هیرمند بطور اوسط در هر ۲۰ سال یک بار دچار خشکسالی میګردد

کاندید اکادمیسن اعظم سیستانی

340
هیرمند بطور اوسط در هر ۲۰ سال یک بار دچارخشکسالی میګردد!
خشکسالی و ترسالی رودخانه هیرمند ومنطقهٔ سیستان مربوط به اقلیم مناطق سرچشمه و منبع رودخانهٔ هیرمند است. اگرطبیعت بخل نورزد و برمناطق منبع رودخانه که کوه های هندوکش و بابا درنزدیک پغمان کابل واقع اند برف وافر ببارد، طبعا رودخانهٔ هیرمند پر آب خواهد بود و اهالی سیستان شکایتی از ناحیه آب نخواهند داشت و اگر بارندگی در مناطق سرچشمهٔ رودحانه کم باشد بدون شک منطقه دلتای هیرمند دچار خشکسالی میگردد و مشکلات بروز میکند.
کمیسیون بیطرف دلتای هیرمند ، در یا داست شماره ۹۴ خود گزارش میدهد که در سال ۱۸۷۱ بعد از چهاربرجک، برای چهل روز آب از رودخانه هیرمند عبور نکرده بود.
درسال ۱۹۰۱ رود خانه هیرمند پایانتر از “رودبار” که از بند کمال خان پنجاه میل بالاتر واقع شده، برای سه ماه خشک بود. درسال ۱۹۰۵ که سیلابهای بهاری بسیار کم بود، در وقت شدت گرما همان سال، آب دریای هیرمند از “نهر نادعلی” و “رودپریان” برای دوماه نگذشته بود و همچنان قرار معلومات اهالی نیمروز در سال ۱۹۴۷( ۱۳۲۶) رودخانه هیرمند طوری خشک گردید که مردم در منطقه “میان کنگی” سیستان برای آب نوشیدن خود در بستر رودخانه هیر مند چاه حفر می کردند.
درسال ۱۹۷۱با وجود موجودیت بند کجکی بازهم قلت شدید آب در منطقه سفلی هیرمند محسوس بود. واین خشکسالی سبب شد تا نیم میلیون انسان افغانستان از اثر قحطی وګرسنګی تلف شوند.
از گزارش کمیسیون بیطرف دلتای هیرمندبر می آید که رودخانه هیرمند درطول یکصد سال از ۱۸۷۲ تا ۱۹۷۲ پنج مرتبه دچار خشک سالی شده است و از این دور مصیبت بار استنباط میگردد که هر۲۰ سال یک بار باید منتظر خشک سالی درمنطقه دلتای هیرمند باشیم.
سال جاری(۲۰۲۳) نیز سال خشک آبی رودخانه هیرمند است واین امر سبب متصرر شدن مردم سیستان ونیمروز شده است، مردم سیستان حق دارند از قلت آب شکایت داشته باشند وبدولت متبوع خودبگویند که نباید حقابه شان را دولت به ولایات دیگری ترانزیت کند.
همین اکنون در سیستان چهارگودال ذخیرهٔ آب بنام «چاه نیمه های زابل»وجود دارد که هریک ظرفیت ذخیره نزدیک به یک میلیارد مترمکعب آب را دارد.اما دولت ایران این آب را به اهالی سیستان کم توزیع میکند و بیشتر آن را به شهر زاهدان مرکز استان بلوچستان توسط لوله انتقال میدهد و به باشندگان شهرزاهدان بفروش میرساند درحالی که این آب را از افغانستان مفت ومجانی بدست می آورد.
ایران افزون برگرفتن ۲۶ مترمکعب اب درثانیه از رودهیرمند از محل نخستین پایه سرحدی که وارد رود هیرمند میشود (پایه ۵۱ ) تا پایه ۵۲ ‌و ۵۳ سرحدی ( که گفته میشود پایه های ۵۱ تا ۵۳ را از میان برده اند) با نصب ۷۰ تا ۸۰پایه واترپمپ ۸-۱۶ انچه بر رود هیرمند (از بندکمالخان تا بند کوهک )، سالانه از ۳ تا ۵’۳میلیارد مترمکعب آب از رودهیرمند بالا میکشد و درچاه نیمه های زابل ذخیره میکند‌.ولی مردم تشنه سیستان را با اخطار به طالبان پشت نخود سیاه میفرستد.
درحالی که طالبان مثل کرزی ترسو وفاسد نیستند که با ګرفتن خریطه های پول از ایران اجازه دهند که‌ آن کشور بدلخواه آب وخاک افغانستان را تصرف کند.
طالبان در واکنش به اخطاریه ریس جمهور ایران در۱۹ ماه می همان شب ۸ تن سرباز مرزی ایران را در اسلام قلعه اسیرگرفتند وگوشمالی دادند. تاثیر این اقدام طالبان سفر عاجل یک هیات بلند پایه ایرانی بکابل و رساندن این پیغام به طالبان بود که دولت ایران حکم اعدام ۲ هزار افغان را به حبس ابد تعدیل کرده است و در پی آن نشر ابلاغیه مبنی بر تاکید حفظ روابط همسایه داری خوب بود.
شکی نیست که طالبان مخالفان خود را دارند بخصوص آنهای که قصرها وشهرکها وشرکت های تجارتی وسرمایه های هنګفت نامشروع خود را درافغانستان از دست داده اند با طالبان دشمنی دارند ومیخواهند از تیره ګی روابط ایران با طالبان سوء استفاده کنند.ولی ایران نباید فریب دروغهای آنها را بخورد ،زیرا که آنها خاطرات بدی از خود در اذهان مردم گذاشته اند و کسی از آنها حمایت نمی کند وجبهه ای در میدان جنگ ندارند .آنها فقط میخواهند امتیازات از دست رفته خود را از طالبان بدست آورند نه ابنکه توان بخشیدن آبی را که حق مردم افغانستان است بکسی داشته باشند. استادمسعود سابق استاد فاکولته اقتصاد پوهنتون کابل درمصاحبه ای اطهارکردکه مقدار آب رودخانه هیرمند از زمان عقدمعاهده آب تا کنون ۱۲ مرتبه کاهش یافته است و می باید مقدارکمترآب به عنوان حقابه به ایران داده شود .
تاریخ پنجاه سال اخیر افغانستان درسی بزرگ با خطوط درشت برای همسایگان افغانستان است که باید آنرا بادقت بخوانند و بحافظه بسپارند.
پایان ۲۲/ /۵ /۲۰۲۳

***************************************

د دعوت رسنیز مرکز ملاتړ وکړئ
له موږ سره د مرستې همدا وخت دی. هره مرسته، که لږه وي یا ډیره، زموږ رسنیز کارونه او هڅې پیاوړی کوي، زموږ راتلونکی ساتي او زموږ د لا ښه خدمت زمینه برابروي. د دعوت رسنیز مرکز سره د لږ تر لږه $/10 ډالر یا په ډیرې مرستې کولو ملاتړ وکړئ. دا ستاسو یوازې یوه دقیقه وخت نیسي. او هم کولی شئ هره میاشت له موږ سره منظمه مرسته وکړئ. مننه

د دعوت بانکي پتهDNB Bank AC # 0530 2294668 :
له ناروې بهر د نړیوالو تادیاتو حساب: NO15 0530 2294 668
د ویپس شمېره Vipps: #557320 :

Support Dawat Media Center

If there were ever a time to join us, it is now. Every contribution, however big or small, powers our journalism and sustains our future. Support the Dawat Media Center from as little as $/€10 – it only takes a minute. If you can, please consider supporting us with a regular amount each month. Thank you
DNB Bank AC # 0530 2294668
Account for international payments: NO15 0530 2294 668
Vipps: #557320

Comments are closed.