راینر ماریا ریلکه، شاعر و نویسنده‌ی اتریشی

راینر ماریا ریلکه، شاعر و نویسنده‌ی اتریشی، از نویسندگان مهم ادبیات آلمان به‌ شمار می‌آید. او در دنیای هنر و ادبیات به‌عنوان شاعری منحصربه‌فرد شناخته می‌شود. آثار راینر ماریا ریلکه شامل چندین مجموعه شعر، یک رمان و چند جلد نامه‌نگاری است. از بین بهترین کتاب‌های راینر ماریا ریلکه می‌توان به «مرثیه‌های دوئینو» اشاره کرد.
راینر ماریا ریلکه (Rainer Maria Rilke)، با نام کامل رنه کارل ویلهلم یوهان یوزف ماریا ریلکه، در چهارمین روز ماه دسامبر سال 1875 در پراگ متولد شد. شهری که اکنون پایتخت جمهوری چک است، اما در آن زمان جزو بوهمیا (اتریش-مجارستان) بود. پدرش، جوزف ریلکه، کارمند دولت و مادرش دخترِ یک تاجر اتریشی بود.
پدر راینر ماریا ریلکه تصمیم داشت از پسرش یک افسر نظامی بسازد تا او را به جایگاه اجتماعی‌ای برساند که خودش از آن محروم بود. برای همین ریلکه چندسالی را در مدرسه‌های نظامی اتریش سپری کرد، اما چنین محیط‌هایی با روحیاتش ناسازگار بود. وضعیت نامساعد جسمانی‌اش هم مزیدی بر علت شد تا پیش از موعد، تحصیل نظامی را رها کند و پا به دورانی بگذارد که بعدها از آن با عنوان «آغاز وحشت» یاد می‌کرد.
راینر ماریا ریلکه به‌محض بازگشت از مدرسه‌ی نظامی، متوجه شد پدر و مادرش از هم جدا شده‌اند. او با سردرگمی، یک سال را در آکادمی مدیریت بازرگانی لینز مشغول به تحصیل بود که ثمری برایش نداشت، تا اینکه با راهنمایی عمویش توانست مسیر تحصیلی نادرستش را اصلاح کند و در تابستان 1895، دوره‌ی مطالعاتی‌اش را در گومنازیوم آلمان (مدرسه‌ای برای آماده‌سازی دانش‌آموزان برای دانشگاه) در حومه‌ی پراگ به پایان رساند.
راینر ماریا ریلکه در 22سالگی با لو سالومه‌ی 36ساله آشنا شد. دختر یک ژنرال روسی و زنی آلمانی که در جوانی پیشنهاد ازدواج فریدریش نیچه، فیلسوف آلمانی، را رد کرده بود. این رابطه نقطه‌ی عطفی در زندگی راینر ماریا ریلکه بود. لو برای ریلکه مثل مادرِ نداشته‌اش بود و کسی به حساب می‌آمد که روسیه را به او می‌شناساند. او و لو سالومه دوبار از روسیه دیدن کردند.
راینر ماریا ریلکه پس از بازگشت از دومین سفر روسیه و ملاقات با لئو تولستوی، در شهر وُرپسوِدِه در نزدیکی برمن آلمان ساکن شد و در آوریل 1901، با کلارا وستوف، هنرمند مجسمه‌ساز برمنی، ازدواج کرد و از همان زمان سرودن قسمت دوم شعرش را شروع کرد. این زوج با اینکه همان سال صاحب یک دختر به‌ نام روت شدند، خیلی زود تصمیم به جدایی گرفتند.
در سال 1914، با آغاز جنگ جهانی اول، ریلکه در مونیخ بود و تصمیم داشت همان‌جا بماند. راینر ماریا ریلکه در دسامبر 1915 برای خدمت نظامی در ارتش اتریش به وین فراخوانده شد، اما نتوانست بیشتر از یک سال زندگی نظامی را تاب بیاورد. در پاییز 1915، خودش را وقف کتاب شعر «مرثیه‌های دوئینو» کرد ولی مدت‌ها بود که از نظر ذهنی به درِ بسته می‌خورد.
شش سال بعد، راینر ماریا ریلکه سوئیس را به‌عنوان خانه‌اش انتخاب کرد. در اوایل 1925، سفری به پاریس داشت و در آنجا مورد استقبال بزرگانی مثل آندره ژید و پل والری قرار گرفت. ازآنجاکه او از سال 1923 بیمار بود، فشار سفر برایش غیرقابل تحمل شد، برای همین بدون اطلاع دادن به کسی به سوئیس برگشت و در نهایت در سحرگاه 29 دسامبر 1926 در آسایشگاهی در ژنو بر اثر سرطان خون درگذشت.
سیر نویسندگی راینر ماریا ریلکه
راینر ماریا ریلکه در سال 1894، یعنی یک سال قبل از پایان تحصیل، یک جلد کتاب شعر با ‌‌نام «زندگی و ترانه‌ها» منتشر کرد و شک نداشت که در آینده‌، حرفه‌ای مرتبط با ادبیات را دنبال خواهد کرد. برای همین به‌قصد تحصیل در رشته‌ی ادبیات و تاریخ هنر آلمان، در دانشگاه چارلز پراگ ثبت‌نام کرد و برای دلخوشی خانواده‌اش یک ترم حقوق خواند، اما تحصیل برایش جذاب نبود. این شد که در سال 1896 بعد از انتشار دو مجموعه شعر، همه‌چیز را رها کرد و به مونیخ رفت، شهری که به‌لحاظ هنری برایش بسیار جذاب بود. به‌این‌ترتیب، زندگی بالغانه‌ی پر از سفرِ راینر ماریا ریلکه آغاز شد. او در طول جوانی‌اش، تمام اروپا را از روسیه، اتریش و سوئیس تا فرانسه و اسپانیا و ایتالیا زیر پا گذاشت.
در این بین، روسیه و پاریس از تأثیرگذارترین نقاط جغرافیایی بر راینر ماریا ریلکه بودند. روسیه روح شاعرانگی را در وجود راینر ماریا ریلکه شعله‌ور کرد، به‌طوری که بعدها اذعان کرد شناخت این کشور آغازی واقعی برای سرودن شعر جدی‌اش بود، شعر طولانی و سه‌قسمتیِ «ساعات» که آن را بین سال‌های 1899 تا 1903 سرود. او در کنار سرودن این شعر در نوامبر 1899، «داستان‌هایی از خدای مهربان» را نوشت و منتشر کرد.
در سال 1902، راینر ماریا ریلکه موظف شد تا کتابی درباره‌ی آگوست رودن، مجسمه‌ساز فرانسوی، بنویسد. برای همین به پاریس، محل زندگی این هنرمند، رفت و تا مدت‌ها در این شهر ساکن شد و هرازگاهی به نقاط مختلف سفر می‌کرد. راینر ماریا ریلکه در سال 1903 از ایتالیا بازدید کرد و همان‌جا قسمت سوم شعرش را سرود. پس از آن جنوب فرانسه، اسپانیا، تونس، مصر، آلمان و اتریش را درنوردید.
دوستی با رودن که تا بهار سال 1906 ادامه داشت بر شخصیت و آثار راینر ماریا ریلکه بسیار تأثیرگذار بود. به‌علاوه، شارل بودلر، شاعر فرانسوی، هم تأثیر بسیاری بر ریلکه داشت. او در سال 1910 با انتشار رمان «دفترهای مالده لائوریس بریگه» شهرت پیدا کرد و از سال 1921 با اقامت در سوئیس توانست کتاب مرثیه‌های دوئینو را تکمیل کند. اثری که نقطه‌ی اوج اشعار او به شمار می‌آید. راینر ماریا ریلکه در دهه‌ی 1920، علاوه‌بر آثار متأخرش تعدادی ترانه و چند مجموعه شعر به فرانسوی سرود.
زبان و موتیف‌ آثار راینر ماریا ریلکه عمدتاً متأثر از حال‌وهوای هنری اروپا در دهه‌ی 1880 و آثار افرادی مثل هنریک ایبسن، موریس مترلینگ، جان راسکین و فریدریش نیچه بود. هرچند قدرت ریتم و موسیقی روان اشعار ریلکه ابداعات تازه‌ای بود که آثار او را منحصربه‌فرد می‌کرد.
بهترین کتاب‌های راینر ماریا ریلکه
راینر ماریا ریلکه یک رمان و چندین مجموعه شعر از خود به جا گذاشته است. آثاری که او را به بهترین شاعر غنایی آلمانی‌زبان تبدیل کرده است. در این قسمت، تعدادی از بهترین کتاب‌های راینر ماریا ریلکه را به شما معرفی می‌کنیم:
کتاب مرثیه‌های دوئینو (Duino Elegies and The Sonnets to Orpheus): این کتاب اشعار راینر ماریا ریلکه را در بر دارد. او ادعا می‌کند این اشعار را در شرایط روحی عجیبی نوشته است. ریلکه در این اثر به‌جای آنکه از محدودیت‌های بشری نالان باشد، انسان را با تمام محدودیت‌هایش ستایش می‌کند.
کتاب دفترهای مالده لائوریس بریگه (The Notebooks of Malte Laurids Brigge): این کتاب که تنها رمان و از بهترین آثار راینر ماریا ریلکه محسوب می‌شود، داستان مردی به اسم مالده لائوریس بریگه را روایت می‌کند که تنها بازمانده‌ی خانواده‌اش است و در اتاق کوچکی در شهر پاریس با زندگی فقیرانه‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کند. این اثر که به‌نوعی خودزندگی‌نامه‌ی راینر ماریا ریلکه محسوب می‌شود با نثری مبهوت‌کننده سیر تغییر زندگی یک انسان را به تصویر می‌کشد.
کتاب رقص مردگان: راینر ماریا ریلکه در عرصه‌ی داستان کوتاه توانمند بود. این داستان‌های درخشان را می‌توانید در کتاب رقص مردگان پیدا کنید و از خواندنشان لذت ببرید.
کتاب قصه‌هایی برای تاریکی: داستان‌های این مجموعه از کتاب داستان‌هایی از خدای مهربان انتخاب شده‌اند. داستان‌هایی کوتاه که راینر ماریا ریلکه روایت هر کدامشان را با مضامینی عارفانه و حس‌وحالی عاطفی گره زده است.