باخت دیگر پاکستان؛ همسایه، بازار آسیای میانه را هم از دست می‌دهد

گویند هر عمل عکس‌العملِ دارد، همین طور است؛ هرچند در افغانستان کمی دیرتر اتفاق افتاد. بارها از پاکستان خواسته شده تا به قراداد دو جانبه موسوم به اپتا پایبند بماند، اما نکرد. تا همین یک ماه پیش هم موترهای با پلیت پاکستان اجازه داشتند تا داخل خاک افغانستان شوند و تا شیرخان بندر و بندر حیرتان بروند؛ دیگر چنین نیست.

از حدود یک ماه به اینسو موترهای با پلیت پاکستانی ناگزیر اند تا در شرق کشور اموال شان را در جلال آباد تخلیه کنند و در جنوب غرب هم در ویش.
افغانستان و پاکستان پس از یک سال جر و بحث در نهایت در سال ۲۰۱۱۱ میلادی به توافق دو جانبه ترانزیتی موسوم به «اپتا» دست یافتند.

این موافقتنامه تاجران افغان را قادر می‌ساخت تا با عبور از خاک پاکستان به بازارهای هند، چین، و دیگر کشورها در شرق و جنوب آسیا دسترسی پیدا کنند. در مفاد این قرار داد از دسترسی افغان‌ها به بازارهای هند، چین و کشورهای دیگر از طریق بندر کراچی، عدم توقف‌های بی مورد در نقاط عبور و ترانزیت، سند اجازه دخول موقت برای موترها و راننده‌گان، به رسمیت شناختن جواز راننده‌گی، جواز موتر و اسناد بررسی، نبود هزینه‌های اضافی ترانزیتی و موارد دیگر یادآوری شده بود.

در مقابل؛ پاکستان هم با حین امتیازات از دسترسی آزاد به بازارهای اسیای میانه نیز برخوردار بود. از زمان امضای این قرارداد تا همین چند مدت پیش؛ پاکستان از این امتیازات مستقید بود، ولی به هیچ موتر باربری با پلیست افغانستان اجازه نمی‌داد تا از پشاور پیش‌تر بود.

حکمت الله قوانچ سخنگوی وزارت ترانسپورت به سرخط می‌گوید، بر موترهای با پلیت پاکستان محدودیت وضع گردیده است. او می‌گوید: « از مدتی به اینسو هیچ موتر با پلیت پاکستان نمی‌تواند به صورت آزاد در افغانستان گشت و گذار نماید. طبق تصمیم جدید شورای عالی اقتصاد؛ وسایط باربری پاکستانی اموال شان را در جلال آباد و در جنوب غرب هم در بازار ویش تخلیه می‌کنند».
در مقابل؛ موترهای با پلیت افغانستان تا پشاور تردد کرده می‌توانند.

خان جان الکوزی معاون اتاق تجارت و صنایع به سرخط می‌گوید، وضع محدودیت بر گشت و گذار موترهای باربری پاکستان نتیجه عدم پیابندی آن کشور به اپتا بود. او می‌گوید: «تا چند سال پیش میزان تجارت افغانستان و پاکستان سالانه به دو اعشاریه پنج میلیارد دالر می‌رسد و میزان ترانزیرت اموال پاکستانی به آسیای میانه نیز؛ به همین مبلغ می‌رسید. در یک سال اخیر میزان مراودات میان دو کشور به یک اعشایه دو میلیارد الر امریکایی رسیده که نشاندهنده پنجاه درصد کاهش است».
کارشناسان اقتصادی وضع محدودیت بر گشت و گذار لاری‌های با پلیت پاکستان را بر میزان مراودات تاثیر گذار دانسته و می‌گویند، با این حال؛ چرخ اقتصادی در داخل کشور به کار می‌افتد. آنان می‌گویند، از میزان تجارت پاکستان با آسیای میانه نیز از این بعد کاسته خواهد شد، چون پاکستان از این پیش به بازارهای آسیای میانه دسترسی داشت و از این بعد چنین نخواهد بود.

اسدالله از تاجران افغان ضمن آنکه از عدم پایبندی پاکستان به اپتا انتقاد می‌کند می‌گوید، محدودیت بر گشت و گذار لاری‌های پاکستانی در افغانستان مشکلات از قبیل بارگیری و زمانگیر بودن انتقال بارها را به میان آورده است.

وزارت ترانسپورت می‌گوید، مدت زمان اعتبار قرارداد اپتا به پایان رسیده و حالا کار بر مصوده‌ای قرارداد دیگر با جانب پاکستان جریان دارد که در آن درخواست‌های و تقاضاهای جانب افغانستان به وضوع ذکر خواهد شد.
این وزارت ابراز امیدواری می‌کند که جانب پاکستان بر آن توافق کرده و به زودی به امضا برسد تا مشکلات موجود به هر دو جانب رفع گردد.

روزنامه سرخط