کشفی نو در شخصیت داؤد خان، از زبان پژواک بزرگ

 10/ 12/ 2022

در مقالۀ دلچسپ داکتر پروین پژواک، سحنانی به آدرس داؤدخان از قول مرحوم  پژواک بزرگ، بازتاب یافته است که من تا کنون نظیر آن را از زبان هیچ یکی از رجال سیاسی همزمان داودخان نشنیده ام . مرحوم پژواک در سفریکه با داودخان به پاکستان داشته، ودر ملاقات با جنرال ایوب خان رهبر نظامی پاکستان که بشکل احساساتی صحبت میکرده  و او سخنان وی را با نرمی ترجمه میکرده است تا احساسات افغانی سردار جریحه دار نشود، تحمل داودخان را در برابر حریف پاکستانی اش به حیث یک زعیم ملی صبور می ستاید  و میگوید:

«در شناخت شخصیت وی (سردار) کشفی نو دست داد. نظریه اکثریت مردم را که من مایل بودم برآن صحت قایل شوم، غلط یافتم که میگفتند: «سردار مردی احساساتی وعصبی است» اما معلوم شد که مردی بی سنجش نبود واگر اظهار عصبیت میکرد، آن را نیز سنجیده به کار می بست واحساسات او (اقلاً با خارجیان) در مذاکرات مهم در اختیار و زیرکنترول او بود.»

پژواک ادامه میدهد:« انصافاً [داودخان]شخصی ملی ووطنخواه بود و بعد از وزیراکبرخان نمیتوان نظیرومثال او را  در تاریخ افغانها سراغ کرد.»( پورتال افغان جرمن ،مقالۀ  پروین پژواک،۱۷ نومبر ۲۰۱۲)

افزون بر آنچه مرحوم پژواک گفته است، دو ویژه گی شخصیت ملی داؤد خان را ازسایر رهبران سیاسی کشور بعد از کودتای ثورتا امروز متمایز میسازد:

۱- وطن پرستی داؤدخان، وحفظ  غرورملی وی  در برابر زورگوئی ودیکته تکبرآمیز رهبران اتحادشوروی سابق درآخرین سفرش به مسکو.

۲-شهامت وتسلیم ناپذیری داؤدخان به دشمن. داودخان تا لحظه مرگ خود، هر گز درفکر تسلیمی به کودتاچیان که پیوسته ارگ  را بمباردمان میکردند ،نیفتاد و‌مرگ را برتسلیمی واسارت در دست کودتاچیان بیگانه  پرست ترجیح داد.

نام داودخان  همواره با انشکاف وترقی افغانستان وسهیم ساختن زنان در ترقی وتعالی  کشور برده میشود، بنابرین انکشاف وعصری سازی کشور نام دیگر داودخان شهید است.

همه صاحب نظران افغان بدین باوراند که تاروزیکه داؤدخان براریکه قدرت افغانستان تکیه داشت ، پاکستان جرئت نمیکرد بسوی افغانستان به چشم بد نگاه کند، ولی با از میان رفتن داؤدخان از صحنه سیاسی افغانستان، پاکستان توسط جواسیس رنگارنگ خود که در لباس رهبران تنظیمی ظاهر شدند،سعی کرد همه دار و ندار و هستی تاریخی افغانستان را به باد فنا بدهد. اردوی افغانستان را که نیرومند ترین اردوی منطقه بود، از بیخ و ریشه از میان ببرد و تمام وسایل و تجهیزات نظامی را بشمول طیارات جنگی میگ ۲۱ و۲۲و دیگر طیارات حمل و نقل نظامی و ده ها هزار وسایل زرهی و موتوریزه وغیره را با ذخایر راکت های دور برد سکاد و لونا و دیگر تجهزات ثقیله نظامی همگی توسط رهبرجمعیت اسلامی ویا رهبرشورای نظار به کشورهای پاکستان وتاجیکستان وغیره انتقال گردید و یا به نرخ کاه ماش فروخته شد و به حساب های شخصی ایشان  ریخت و ذخیره گردید.

پیامد از میان رفتن داؤدخان، تنها به از میان رفتن اردوی افغانستان خلاصه نمیشود، بلکه درمدت چهاردهه اخیر پیوسته خون افغان توسط افغان ریخته شده، تمام تاسیسات زیربنائی ،اقتصادی و آبیاری و بهداشتی وصحی ومخابراتی ومواصلاتی و تعلیمی وخدماتی  و غیره وغیره بوسیله ایجنت ها وجواسیس پاکستان درلباس رهبران و قوماندانان جهادی درافغانستان از میان رفته و از میان برده میشود. این درحالی است که بدنبال آفت مجاهدین، بلای طالبان را پاکستان بر این کشورنازل کرد و براثر حادثه ۱۱ سپتمبر در امریکا، ۴۰ کشور جهان دریک ائتلاف ضد تروریزم برافغانستان حمله آوردند و از زمین وهوا بر این کشور ویران شده و این مردم بدبخت  و بلا کشیده از اکتوبر سال ۲۰۰۱ بدینسو بمب های چند هزار کیلوئی ریختند و از این کشورلابراتوار آزمایش آخرین سلاح های کشتار جمعی ساختند. درصورتی که اگرداودخان زنده می بود، بال و پرکسی میسوخت که بسوی  کشورما به چشم بد نگاه کند.

جاذبۀ شخصیت داؤدخان ، درمیان روشنفکران افغان،چنان است که پس از قتل شان، تا کنون ده ها کتاب وصدها مقاله  در بارۀ خدمات وطن پرستانه اش از سوی قلم بدستان داخلی وخارجی نوشته شده  است. شخصیتی با چنین وجاهت ملی وظرفیت سیاسی چه درسطح ملی وچه در سطح بین المللی، واقعاً برای تاریخ کشورما افتخارآمیز است.

همین تاثیرشخصیت داودخان سبب شد تا داکترداود جنبش  مسئول بخش پشتوی بی بی سی  به دیدار زهره نعیم،خانم برادر داؤدخان،در یکی از خانه های نگهداری کلان سالان در لندن برود وبا او بحیث  شاهدعینی ماجرای قتل وحشیانه داودخان وخانواده اش درشب ۷ثور ۱۳۵۷،مصاحبه ای انجام دهد وبعد در بی بی سی انتشاردهدومتن مصاحبه خود را در پورتال افغان جرمن آنلاین نیز به نشر رساند.

خواندن آن مصاحبه چنان تکان دهنده بود که من آنرا به دری برگردان نمودم و داکتر سیاه سنگ را درکانادا برآن داشت تا درجستجوی آن بیفتد که” ۲۴ ساعت واپسین زندگی داؤدخان” چگونه گذشته است؟ وسواس بازشناسی ۲۴ ساعت واپسین زندگی داودخان ، داکتر سیاه سنگ را واداشت تا دراین زمینه کتابی زیرنام  «وآن گلوله باران بامداد بهار» را به هموطنان ما عرضه کند.

کتاب  سیاسنگ نه تنها با استقبال گسترده اهل بصیرت  افغانستان روبرو شد، بلکه ترجمه پشتوی آن از قلم نویسنده توانای کشور(رحمت آریا) تکمیل وبرای چاپ آماده گردید.علاوتاً ترجمه روسی این کتاب ، در کمتراز یک ماه بعد از طبع متن دری آن در مسکو نیز به همت نویسنده ومترجم چیره دست افغان(غوث جانباز) از چاپ بر آمد ودر دسترس علاقمندان حقایق آغاز تراژیدی افغانستان در سه دهه اخیر قرار گرفت.

به سلسلۀ همین تاثیرات نام داودخان بود که محقق دانشمند افغان داکترسیدعبدالله کاظم سابق استاد پوهنزی اقتصاد پوهنتون کابل در باره زندگی سیاسی محمدداودکتاب حجیمی بنام زندگی سیاسی شهید محمدداود  درسه جلد (در ۱۳۰۰صفحه) نوشته اند که درسال ۲۰۱۹ بمصرف شخصی وی از طرف انتشارات عازم درکابل بچاپ رسیده است.

 هیچ مورخ ومحقق افغان تاکنون درباره یک زعیم افغانستان چنین  اثری گران ارج با این گستردکی واطلاعات وسیع ومستند ننوشته است. این کار نه تنها حوصله وفرصت زیاد بکاردارد بلکه مستلزم اخلاص وارادت عمیق نسبت به یک شخصیت سیاسی وملی نیز میباشد. تا جای که من میدانم داکترکاظم با داودخان کدام رابطه وپیوند سیاسی ویا اتنیکی  نداشته است وتنها یک بار رییس جمهور داودخان خواسته بود او را از نزدیک ببیند ودیدگاه استاد را در عرصه پلان های انکشافی هفت ساله  بداند. اما دقیق نمیدانم که این ملاقات صورت گرفت و درآن روی کدام مسایل تبادل نظرکرده اند،‌ اما به نظرمیرسد که داودخان فرصت نیافت تا از دانش وتخصص  استاد کاظم در عرصه پلان گذاری  بهتر وبیشتر استفاده کند. ولی همان ‌دیدار تاثیر عمیق خود را در ذهن وضمیر استاد  چنان بجا گذاشت  که  چهل سال بعد از قتل داودخان و‌خانواده اش  وپس از کشیدن رنج  زندان رژیم حزب خلق ومهاجرت به امریکا  بالاحره  فرصت یافت تا کتاب بی نظیر وبسیار دلچسپ ومملو‌ از اطلاعات تازه  زندگی سیاسی داودخان را بنویسد و بچاپ برساند،بدون تردید این کتاب  با طرح مسایل سیاسی واقتصادی واجتماعی افغانستان در مدت مسئولیتهای سیاسی ونظامی واداری داودخان در هردو دوره کاری شان، یکی از معتبرترین منابع شناخت اوضاع سیاسی واقتصادی واجتماعی است و برای اهل تحقیق ومطالعه درباره شناخت داودخان وخدمات صادقانه او منحیث یکی از زعمای ملی کشورخواندن آن بسیارضروری ست.

خلاصه نتیجه کارهمین روشنفکران بود که دولت را ودار ساخت تا به دنبال کشف جسد آن شهید قهرمان آستین برزنند وسرانجام بعد از ششماه تلاش ومطالعات زنیتیکی دولت کرزی موفق به کشف جسد آن شهید راه وطن گردید ودر تپۀ قروغ در جنوب دارالامان با عزت بخاک سپرده شد.

نام ویاد آن  قهرمان خدمتگذار  زنده وجاویدان باد !

پایان 8/12/ 2022