب يی په دی کار باندی قائل غوښت
د طالب امير ، هم غرب او ګاونډ وپوښت
په دقت يی تری د جرم ثبوت وغوښت
په کابل لويه جرګه شوله را جمع
دی جرګې ته لږه ، ډيره کيده طمع
د ثبوت غوښتنه بيا په کې بيان شوه
فيصله د جرګی دا رنګې اعلان شوه
(( هغه )) جرم که ثابت په ميلمه نه شی
را نه وړلی يې په هيڅ يو پلمه نه شی
(( شپږم پړاو ))
د ثبوت په ځای ټانکونه ور ته مارش شول
جاز ، بمونه او توپونه ور ته مارش شول
امريکې خپل قوتونه ور نژدی کړل
هم ناټو خپل قطارونه ور پسې کړل
د ملګرو ملتو ور سره نيت و
امنيّت د شورا هم مشاورت و
له عسکر او له لښکر يی انبار جوړ کړ
له وطنه يې چاپېره حصار جوړ کړ
د سازش لاس د شمال ټلوالی ور کړ
کشف و راز يې د افغان د ځالی ور کړ
دی ټلوالی بی ننګی او جفا وکړه
په ملت او په هيواد يې سودا وکړه
ځينی نور هم دغی ډلې سره ضم شول
دغه لوبه کې داخل ، شريک ، همدم شول
شروع وشوه د بمبار زمونږ په خاوره
د غربي ظلم قصه په غور واوره
د طالب قوی نظام په ړنګيدو شو
امارت په ماتيدو په شړيدو شو
د قدرت خلا کړه بيا (( جمعيت )) ډکه
افغانی فضا شوه بيا له هيبت ډکه
د ناټو لښکرو ملک زمونږ اشغال کړ
په غرور او په طاقت يی قيل و قال کړ
ملک يی ټول متلاشي ، زېر او زبر کړ
په هر ځای او هر دفتر يی حکم بر کړ
د وحشت او خونريزۍ فرهنګ تازه شو
هر افغان په زړه او فکر غمزده شو
دا يو بل قسم آفت او بل يی رنګ و
نوی چال ، بدل تاکتيک د زوړ پرنګ و
راته جوړ يی په بګرام کی لوی زندان کړ
هر قيدی ته يی تيار ، پلک او سندان کړ
بی رواجه شکنجو ته يې هوس کړ
افتتاح يی په ټاپو کی يو محبس کړ
د ( بُن ) غونډه کی تشکيل يو حکومت شو
يو ګډوډ نظام تحميل په ټول ملت شو
دی نظام ته شو تعين ، يو نوی مشر
د شمال ټولوالی ، دی ګاڼه ، خپل کشر
د غربی ديموکراسۍ تر عنوان لاندی
د بي قيده آزادۍ تر عنوان لاندی
نوی دور ، نوی باب او ارباب راغی
د لوېديځ تال د افغان په رباب راغی
د حقوقو ، تمدن ، تهذيب خبرې
په غربی متود رواج شولې سندرې
دود ، کلتور او رواجونه مو بدل شول
ثقافت ، کلچر ، رسمونه مو بدل شول
افغاني فضا يو بېل رنګه ، رنګ واخيست
دوست دښمن په کی هم خوی د پرنګ واخيست
تکنوکرات که وطنپال که بيرو کرات و
کمونست که مجاهد که ديموکرات و
ټول يوه ښانک ته جمع او را ټول شول
په غربی تله او وزن باندی تول شول
تږي ، وږي د شهرت او د قدرت وو
هم غوښتونکی د زيات مال او د دولت وو
(( اووم پړاو ))
دا دې هېر نه وي له هيڅ يوه خاطره
وي د خير کسان هر دور کې ظاهره
هغه وخت چې مو د روس خلاف پيکار و
روح له تن جدا کېدل مو افتخار و
ډير شهيد شول دغه لوی مقاومت کی
ډير غازيان شول دغه پاک مدافعت کی
بيا وطن چه له چپيانو نه آزاد شو
چې ډير زر د جنګ سالار په لاس برباد شو
د داخل او خپلمنځي جګړې په اور کی
ډيرغازيان او خيرخواهان پاتی شول کورکی
دوی په زر او په مقام ملوث نه شول
په وژلو د خپل قام ملوث نه شول
ځينو لار کړله اختيار د منځګړتوب
په کې نغښتی و جوهر د سړيتوب
صلحی ، روغې ته را ټول يې رهبران کړل
دی مشکل کار اکثر خلک ښه حيران کړل
ځينی اوس هم پدی نېکه لار روان دی
په لټون د حل په لار کې پريشان دی
تيروی ژوندون په فقر و قناعت کی
بی اسری او بی له طمعی په عزت کی
په اسلام او په وطن يی زړه خوږيږی
په ولس او په يتيم باندی زوريږی
دی حالت او وضعيت ته فکرمن دی
دی دوران او کيفيت باندی غمژن دی
(( اتم پړاو ))
معاصر تاريخ کی دری دی ستر ځواکونه
زمونږ ملک باندی قابض وو څو کلونه
امريکه که انګلستان ، که روسيّه ده
د هر يو مونږ سره لويه دوسيّه ده
په بمونو ، په ګولو يې يو ، وژلی
د خزان پاڼو په شان يو ، رژيدلی
هر يو ټيسټ يې د بمونو دلته کړی
(( مادر بم )) يې هم دی ، دلته ازمايلی
۲۶
را ته ناست دی بد فرنګ هر يو مورچل کی
هر ګاونډ می تاووي سخت چاپېرچل کی
دا ايران دی ، چه دوه مخی ، حيله ګر دی
په ترويج د خپل فرهنګ ، مذهب ماهر دی
څارګری يې زمونږ ملک کې ښه فعال ده
يو ضربه يې ده په ميخ بله په نال ده
بد خواهۍ يې له پيړيو ښه په زور دی
لاسوهنی يې خاموشه ، هم په شور دی
دا ژور مضر لاسونه د ايران به
دا فتوی او منصوبی د قُم ، تهران به
څنګه بندی او هم شنډی کړو يارانو
د ظالم محيل ، کيد سخت دی صاحبانو
(( وحدت حزب )) لويه ونډه کې سردار دی
د ايران هر حمايت نه برخوردار دی
د تهران په پاليسۍ يې صد آمين دی
د افغان په ضد نيولی يې کمين دی
ډير ځوانان يې د سوريې جنګ کې تباه کړل
ډير ځلمی يې سرګردانه او بی راه کړل
پاکستان د لاس وهنو نه په تنګ يو
له دوکی او شرارت نه يې مونږ ړنګ يو
په هجرت کې مو ترور نامی رجال شول
څه بنديان او ځينی بند له قيل و قال شول
د خروار به درته مشت يو نمونه کړم
در ښکاره په مردکو به يې سينه کړم
چې شهيد يې فيلسوف او يو خوددار ( ۱ ) کړ
دغه قتل هر دانا په زړه داغدار کړ
( ۱ ) پوهاند بهاوالدين مجروح
نزديکت د هندوستان باندی خوښ نه يم
په درون تول يې د ميزان ، باندی خوښ نه يم
زمونږ خاوری نه ګاونډ ته اشاری کړی
همسايه خو بيا په ما چغی ، ناری کړی
د غربی اشغال خلاف سخته جګړه کې
طالب ټينګ کړ خپل دريز پدی ربړه کې
اوس طالب هم تقسيم شوی په څو ډلو
پوخ ګير شوی په قالب کي د ټپلو
سر جګ کړی دی داعش په دی خطه کې
زور ، زياتی کوی ښه ډير په دی ساحه کې
نايبي بد کشمکش په زور و شور دی
د نقصان جال يې زمونږ په وطن خور دی
د خود کُش حملی له هری لوری کيږی
بی ګناه پکښې اکثره خاوری کيږی
دا جګړه په افغانانو تحميل شوی
دا غميزه يې د غاړی اميل شوی
اوسنی رژيم کې دوه لرو نيمواکه
خو په اصل کې دوی دواړه دی بيواکه
وو کانديد ولسمشرۍ ته دغه دواړه
رای شميرنی ته کږه وه ، د دوی غاړه
دی نامزدو ، پړه په يو بل اچوله
يوه هم خپله ناسمه نه منله
د بل ملک په منځګړتوب هر يو راضی شو
يو وزير د امريکي په دوی قاضی شو
په يو بل شکل را جوړ يې دا رژيم کړ
د دولت واک يې په دوه کسو تقسيم کړ
په دنيا کې پدی طرز حکومت نشته
قانونی بڼه د دغه دولت نشته
پدی دور کې يو بد تړون لاسليک شو
توافق له دواړ و خو ا د ستراتيژيک شو
په تير دور کې هم ډيرو دا غوښتلو
ولسمشر په هيڅ شان و نه منلو
بس په کلکه يې مذکور تړون سم رد کړ
غرب ، ناټو ته يې تعين يو نوی حد کړ
ولسمشر له کميو خالی نه و
هم له سهوو او خطاؤ بري نه و
د ارګ خرڅ يې له تهرانه مقرر و
دا لګښت يې ملی ګټو ته ضر ر و
(( جمعيت )) ته يې ور کړی ډير واک و
په هر کار کې هر يو مشر يې خپلواک و
سم بړاس يې اوس را ووت له مزاره
چه والی د بلخ ياغی شو له حقداره
=================================
خپلو شتو کې مونږ بی وسه ، بی چاره يو
دنياوالو ته د مرستو په ناره يو
قيمتی کاڼو نه ډک مو دی کانونه
ځينی ډلی يې را باسی بی قانونه
مس او غاز مو معادنونو کی هم شته دی
استخراج يې صرف نظرونو کی هم شته دی
مفت سيندونه مو څنګلورو ته بهيږی
په مهار يې ، ايران مونږ ته غصه کيږی
پدی هکله د ايران مونږ ته اخطار و
پدی باب يې ولسمشر ډير په قار و
په وطن کې نا مطلوب سيستم روان دی
هر وګړی انديښمن او بی امان دی
اداری فساد له لاسه خلک تنګ دی
د رشوت په ورکړه ستړی او په جنګ دی
پانګه وال او ميليونر په مونږ کې ډير شول
خو غريب مو لا هم نور غربت کې ګير شول
جنګ سالار په محلونو کی اوسيږی
په بوجۍ ، بوجۍ ډالر يې زړه رغيږی
تکنو کرات خو په چوکی دی زړه بايللی
ديموکرات هم دل مقام پسی ختلی
هم مو ملک کې د کوکنارو کر زياتيږی
له شيری يې مخدر مواد جوړيږی
دا خاکه او پروژه د لری غرب ده
دی قاچاق ته بهانه د حرب او ضرب ده
لوی لاسونه دی دخيل دی قضيه کې
لوړ چارواکی دی سهيم دی سهميه کې
د لويديځ واکدارو دغه ادعا وه
افغانانو ته يې دا رنګی وينا وه
چه فسادِ اداری به کمومه
د کوکنارو کښت او کر به بندومه
جنګ ، ترور به منطقه کې ختمومه
سوله ، امن به دی سيمی ته راوړمه
خو عمل يې په خلاف د وعدو وکه
مخ ته تګ يې د باطن په نارو وکه
جنګ ، تارياک او فتنی اوج ته رسيدلی
د ولس اوښکی اوس موج ته رسيدلی
++++++++++++++++++++++++++++++++
ځينی ډلی د (( افغان )) په نوم حسود دی
د وطن په لوی چوکاټ کی دوی محدود دی
شعوری دوی د تبعيض مر ض خور کړی
ګوره مخ يې تعصب باندی تور کړی
فدرالی نظام خو هم د دوی شعار دی
د بيلتون کوښښ د دوی د غاړی عار دی
دوی بد نيته ، تنګ نظری ، بد ګوز ران دی
څه کسان يې چم ، ګاونډ ته جاسوسان دی
خوی ، خاصيت يې ضرری او مرضی دی
هر يو غږ يې مطلبی او غرضی دی
دا ښکاره زمونږ هيواد سره جفا ده
زمونږ خاوری ته تهديد دی او وبا ده
مدنی فعالان هم طرف واقع دی
ځينی سم د جنګ سالارو مدافع دی
بس يو څو پکې د حق طرفداران دی
خو بی وسه او بيوزله خاد مان دی
++++++++++++++++++++++++++++++++++
زمونږ خاوره کې جګړه ډيره اوږده شوه
اوس يو بله عجيبه شان اوازه شوه
سياست د غرب لری نور پلانونه
منطقه کې غځوي نوی جالونه
منځنۍ آسيا کی جرړې ښخوي اوس
نا آمني به روس او چين ته رسوي اوس
چين او روس هم خپل لرليد سره مختګ کړی
هم ور تنګ به د غربيانو نبض او رګ کړی
دوی په خپل منځ کی لری رقابتونه
خپل مفاد لپاره ږدي مونږ ته دامونه
(( لويه لوبه )) تکراريږی منطقه کې
پخوانۍ سره يې فرق دی سليقه کې
په دی لوبه کې شامل دی لوی ملکونه
په پيسو او په پطرولو دی جنګونه
نړيوال جنګ احتمال شته دی خطه کې
په سوريه يا د عربو په ساحه کې
بيا ختيځ او د لويديځ منځ کې را ګير شوو
بيا د دوی په بدو لومو کې اسير شوو
(( نهم پړاو ))
په مجهول مسير مو سير او خوځېدل دی
لار مو ورکه ، لوړ ژور او غورځېدل دی
خپل وطن دی سور اور شوی هر افغان ته
خپل ښايست يې آفت شوی تن او ځان ته
د باختر او د خاور تيوري تباه کړو
ټول ملت ترينه فرياد ، چغی او آه کړو
زمونږ ضعف نا پوهی او کم علمي ده
د هر ړوند تلاش انجام کې نهيلي ده
تر ډير حده مونږ عامل د وران حالت يو
د خپل نفسِ اماره په اطاعت يو
د يو بل بدتر حالت سره به مخ شو
ډير مدهش بد وضعيت سره به مخ شو
دی حالت نه پکار مونږ له روغ وتل دی
له دی حاله روغ وتل مګر مشکل دی
قوي ژمنه ، پوخ تړون غواړي زمونږ نه
ندامت په نن ، پرون غواړي زمونږ نه
افغانی هوډ سره پيل يو نوی ژوند کړو
د اسلام په اصالت چه ځان پابند کړو
خپلې ستونزې په رجالو باندی حل کړو
خپل کوښښ د جوهر دارو سره ، مل کړو
خپلې پريکړې اعتدال باندی ښايسته کړو
تن ، بدن ورته مُطيع او پيوسته کړو
ځان ، اُصولو او قانون ته ملتزم کړو
هر يو حکم يی په ځان باندی لازم کړو
شکايت او ګيلې پرېږدو يو له بله
قيادت ملي را منځ ته کړو پخپله
د ټبر ، ژبې او سمت نارې کړو بندې
دا ناری دی په اسلام کی ناپسندې
دغه چغی سراسر د ځانځانۍ دی دا نسخې خو د اغيارو پخوانۍ دی
سياست کی پاک کردار خپله جامه کړو
لوړ مقام کی انکسار خپله جامه کړو
دی وطن ته ډير د صلحی ضرورت دی
پل پدی لار ايښودل يو رسالت دی
نژدی وخت کې يو د روغی تړون وشو
استقبال او هر کلی يې ښه درون وشو
دا زمونږه ضرورت ، مجبوريت دی
دی کې خير مو د هيواد او د ملت دی
کاش جمله ډلی د صلحی په رنګ ، رنګ شی
د هر جنګ او دښمنۍ نه نور په څنګ شی
چې راغونډ شوو افغانی غونډې ، جرګی ته
چې يو ځای شوو ، ټولغوښتنې ، مرکې ته
ټولنيزه ، اساسي غوښتنه دا ده
انساني او اسلامي غوښتنه دا ده
چې اړيکی په رښتيا د زړه له تل شی
په سينو کی به د مينی څراغ بل شی
دا دنيا زمونږ لپاره آزمون ګاه ده
جوړه شوی خاص مقصد ته دا دستګاه ده
لويه خدايه ! دی ازمېښت کې موکامياب کړی
رحيم ربه ! هر لغزش نه مو په آب کړی
هر تصميم مو له حکمته خالي نه کړی
هر قدم مو له برکته خالي نه کړی
د يووالي په نقطه مو (( ته )) را ټول کړی
پدی لار کې په ښه نيت مو هر يو رول کړی
د پای ټکی ربه ! کېده دی ناتار ته
کاږه زړونه مو راسخ کړه خپل دربار ته
دا د نيم قرن د پېښو خلاصه ده
د ملت د زړه چاودون ا و ږ د ه قصه ده
د عروج او د نزول يو تسلسل دی
حکايت مو د عزت او تذلُل دی
( رياض ) سوال د خپل هيواد د آزادۍ کړی
هم غوښتنه د ولس د خوشبختۍ کړی
آلمان – اُفن باخ
دسمبر – ۲۰۱۷
د دعوت رسنیز مرکز ملاتړ وکړئ
له موږ سره د مرستې همدا وخت دی. هره مرسته، که لږه وي یا ډیره، زموږ رسنیز کارونه او هڅې پیاوړی کوي، زموږ راتلونکی ساتي او زموږ د لا ښه خدمت زمینه برابروي. د دعوت رسنیز مرکز سره د لږ تر لږه $/10 ډالر یا په ډیرې مرستې کولو ملاتړ وکړئ. دا ستاسو یوازې یوه دقیقه وخت نیسي. او هم کولی شئ هره میاشت له موږ سره منظمه مرسته وکړئ. مننه
د دعوت بانکي پتهDNB Bank AC # 0530 2294668 :
له ناروې بهر د نړیوالو تادیاتو حساب: NO15 0530 2294 668
د ویپس شمېره Vipps: #557320 :
Support Dawat Media Center
If there were ever a time to join us, it is now. Every contribution, however big or small, powers our journalism and sustains our future. Support the Dawat Media Center from as little as $/€10 – it only takes a minute. If you can, please consider supporting us with a regular amount each month. Thank you
DNB Bank AC # 0530 2294668
Account for international payments: NO15 0530 2294 668
Vipps: #557320
