صلح و اجماع منطقه ای در افغانستان/ مصطفی شیرزاد 

صلح در افغانستان به یک مشکل ملی وفرا مرزی تبدیل شده است. بیشتر از سه ده میشود  مردم ما در آتش جنگ میسوزد، همه مردم افغانستان دیده به راه پرواز کبوتر صلح در آسمان نیلگون اند. مردم افغانستان در ابر تاریک جنگ که بر فراز آسمان ما قرار دارد خسته شده اند. زیرا تامین صلح ثبات در یک جامعه باعث سعادت وخوشبختی همان جامعه شده همین نظم باعث میشود، تا جامعه را بسوی ترقی وآبادانی سوق داد. تحکیم وحفظ صلح شکل مشارکت فعال را به خود میگرد. از همین خاطر اعمار ایجاد صلح کار مشکل بوده واز بین بردن صلح کار خیلی ها آسان است. سالها ضرورت است که تا به یک صلح ثبات دایمی رسید. وعمده ترین مشکل در راه صلح سازی در یک کشور، ساختن یک استراتیژی مشخص وموثر برای ازبین بردن خشونت ورسیدن به صلح قناعت بخش است. اما این مسله به وقت کافی نیاز است ودر این راستا کارهای اساسی صورت گرفته و یک استراتیژی همه جانبه روی این موضوع طرح ریزی گردد. وهمه گروه های جنگ در کشور زیر یک چتر قرار داده شده، به خواست های آنان پاسخ معقول گفته شود. مشکل دیگری که در پروسه صلح سازی وحل منازعه بوجود می آید تضاد تاریخی است.چون منازعات همیشه ریشه وعوامل تاریخی دارد بنابر این زمانیکه سازش صلح در یک کشور بوجود می آید همه طرف های درگیر مسلهء گذشته را پیش میکند. وطرف مقابل رامقصر میداند. پس در اینجا زمان بیشتر نیاز است تا واقعات وجنجال های تاریخی راه حلی را به خود پیدا کند.وصلح زمانی نتیجه بخش خواهد بود که رهبران، قوماندانان جهادی وسیاسیون تمایل به مذاکره را داشته باشند. وبرای پیدان کردن راه حل منازعه تلاش ورزیده علاقه مند این موضوع باشند.

اما در این راستا حکومت افغانستان همواره بخاطر تامین صلح وثبات در کشور تلاش میورزد. درازها به خاطر گفتگوهای صلح میان حکومت وطالبان تلاش های صورت گرفته است، این تلاش وگفتگوهای صلح تاحدی نتیجه بخش بوده است. وهنوزما درکشور چندین اجماع منطقه ای ونشست های  بین الملی را شاهد بوده ایم، نشست کابل اسلام آباد، نشست تاشکند، نشست مسکو، قزاقستان، نشست علمای دینی در اندونیزیا، عربستان سعودی، پاکستان، قطر، نشست چین، پروسه کابل وغیره نشست های بود که حکومت افغانستان سعی می کرد با همکاری کشورهای منطقه ای وبین الملی با طالبان ودیگر سایر گروهای تروریستی در کشور وارد مذاکره شده صلح را در کشور تامین بوجود بیاورد. اما گروه های تروریستی هیچ وقت آماده نشد به ندای صلح خواهی حکومت ومردم افغانستان لبیک گفته با حکومت وارد مذاکره گردد. بهترین امید مردم افغانستان آغاز در باره صلح نشست چهار جانبه میان افغانستان، پاکستان، چین وامریکا بود. این نشست ها پس از چهار دور به بن بست کشیده وگروه طالبان هم بجای اینکه به گفتگوهای صلح حاضر شوند، حملات انتحاری وانفجاری خویش را دربخش های از کشور افزایش داده ودامنه ای نا امنی های شان را در سطح افغانستان گسترده تر ساختند. بخاطر گفتگوهای صلح هیچ نوع تلاشی نتیجه نداده ومردم افغانستان هم همواره به این باور هستند این نوع تلاش ها به اجماع منطقه ای وبین الملی برای تامین صلح در افغانستان بوجود نیاید. در کشور صلح تامین نمیشود. بسیاری از مردم ومقامات وفعلی حکومت کلید حل مشکلات افغانستان را به دست پاکستان وامریکا دانسته میگویند، که اگر این دو کشور بخواهد در افغانستان صلح تامین میشود.

وطالبان هم یک گروه شناخته شده توسط برخی از کشور های منطقه است، از همین رو در تصمیم گیری خود استقلالیت کامل ندارد. وبیشتر توسط استخبارات های منطقه فرمان میگرند. ازهمین لحاظ به نظر میرسد که حکومت افغانستان به تعغیر رویکرد نظامی گروهی طالبان از راه های دپلوماتیک با کشور های رایزنی کند که آنها خط مشی سیاسی ونظامی طالبان را مشخص کرده وبه طالبان در رابطه به جنگ وصلح فرمان میدهد. در رابطه به تامین صلح در کشور در کنار این تلاش ها در سال جاری بخاطر فرا رسیدن عید سعید فطر روز های عید را حکومت افغانستان آتش بس اعلام کردند. که این هم با استقبال منطقه وجهان روبر شد. مردم افغانستان هم از ابتکار حکومت وحدت ملی حمایت کردند. جامعه جهانی وکشور های منطقه هم امید براین داشتند که این آتش بس گره گفتگو های صلح میان حکومت وگروه طالبان را باز کند. با آنهم طالبان تنها سه روز عید را با حکومت افغانستان آتش بس اعلام کردند. اما در هفده سال گذشته این بی نظیر ترین عید برای مردم افغانستان بود. پس از سقوط امارات طالبان این نخستین بار بود که نیرو های این گروه آشکار را با بیرق وپرچم هایشان از دروازه های کابل ودیگر ولایت کشور بدون هیچ نوع ممانعتی عبور نموده وبا نیروهای امنیتی وشهروندان کشور عید مبارکی نموده وبا همدیگرشان با صمیمیت برخورد کردند. وحکومت افغانستان پس از روز های عید این آتش بس را مدت ده روز دیگر تمدید کرد، برعکس طالبان از تمدید آتش بس با حکومت انکار کرد، بلکه حملات تهاجمی شان را در روز های آتش بس یکجانبه حکومت بالای نیروهای امنیتی شدت بخشیده قربانی های زیادی از نیروهای امنیتی گرفتند. واکنون هم به نظر میرسد که رایزنی های حکومت در عرصه منطقه ای وبین الملی تا حدی نتیجه داده واین کشور ها هم با آغاز گفتگوهای صلح رضایت خاطر نشان داده اند.آغاز دید بازدید های مقامات بلند پایه حکومت افغانستان وپاکستان، وهمچنان تمایل امریکا با گفتگوهای صلح با طالبان، کشورهای دیگر منطقه از جمله هند، ترکمنستان، تاجکستان، اوزبیکستان، امارات متحده عربی وعربستان تمدید آتش بس را شروع مذاکره حکومت وطالبان گفته بوده اند. که این کشورها به این نتیجه رسیده اند که ادامه جنگ در افغانستان سبب گسترش ناامنی در کشور های منطقه گردیده ودر آینده صلح ثبات منطقه هم را هم با تهدید های جدی روبرو میکند. اگر این اجماع تقویت گردیده وبه راهکار عملی از سوی کشورهای منطقه مبدل شود بدون شک راه رسیدن به صلح آسان خواهد بود.