خبريالانې: هغه ورځې نږدې دي چې په رسنيو کې به هيڅ ښځه نه وي

461
۱۴۰۱ مهر ۱۱, دوشنبه

د افغانستان د آزادو رسنیو د ملاتړ ادارې(نی) په یو تازه رپوټ کې ویلي دي چې، د طالبانو له واکمنېدو وروسته شاوخوا ۹۳ سلنه ښځینه خبریالانو خپلې دندې له لاسه ورکړي او پاتې ۷ سلنه له سختو بندیزونو سره مخ دي.

په افغانستان کې د طالبانو له واکمنېدو سره سم احساس کېده چې ښځې به نورې ونه تاوانېږي چېخپلو دندو ته دوام ورکړي، خو ښځېنه خبریالانې له ویرې درلودلو سربېره خپلو دندو ته ستنې شوې  او د وخت په تیرېدو سره دې چارې همداسې دوام و نه کړ.

دوه ورځې وړاندې یوې خبریالې لېمې سپېڅلې چې د طالبانو له واکمنېدو وروسته یې له یک ټلویزیون سره کار پیل کړی و، پر خپله فیسبوک پاڼه ولیکل چې د طالبانو د حکومت د ورستیو محدودیتونو له امله نور نه شي کولای خپل کار ته دوام ورکړي او په رسمي ډول له دندې استعفا کوي.

خبریالې لېمې سپېڅلې له دویچه ویله سره په خبرو کې دا موضوع تایید کړه خو له دې یې ډډه وکړه چې ولې او د کومو محدودیتونو له امله دندې پرېښودلو ته مجبوره شوې ده.

د طلوع نیوز یوې  برحالي خبریالي هد نوم نه اخېستو په شرط دویچه ویله ته وويل چې محدودیتونه ډېر دي او ممکن لوی علت د دوی د همکارانو د کار پرېښودو همدا وي. خو هغې  زياته کړه چې پر دې محدودیتونو سربېره د رسنیو کم معاشونه یا د مالي سرچېنو کمښت  هم د ښځينه خبريالانو د کار پرېښودو یو لامل دی.

د مینه اکبري په نوم د خورشید ټلویزیون یوه پخوانۍ خبریاله بيا وایي چې په افغانستان کې داسې ورځ راتلوونکې ده چې په افغان رسنۍ کې به هېڅ ښځېنه خبریاله شتون ونه لري.

مینه اکبري له دویچه ویله سره په خبرو کې وایي چې د طالبانو له واکمنېدو وروسته یې په خورشید ټلویزیون کې دنده درلوده خو وروسته یې د طالبانو د محدودیتونو او ګواښونو له امله نه یوازې دنده، بلکې وطن هم پرېښود چې اوس له سختو کړاوونو سره مخ ده:«ما دنده درلوده او په ژورنالیزم کې کار مې له علاقي سربېره د نفقي ګټلو ښه سرچېنه هم وه، خو د طالبانو له واکمنېدو سره نه یوازې پر رسنۍ محدودیتونه وه، بلکې موږ د تیرو فعالیتونو له امله هم ګواښل کېدلو، زه اوس په پاکستان کې بې سرنوشته یم او دې ستونزو رواني ناروغه کړې یم.  زه فکر کوم که په افغانستان کې د ښځو په تړاو د طالبانو همداسې چلند دوام وکړي نو هېڅ ښځه به تیاره نه وي چې په رسنۍ کې کار وکړي.»

په پاکستان کې مېشته د طلوع نیوز پخوانۍ خبریاله خاطره احمدي چې په افغانستان کې د طالبانو له بيا واکمنېدو سره یې په پټ مخ خبرونه وویل، وایي چې لومړنی او ستر محدودیت همدا و چې موږ د زندانیانو په څېر په پټ مخ د ټلویزیون پردې ته راوړل شو او دا واقعاً سخته وه او موږ مجبورې وو چې دندې پرېږدو.

هغه وايي:»که څه هم موږ له مخکې د همداسې یو چلند تمه درلوده خو هغه ټولې ورځې راته ډېرې سختې وي چې د زندانیانو او ګناهګارو په څېر مو مخونه پټ او هېڅ راته ځان د انسانیت برخه نه ښکارېده، نو موږ به په کومه روحیه کار کړی وای.«

د افغانستان د آزادو رسنیو د ملاتړ اداره (نی) وايي، د یوې نوې سروې له مخې چې دوی د تيري اګسټ میاشتې په جریان کې پر کابل سربېره په یو شمېر لویو ښارونو کې کړې وه، په ډاګه کوي چې د ښځینه خبریالانو پر وړاندې شته ستونزې او محدودیتونه د دې لامل شوي چې شاوخوا ۹۳ سلنه ښځینه خبریالانې او رسنیزې کارکوونکې وزګارې شي او یا هم خپلې دندې پرېږدي.»

 د دې ادارې مشر ظریف کریمي دویچه ویله ته وويل: «زموږ سروې ښيي چې د رسنیو ۹۳ سلنه کارکوونکو او ښځینه خبریالانو خپلې دندې له لاسه ورکړي او یا له هېواده وتلي دي  دي. یوازې ۷ سلنه ښځینه خبریالانې په افغانستان کې کار کوي.»

هغه زياته کړه: «زموږ موندنې ښيي چې د طالبانو له محدودیتونو سربېره د رسنیو د مالي سرچېنو کموالی یا مالي ستونزې هم د دې لامل دي. خو داسې ښکاری چې طالبانو پر تیرو محدودیتو سربېره تازه محدودیتونه هم وضع کړي دي».

خو د طالبانو د حکومت د امر بالمعروف  وزارت ویاند محمد صادق عاکف مهاجر دغه ادعا ردوي او وايي، چې د حجاب له حکم پرته دوی پر ښځینه خبریالانو او رسنیزو کارکوونکو هېڅ  کوم بندیز نه دی لګولی:

«موږ له حجاب پرته هېڅ کوم بندیز نه دی لګولی او هغه د اسلامي شریعت غوښتنه ده او جبري ده.موږ د ښځو له کار سره هېڅ ستونزه نه لرو او نه مو کوم نوی بندیز وضع کړی خو زه فکر کوم لوی علت يې خپله رسنۍ دي چې معاش نه شي ورکولی.»

پر افغانستان د طالبانو له واکمنېدو سره  د ګڼو ښځېنه خبریالانو د کار پرېښودو سربېره یو شمېر رسنیو هم خپل فعالیت درولی دی چې د خبریالانو د ملاتړ بنسټونو او د بشري حقونو د نړیوالو بنسټونو اندېښنې یې زیاتې کړي دي او ډېر خبریالان اوس بې کاره دي.

دویچه ویله

/////////////////////////////////////////////////

د دعوت رسنیز مرکز ملاتړ وکړئ
له موږ سره د مرستې همدا وخت دی. هره مرسته، که لږه وي یا ډیره، زموږ رسنیز کارونه او هڅې پیاوړی کوي، زموږ راتلونکی ساتي او زموږ د لا ښه خدمت زمینه برابروي. د دعوت رسنیز مرکز سره د لږ تر لږه $/10 ډالر یا په ډیرې مرستې کولو ملاتړ وکړئ. دا ستاسو یوازې یوه دقیقه وخت نیسي. او هم کولی شئ هره میاشت له موږ سره منظمه مرسته وکړئ. مننه

د دعوت بانکي پتهDNB Bank AC # 0530 2294668 :
له ناروې بهر د نړیوالو تادیاتو حساب: NO15 0530 2294 668
د ویپس شمېره Vipps: #557320 :

Support Dawat Media Center

If there were ever a time to join us, it is now. Every contribution, however big or small, powers our journalism and sustains our future. Support the Dawat Media Center from as little as $/€10 – it only takes a minute. If you can, please consider supporting us with a regular amount each month. Thank you
DNB Bank AC # 0530 2294668
Account for international payments: NO15 0530 2294 668
Vipps: #557320

Comments are closed.