ایتلاف قاتلان: جنگسالارن سابق وعده نجات افغانستان را می دهند ! -واشنگتن پوست

ایتلاف قاتلان: جنگسالارن سابق وعده نجات افغانستان را می دهند !
نویسنده: ماکس بیراک (Max Bearak)
منبع: واشنگتن پوست، منشتر شده ۶ آگست ۲۰۱۷
مترجم: استاد محمد ظریف امین یار

داکتر اشرف غنی ، رئیس جمهور افغانستان، دوست دارد بگوید که مسوولیت دشوارترین کار جهان را بعنوان رییس جمهور افغانستان بعهده دارد. او می گوید حد اقل هیچکس در مورد دشوار بودن کارش بعنوان رییس جمهور افغانستان شک ندارد. در میان بسیاری از مشکلاتی که داکتر غنی به آن روبرو است تعجب آور ترین آن این است که معاون اول او که توسط خودش در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۴ انتخاب شده بود، حالا مبدل به یک چالش بزرگ برای استقرار حکومت غنی شده است.

نام جنرال دوستم بصورت عموم مترادف خشونت، بی رحمی و شکننده گی است. نلدوان، پهلوان و کارگر پالایشگاه نفت سابق، یعنی جنرال دوستم بعنوان یک فرمانده شبه نظامی بی رحم و بی پروا در گذشته و حالا بعنوان یک سیاسمتدار رهبری قوم ازبک را بعهده دارد. وزارت امور خارجه ایالات متحده امریکا براساس ویکی لیکس(WikiLeaks) دوستم را جنگسالار اصلی(Quintessential Warlord) نامید و داکتر غنی خودش نیز دوستم را در گذشته قاتل شناخته شده(Known Killer) نامیده بود.

اما این امر نیز داکتر غنی را از معامله با دوستم مانع نشد. در انتخابات ریاست جمموری سال ۲۰۱۴ جنرال دوستم وعده را که به داکتر غنی داده بود آن را انجام داد و حمایت دوستم باعث شد که داکتر غنی به یک تفاوت خیلی ناچیز برنده انتخابات ریاست جمهوری افغانستان اعلام شود. لیکن آنچه سال گذشته «درست» بود اکنون «نادرست» است. چرا که دوستم بجای آنکه با داکتر غنی مشترکاً برای همبستگی و اتحاد کشور فعالیت می کرد، متاسفانه اکنون دوستم مردم را علیه اکثریت قومی پشتون ترغیب می کند وسعی دارد با چند ملیت دیگر علیه دولت قیام را طرح ریزی کند.

اتحاد شکننده جنرال دوستم و داکتر غنی وقتی ازبین رفت که در ماه دسامبر سال گذشته دوستم متهم به تجاوز جنسی و استفاده کلاشینکوف برای سرکوب رقیب سیاسی اش شد. برای دوستم این دومین بار بود که او مرتکب چنین اشتباه خجالت آور می شود. بار نخست در سال ۲۰۰۸ دوستم مرتکب اشتباه مشابه شده بود که باعث تبعید طولانی او در خانه مفشن و با شکوه آن در ترکیه گردید. چون دوستم از همکاری با ستره محکمه افغانستان در مورد قضیه آقای ایشچی امتناع می ورزد، ازاینرو از ماه می سال قبل تا اکنون در ترکیه بسر می برد.

جنرال دوستم ادعا دارد که اتهامات وارده شده بر او برای انسداد قدرت است و او مرتکب چنین اشتباه فاحش نشده است. پیروانان سیاسی دوستم بالای غنی اتهام وارد می کنند که داکتر غنی گویا دوستم را برای رای گرفتن در انتخابات گذشته استفاده کرد و حالا قدرت را بر محور پشتونها بشکل غیر متوازن متمرکز ساخته است. آنها می گویند دولت مرکزی افغانستان عمداً می خواهد ولایات اقلیت نشین را نا امن و بی ثبات بسازد و تا ولایات مذکور بدست طالبان و داعش قرار گیرد. آنها می گویند که وضعیت امنیتی در این ولایت با گذشت هر روز بدتر می شود و حادثات انتحاری و آدم ربایی نیز در حال افزایش است.

گفته می شود که ماه گذشته جنرال دوستم تلاش کرد از ترکیه به مزار شریف پرواز کند اما دولت مرکزی کشور بعد از بدست آوردن اطلاع اینکه دوستم نیز در آن پرواز حضور دارد، مانع فرود آمدن طیاره می شود. دو تن از نزدیکان دوستم بعد از یک دیدار به دوستم می گویند که احتمال دارد در اواخر ماه جولایی دوستم با عبور از مرزهای کشور های همسایه افغانستان شمالی افغانستان (ازبکستان و ترکمنستان) به شمال کشور وارد شود. آنها می گویند «بازگشت دوستم آغازگر موجی گسترده از اعتراضات در کشور خواهد بود.»

توطیه گران شریک با جنرال دوستم خود را ایتلاف برای نجات افغانستان می نامند. اما در گذشته ها اعضای ارشد این ایتلاف با یکدیگر از روابط خوب برخوردار نبوده اند. از جمله اعضای این ایتلاف ، مهمترین آنها آقای عطا محمد نور است جنگسالار تاجیک و والی بلخ است که جنرال دوستم با او در اوایل سال ۱۹۹۰ درگیر جنگ وحشت ناک گردیده بود. اعضای ارشد دیگر این ایتلاف آقای محمد محقق، یکی از رهبران هزاره ها و آقای صلاح الدین ربانی رییس جمعیت اسلامی است. آنها ادعای نمایندگی از سه اقلیت افغانستان را دارند اما هنوز حتی در احزاب خود شان نیز قدرت سیاسی آنها تصدیق نگردیده است.

آنها اصرار دارند که خواستار فروپاشی و سقوط دولت نیستند بلکه می خواهند فشار وارد کنند تا داکتر غنی صلاحیت و قدرت را به مقامات دولتی و زرای کابینه احزاب و اقوام دیگر نیز واگذار کنند تا از تمرکز قدرت نزد یک قوم مشخص جلوگیری صورت گیرد. تقاضای مشخص آنها حفظ پرونده جنایی علیه جنرال دوستم و واگذاری قدرت متعادل است. آنها می خواهند هرچه زود تر موانع برگشت جنرال دوستم به کشور رفع گردد. در کل شعار آنها به آدرس حکومت ملی «تهدید آمیز» است.

عطا محمد نور در یکی از مصاحبات خود در دفتر متقدرش در مزار شریف چنین گفت:« ما دولت فعلی را یک دولت مستبد ملاحظه می کنیم» او اضافه کرد:« ایتلاف نجات برای افغانستان آماده است با دولت مذاکرات مسالمت آمیز کند اما اگر دولت توجه جدی به خواستهای این ایتلاف معطوف نکند، موضعگیریهای مان می تواند تغییر کند و ما می توانیم به دولت تهدید شدیدی را خلق کنیم و مجبور شویم تا کنترول ساختمان های اداری و میدان هوایی مزار شریف با بگیریم تا باشد از این طریق بالای دولت مرکزی فشار لازم وارد کرده آن را فلج بسازیم.»

آقای نور همچنین گفت:« دولت آمریکا قصد داشت تا طرفداران ایتلاف را به همکاران غنی تبدیل کنند اما این یک سیاست نادرست و اختلافی آمریکا است که آمریکا نباید آن را دنبال کند.» او اضافه کرد و گفت:« این ما بودیم که به ایالات متحده آمریکا دربرابر طالبان همکاری کردیم نه غنی.» او اضافه کرد:« این نادرست و اشتباه است که ایالات متحده آمریکا وقتی نیاز داشته باشد از ما استفاده کند و وقتی نیازش مرفوع گردد ما را همانند قوطی های پیپسی خالی پرتاب کند.» او به تعقیب سخنان خود گفت: «آمریکاییها نباید یک گروه پنج نفری را به دیگران اولویت دهند.» آقای نور گفت که همه تصامیم دولت از طریق غنی و چهار نفر دیگر که همه شان پشتون هستند رهبری و هدایت داده می شود.»

اتهامات بی عدالتی در هردو طرف هم در دولت و هم در ایتلاف در حال گسترش است. دفتر داکتر غنی دربرابر گفته های ایتلاف واکنش جدی نشان نمی دهد و می گوید که خشم اعضای این ایتلاف منشا از بی عدالتی و نابرابری در دولت نمی گیرد بلکه از این واقعیتی است که دولت عملاً درگیر از بین بردن فساد اداری و زورگویی های قدرتمندان مانند نور و دوستم است. دولت زندگی را برای آنهاییکه درگیری فساد هستند سخت کرده است. داکتر غنی که یکی از کارشناسان بانک جهانی است و تابعیت ایالات متحده آمریکا را برای رییس جمهور شدن افغانستان رد کرده است ، بر تامین شفافیت و آوردن اصلاحات جامع و بدون قید و شرط برای از بین بردن فساد اداری در ساختارهای مختلف دولت تاکید می کند و موضع آن قاطع بنظر می رسد.

هارون چخانسوری معاون رییس دفتر داکتر غنی گفت:«این برای نخستین بار است که قدرتمندان در کشور برای فعالیت های نادرست و نامشروع شان احساس هراس از دولت دارند و فکر می کنند که آنها را دولت می تواند توسط قواه قضایی مستقل به محاکمه بکشانند. این وضعیت آنها را نسبت به آینده شان نگران کرده است.»

رهبران ایتلاف فکر می کنند که داکتر غنی با تمرکز قدرت برای پشتونها و حتی در بین پشتونها فقط برای یک گروه خاص آن و با حمایت قاطع آمریکا می تواند خطر قطبیت قومی و فروپاشی اجتماعی را در کشور بوجود بیاورد.

اما از سوی دیگر فقدان رهبران عمده پشتون در ایتلاف نجات برای افغانستان، پشتون نشینان شمال افغانستان را در مورد اهداف ایتلاف مذکور نگران کرده است.

آقای محمد متین که قصد دارد در انتخابات پارلمانی خود را از شهر مزار شریف کاندید کند در مورد ایتلاف نجات برای افغانستان چنین گفت:« این ایتلاف چیزی بجز از ایتلاف قاتلین نیست.» او افزود:« تراژیدی بزرگ این است که شخصی مانند داکتر غنی، دوستم را بخاطری اینکه برنده انتخابات شود، مجبور می شود و او را با خود در مبارزات سیاسی اش شریک می کند.»

متاسفانه برای بعضی ازبکها سابقه خشونت آمیز ، استبداد و ظلم دوستم مایه افتخار است. آنها معتقد اند که دوستم از یک خط باستانی امپراطوران ازبک فرود آمده است بناً قابل احترام و ارزش است. تصاویر دوستم در ده ها بیلبوردهای غول پیکر در شهر مزار شریف نصب است.

شیر آقا محصل ۲۳ که در یک لیلیه که اکثریت آن ازبک هستند بسر می برد و در مورد دوستم چنین اظهار نظر می کند:« اگر غنی بانک پول دارد، دوستم بانک مردم دارد.» او افزود:« در گذشه ها ما نمی توانستیم حتی زبان ازبکی را در مرکز شهر صحبت کنیم اما اکنون شاهد صحبت به زبان ازبکی حتی در اطراف شهر هستیم بناً ما صد در صد از دوستم حمایت می کنیم.»

به نظر می رسد که تاجیک ها در حزب نور و هزاره ها در حزب محقق در پشت این ایتلاف همانند ازبکها ایستاده نیستند. نور و محقق با مشکلات زیادی در احزاب خود درگیر هستند اما دوستم در حزب خود مقتدر و تک فرد است. هرچند توسط احساسات قومی و سیاست قومی امکان آن می رود که این ایتلاف قدرت مند شود اما تا هنوز شکننده معلوم می شود چون اینکه مردم عام با این ایتلاف هستند یا نه هنوز هم تثبیت نشده است. اگر مردم بفهمند که رهبران آن برای منافع آن کار می کند امکان دارد این ایتلاف به یک ایتلاف قدرتمند مبدل شود اما اگر درک کنند که آنها برای حفظ داراییها خود و گسترش قدرت سیاسی شان کار می کنند امکان اندک وجود دارد که از این ایتلاف پشتیبانی کنند.

مقدس رحیمی که بعنوان مترجم با ایالات متحده آمریکا کار کرده است و به شش زبان صحبت می کند وبا مهارت های کمپیوتر و تکنالوژی معلوماتی نیز آشنایی دارد اما اکنون بیکار است می گوید:« این ایتلاف برای نجات افغانستان نیست بلکه برای پول و غرور شخصی آنها است و این چیزی است که در تمام جهان سیاستمداران آن را دنبال می کنند.» او افزود:« بعنوان یک افغان خوب خیلی دشوار است که بالای دولت فعلی اعتماد کند، ببینید من با این همه تحصیلات و مهارتها بیکارم و این چیزی است که خدا نه بلکه کشورم برایم هدیه داده است.» او همچنان گفت:« در افغانستان جنگسالاران فاسد به مرور زمان قدرتمند و فربه شده اند.»

پای نوشت:
شما می توانید نسخه اصلی مقاله را از آدرس ذیل بدست بیاورید:

https://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/these-ex-warlords-are-promising-afghanistans-salvation/2017/08/05/9d89f642-72cb-11e7-8c17-533c52b2f014_story.html?utm_term=.385361c25c9d