پاکستان چگونه در فهرست خاکستری سازمان فاتیف قرار گرفت؟/ ظریف امین یار  

فهرست نظارت برای تمویل مالی توسط یک نهادی بنام نیروی کار عملیات مالی (Financial Action Task Force) مدیریت می شود. فاتیف (FATF) یک سازمان بین دولتها است که در سال ۱۹۸۹ توسط وزرای کشور عضو آن تاسیس شده است. اهداف اداره فاتیف عبارتند از تعیین معیارها ، ترویج سیاستها و اقدامات مؤثر قانونی، نظارتی و عملیاتی برای مبارزه به تطهیر پول و تمویل تروریسم و سایر تهدیدات مربوط به وحدت، انجسام و یکپارچگی نظام مالی بین المللی؛ می باشد. سازمان مذکور را می توان یک سازمان پالسی ساز برای ایجاد اراده سیاسی لازم برای آوردن اصلاحات قانونی و نظارتی در امر مبارزه علیه تطهیر پول و تمویل تروریسم تلقی کرد.

قرار دادن پاکستان در فهرست کشورهای خاکستری نظارت برای تمویل مالی تروریسم یک بخشی از استراتیژی گسترده ایالات متحده آمریکا در ارتباط به فشار آوردن بالای پاکستان به منظور کاهش پیوندهای ادعایی با افراطیان اسلامی که باعث هرج و مرج در افغانستان و منطقه شده اند ؛ می باشد.

معاون زیر امور خارجه آمریکا آلیس ولز در واشنگتن گفت که  تلاش ایالات متحده آمریکا برای قرار دادن پاکستان در این فهرست، ناشی از ناکامی اقدامات لازم اسلام آباد علیه حافظ سعید، رهبر گروه تندرو جماعت الدعوه JUD)) ؛ یک موسسه خیریه که توسط واشنگتن متهم به حمایت گروه شبه نظامی لشکر طیبه(LeT) است

این اقدام سازمان فاتیف که احتمالاً توسط ذهنیت سازی ایالات متحده آمریکا صورت گرفته است از یک جانب حقانیت سیاسی افغانستان را به جهانیان بیشتر روشن می سازد و از جانب دیگر می تواند ضربات گسترده بالای اقتصاد پاکستان وارد کند. همچنان ذهنیت سازی و حمایت قاطع آمریکا از این اقدام کشیدگی موجود بین روابط سیاسی اسلام آباد و واشنگتن را بیشتر صدمه وارد خواهد نمود.

لیکن این نخستین بار نیست که پاکستان در این لیست قرار می گیرد. پاکستان قبلاً از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ نیز در این لیست قرار داشت که توانست برای مدت سه سال از این لیست بیرون شود اما دوباره به این فهرست برگشت. قرار گرفتن مجدد پاکستان در این لیست برای سیاست مداران پاکستانی قطعاً یک خبر تکان دهنده و غیر قابل قبول است. هرچند پاکستان خیلی تلاش کرد تا در این فهرست قرار نگیرد و همچنان بعضی اقدامات عملی نیز انجام داد اما نتوانست در امر جلوگیری از قرارگرفتن در لیست خاکستری مؤفق گردد.

وزیر امور داخله پاکستان چند رو ز قبل در صفحه تویتر خود نوشت که پاکستان در لیست خاکستری کشورهای تحت نظارت برای تمویل تروریسم قرار نگرفته است. بناْ هنوز وقت است تا در مورد آن قضاوت کنیم. همچنان وزیر امور خارجه پاکستان نیز در تویت خود گفت که تصمیم قرار دادن پاکستان در لیست خاکستری برای سه ماه به تعویق افتاده است. اما تلاش پاکستان برای نجات از این لیست هدر رفت. اما سوال اینجاست که این تصمیم چگونه اتخاذ یافت ؟

حکومت وحدت ملی افغانستان از همان آغاز کارش به رهبری داکتر غنی توانست حقانیت افغانستان را به جهانیان روشن سازد. داکتر غنی، داکتر زلمی خلیزاد و اعضای دیگر تیم نخبه و ضد پاکستانی حکومت وحدت ملی از همان روز نخست در تلاش انتقام گیری از پاکستان بودند. داکتر غنی با سخنرانی آتشین و منطقی خود در هر نشست بین المللی ذهنیت جهانیان را در مورد پاکستان روشن ساخت. داکتر غنی همواره از قطع شدن منابع تمویل تروریسم صحبت کرد و اشاره آن پیوسته پاکستان بود. او از تمام فرصتهای منزوی کردن پاکستان استفاده بهینه کرد. بنابراین یکی از علت های قرار گرفتن پاکستان دوباره به لیست خاکستری را می توان سیاست فوق العاده کابل دربرابر اسلام آباد دانست.

پاکستان بدون تردید که اشکلاتی زیادی در نظام بانکدار و مالی خود دارد. یکی از مشکلات اساسی پاکستان در کنار سیاست مغرضانه، دورویه و حمایت کننده افراطیان اسلامی؛ تطهیر پول و تمویل تروریسم است که کشورهای جهان را شاکی ساخته است. بناْ چنین تصمیم امروز یا فردا باید گرفته می شد تا از یک جانب منابع تمویل دهشت افگنان قطع می شد و از جانب دیگر نظام مالی جهانی بیشتر از این متضرر نگردد.

یکی از علتهای دیگر قرار گرفتن پاکستان در لیست خاکستری تغییر عمده در سیاست سعودی عرب از آغاز رژیم رییس جمهور ترمپ در آمریکا است. گفته می شود که ترمپ به سعودی عرب صریحاْ هدایت داده است که بیش از این نباید از سیاستهای افراطی حمایت کند. هرچند پاکستان همین چند روز قبل نیرو نظامی به سعودی عرب فرستاد اما نتوانست رای مثبت سعودی را در این مورد از آن خود کند.

علت دیگر قرار گرفتن پاکستان در لیست خاکستری مسکوت ماندن چین در این تصمیم بود. چین که یکی از متحدین استراتیژیک اصلی پاکستان بشمار می رود در این اواخر از سیاستهای پاکستان خرسند بنظر نمی رسد یا هم برای اقتضای زمان نمی خواهد مقابل آمریکا قرار گیرد. چون سیاستهای چین همواره استوار بر منطق اقتصادی می باشد. هرچند چین ۶۰ بیلیون دالر آمریکایی در بندر گوادر پاکستان سرمایه گذاری نموده است که در لابلای این تصمیم مصون خواهد ماند اما شدیداْ نگران انزوای پاکستان است. گفته می شود در این اواخر حکومت چین با بلوچهای آزادیخواه پاکستان بطور مستقیم ارتباطات قایم کرده است که این حرکت چین اسلام آباد را سخت نگران کرده است.

هرچند چین، سعودی عرب و ترکیه یک هفته قبل مخالف قرار دان پاکستان در لیست خاکستری بودند اما در روز اتخاذ تصمیم تنها ترکیه از پاکستان حمایت کرد که از جانب پاکستان خیلی تقدیر شد و اسلام آباد ترکیه را دوست خوب خود اظهار کرد.

این بار بریتانیا، آلمان و فرانسه نیز در کنار ایالات متحده آمریکا خلاف پاکستان قرار گرفتند. مخالفت بریتانیا(پدر معنوی پاکستان) با پاکستان نشان دهنده یک تغییر بزرگ در معادلات سیاسی جهانی تحت رهبری آمریکا است.

خلاصه اینکه قرار گرفتن در لیست خاکستری سازمان فاتیف، اقتصاد شکننده پاکستان را در یک چالش بزرگ قرار خواهد داد که عبور از آن برای سیاستگران پاکستانی قطعاْ آسان نخواهد بود. اما هرچقدر بالای پاکستان فشار وارد شود به همان اندازه ما نزدیک به یک افغانستان با ثبات و خود کفا خواهیم شد.

باحرمت

امین یار

۲۳ فبروری ۲۰۱۸

آمریکا