اعلحضرت ظاهر شاه باندې د شهید داود خان د کودتا علت

سردار محمد همدرد

ما اعلحضرت محمد ظاهر شاه په خپلو ځینو نورو مقالو کې هم د دې وطن یو رښتینی بچی او یو ښه افغان یاد کړی دی. د نوموړي د حکومت ځانګړنو ته لږ اشاره کوم.

د هغه شخصیت ډېر زړه سوانده او په عدالت معتقد و. بله خبره دا وه، چې د دوه لویو قدرتونو په سیالۍ کې یې په ډېر احتیاط قدم اخیسته او د ده سیاست همدا و، چې افغانستان د جګړې ډګر نه سي. که په واقعیت کې وګورو، دغه توازن یې په ډېر سیاسي مهارت ساتلی و.

اوس اصلي خبرې ته راځم، چې شهید داود خان ولې کودتاه وکړه؟ په دې اړه بېلا بېل نظرونه موجود دي. زه د یو افغان په توګه خپل نظر په لاندې ډول بیانوم.

شهید داود خان له وطن سره واقعي لېونۍ مینه درلوده. د واک ډېر تږی نه و. یوه خبره وه، چې داود خان په ډېر لږ وخت کې له نړۍ سره د افغانستان سیال کول غوښتل. هغه اوږد مزل چې اعلحضرت محمد ظاهر شاه را پیل کړی و، د شهید داود خان هیله دا وه، چې د هېواد د پرمختګ دغه مزل باید ګړندی سي. همداسې یې وکړل. په کودتاه کې یې هم وینې ونه بهولې او د هېواد د پرمختګ لپاره یې د پنځه کلن پلان تر څنګ د ډېرو اساسي او بنسټیزو پروژو د پلي کولو لپاره هڅې پیل کړې.

د شهید داود خان پنځه کلن پلان که مطالعه سي، سړی حیرانیږی. داسي فکر به کوي، چې هغه پر ځان شپه او ورځ یوه کړې وه. یعنې د ده د پنځه کلن پلان عملي کول په خپلو پښو د هېواد درول وو. له بده مرغه باید و وایم، چې د وطن اساسي جوړونې هیلې یې نیمګړې پاتې سوې. د داود خان شخصیت له هر اړه که وګورو، ډېر لوړ دی. د وطن سره لېونۍ مینه، تقوا او په پوره انرژۍ کار کول هغه څه وو، چې مونږ یې په ډېرو لږو کسانو کې بېلګي لرو.

په پای کې یوه بله خبره هم کوم، ځکه چې دا هرڅه د تاریخ یوه برخه ګرځي. د شهید داوود خان لویه تېروتنه دا وه، چې د لویو ابر قدرته، چې دواړو یو بل ته د جګړې اوږې موښلې، شهید داود خان یې توازن ونه ساته. یو ځل يې یوه لور ته ځان نږدې کړ او بل ځل یې بل لوري ته ځان نږدې کړ.دا هغه څه وو، چې جګړې ته لاره هواره سوه.

د افغانستان دښمنان او په ځانګړې توګه ګاونډیان د دې ورځې په هیله وو، چې د دې کور دېوال مات او خپله نا روا لوبه پر مخ بوځي. چې له بده مرغه جګړه مو څلوېښت کلنه سوه، مګر اوس هم له یوه بد حالت څخه تیریږو.