چگونه ملا یعقوب رییس کمیسیون نظامی طالبان شد؟

منبع :رادیو آزادی اروپا

نویسنده: فرد بیژن

برگردان: سید جمال اخگر

محمد یعقوب تا پنج سال قبل از این که مرگ مرموز پدرش ملا محمد عمر فاش شود کسی وی را نمی شناخت.

طالبان پس از اینکه امنیت ملی افغانستان خبر مرگ وی را در سال 2013 در اثر مریضی در یکی از بیمارستان ها در پاکستان اعلام کرد ، اذعان نمودند که رهبر آنها بیش از دو سال است که در گذشته است.

یعقوب کم و بیش ۲۰ ساله، در نخستین اظهارات عمومی خود خواستار وحدت و همبستگی در میان گروه افراطی سنی مذهب طالبان گردید و شایعات مرگ پدر خود را که گویا از سوی حلقات داخلی طالبان کشته شده باشد را رد کرد.

ملایعقوب پس از نشر اولین پیام صوتی خود در سال 2015 در صفوف طالبان به شهرت رسیده و از همان وقت تلاش های نا موفق خود را برای جانشینی پدرش تحکیم بخشید ، در نخست به عنوان معاون رهبری طالبان منصوب گردید و سپس به موقف قدرتمند رییس کمیسیون نظامی این گروه منصوب گردید.

 به عقیده برخی از مقامات خارجی که از روند صلح حمایت می کنند ، ملا محمد یعقوب به دنبال امضای توافقنامه صلح میان طالبان و ایالات متحده در ماه فبروری بمنظور بیرون کشیدن نیروهای خارجی و ختم جنگ 18 ساله در افغانستان به این پست کلیدی نظامی منصوب گردید.

 آنها می گویند ، انتخاب فرمانده بی تجربه ای مانند ملا یعقوب به اختلافات درون گروهی طالبان که اخیراً دستخوش بحران و افزایش اختلافات در سطح رهبری گردیده است، دلالت می کند.

–         منزل گاه میانه رو

آنتونیو جستوزی ، اگاه امور طالبان در انستیتوت شاهی لندن ، ملا یعقوب را یک شخص میانه رو میداند که طرفدار مذاکرات صلح و پایان جنگ است .

طبق توافقنامه طالبان و ایالات متحده ، نیروهای خارجی در بدل تضمین های ضد تروریزم ، آغاز مذاکرات، آتش بس دایمی و تقسیم قدرت با دولت افغانستان ، تا ماه می 2021 ازین کشور خارج شوند.

طالبان تحت رهبری ملا یعقوب تا کنون ظاهراً به تعهد خود مبنی برعدم حمله به نیروهای در حال خروج آمریكای عمل کرده اند اما هنوز نتوانسته اند به تعهد انصراف از شبکه تروریستی القاعده متحد دیرینه و عامل حمله 11 سپتامبر را جامه عمل بپوشانند.

 در همین حال ، با و جودیکه جامعه جهانی از طالبان بار ها خواسته است تا خشونت ها را در افغانستان کاهش دهند ، اما این گروه شدت حملات بالای نیروهای امنیتی افغان را بیشتر ساخته و تلاش دارند مناطق بیشتر را تصرف کنند.

 به باور کارشناسان افزایش خشونت ها توسط طالبان ، ممکن برای جلب رضایت آنعده عناصر تندرو این گروه  که مخالف توافق با ایالات متحده هستند  و به این معامله به دیده شک می نگرند، باشد.  

جوستوززی ، كه كتابهای زیادی در مورد طالبان نوشته است ، گفت: ” اعضای میانه رو طالبان تلاش دارند تا چهره ی خشن از طالبان را به کابل نشان دهند ، تا درمذاکرات صلح برای آنها امتیاز بیشتری قایل شوند.”

در میان اعضای میان رو طالبان ملا عبدالغنی برادر ، یکی از بنیانگذاران طالبان و معاون اسبق ملاعمر نیز شامل است.

ملا برادر که سالها در زندان پاکستان سپری کرد ، اخیراً به عنوان رییس سیاسی طالبان و عضو ارشد مذاکره کننده با ایالات متحده تعیین گردید .

مرد سعودی؟

تعیین ملا یعقوب به عنوان رییس نظامی طالبان یکی از بزرگترین تغییرات در سطح رهبری این گروه طی سالیان بوده است.

 ملا هبت الله اخندزاده پیش از مذاکرات با دولت مرکزی افغانستان با انتصاب ملا یعقوب به عنوان رییس نظامی این  گروه ، تلاش کرد تا جلو افراد اخلال گر را گرفته و بر جناح های نظامی و سیاسی این گروه قدرت خود را تحکیم بخشد.

 ابراهیم صدر یکتن از فرماندهان قدرتمند و رییس کمیسیون نظامی اسبق طالبان مخالف تلاش های صلح است.صدر که با ایران ارتباط نزدیک دارد در سال 2018 از سوی وزارت خزانه داری امریکا به عنوان تروریست بین المللی اعلام گردیده است.

جستوزی می گوید ، که عربستان سعودی متحد ایالات متحده آمریکا و ایران رقیب منطقه ای آن دو کشور از ابراهیم صدر حمایت و پشتیبانی مطلق می کند.

 جستوزی گفت :” امریکا و سعودی می خواستند تا افراد وفادار به ایران را بیرون کنند. صدر ابراهیم از جمله فرماندهان طالبان است که میخواهد جنگ علیه نیروهای افغان و خارجی ادامه پیدا کند.

طی ماه های اخیر یک جناح انشعابی طالبان ظهور کرده است که با ایران پیوند نزدیک دارد وبا مذاکرات صلح مخالفت است ، این گروه که خود را (حزب ولایت اسلامی ) می نامد باور ها به این است که اخیراً از بدنه اصلی گروه طالبان جدا شده و از طرفداران ابراهیم صدر است.

ملا قیوم ذاکر یکی دیگر از رهبران قدرتمند طالبان و رییس نظامی اسبق طالبان در سال 2014 و فرد نزدیک به ایران است که با مذاکرات صلح مخالفت دارد. وی که در زندان گونتانامو زندانی بود از حمایت برخی از فرماندهان تندرو طالبان برخوردار است.

– ارتقا برای امتیاز

ملا یعقوب که فارغ التحصیل از چند مدرسه  تندرو در بندر کراچی جایکه با خانواده در زمان حمله آمریکا به افغانستان و سرنگونی رژیم وحشی طالبان در سال 2001 سکونت داشتند ، می باشد. وی تا قبل از سال 2015 در میان طالبان موقف رسمی نداشت .

اما به نظر کار شناسان ملا یعقوب بخاطر این که فرزند ارشد ملا عمر رهبر فقید طالبان است به موقف بلند در بین فرماندهان طالبان رسید.

عبید علی ،کارشناس مسایل شورشیان در شبکه تحلیلگران افغانستان گفت: ” ملا عمر یک رهبر با نفوذ بود و از همین رو در میان طالبان برای او ، خانواده و حتی نزدیکان او که از نام وی موقف های بلند بدست آوردند، احترام زیادی قایل هستند.

کارشناسان می گویند که خانواده ملا عمر ثروتمند بوده و برای جلب حمایت افراد ، هنوز از قدرت مالی بالای برخوردار هستند .

گفته می شود طالبان سالانه 1.5 میلییار دالر را از راه تجارت تریاک ، استخراج غیر قانونی معادن ، اخاذی و کمک های خارجی بدست می آورند و بیشتر رهبران این گروه در پاکستان صاحب تجارت و املاک هستند.علی گفت: ” جای شک نیست که خانواده ملا عمر بسیار ثروتمند هستند “

ملا یعقوب بلافاصله پس از مرگ پدرش در سال 2015 و عبدالمنان کاکای وی که در شهر کویته پاکستان اقامت داشت به شورای رهبری طالبان راه یافتند. ملا یعقوب به عنوان رئیس کمیسیون نظامی طالبان برای ۱۵  از ۳۴ ولایت افغانستان منصوب شد.

ملا منصور که به پنهان نگهداشتن مرگ ملا عمر و گرفتن رهبری گروه طالبان بدون تایید رسمی متهم گردیده بود، تلاش های زیادی نمود تا جناح های مخالف که رهبری وی را به چالش می کشیدند را با هم متحد سازد. او در حمله هواپیمای بدون سرنشین ایالات متحده در می  سال ۲۰۱۶در پاکستان کشته شد و سپس ملا هبت الله آخندزاده معاون ملا اختر منصور که یک عالم نه چندان مطرح اسلامی بود به عنوان رهبر جدید طالبان منصوب گردید ، با وجود این که با رهبری وی نیز مخالفت های صورت گرفت ، وی ملا یعقوب را به عنوان معاون گروه طالبان منصوب کرد.

باور ها بر این است که با وجود موقعیت والای ملا یعقوب ، بسیاری از اعضای طالبان مخالف وی هستند

  یک مقام استخبارات افغانستان که خواست نامش فاش نشود ، ملا یعقوب را ” یک جوانی زیرک ، و مستقل ” توصیف کرد.

یک مقام امنیتی افغان به رادیو آزادی گفت: ” ملا یعقوب به عنوان شخصی که در خارج از وطن بزرگ شده است، از واقعیت های افغانستان بی اطلاع است “

اطلاعات افغانستان می گوید:  ملا یعقوب توسط گروه شبه نظامی جیش محمد ، گروهیکه به حملات مرگبار بالای اهداف هندی در افغانستان و کشمیر متهم است ،در جنگ های چریکی آموزش دیده است.

مدت ها است که رهبری ارتش پاکستان متهم  به حمایت از گروه های شبه نظامی افغان و کشمیری برای دستیابی به اهداف استراتژیک خود در منطقه می باشد.